Một robot hình mèo đang phục vụ bàn tại nhà hàng Skylark ở Tokyo. Ảnh: Soichiro Koriyama/Bloomberg.
Tại một nhà hàng đông đúc ở khu phố Mita gần trung tâm Tokyo, là một nhà hàng đông khách với một đội ngũ nhân viên là những con robot được thiết kế hình mèo.
Được trang bị công nghệ tiên tiến, robot này có khả năng định vị và phục vụ chính xác những khách hàng đã gọi món. Khi tiếp cận đúng bàn, robot thực hiện thao tác xoay 90 độ một cách chính xác, kèm thông báo: "Món ăn của quý khách đã được phục vụ", kết thúc bằng tiếng "Meow!" vui vẻ.
Nhân viên "tai mèo"
Tại nhà hàng này, bà Yasuko Tagawa, 71 tuổi, cùng đồng nghiệp là anh Ranjit Dhami Khawas tới từ Nepal, là những nhân viên duy nhất đang làm việc.
Đây là một hình ảnh ngày càng phổ biến tại hơn 2.000 nhà hàng thuộc chuỗi Skylark Holdings, tập đoàn sở hữu chuỗi nhà hàng phục vụ bàn lớn nhất Nhật Bản.
"Nhờ có robot, công việc của tôi chẳng còn gì khó khăn”, bà Tagawa chia sẻ trong lúc lau bàn. Bà làm việc tới 20 giờ mỗi tuần tại nhà hàng Gusto của Skylark ở Mita, bao gồm cả việc giúp đào tạo “nhân viên” mới.
Bà Yasuko Tagawa đứng cạnh một robot phục vụ. Ảnh: Soichiro Koriyama/Bloomberg.
Bà Tagawa bắt đầu làm việc ở đây cách đây 6 năm và cho biết khoảng một nửa công việc của bà hiện nay nhận được sự hỗ trợ từ máy móc. "Ở độ tuổi của tôi, việc di chuyển nhiều thực sự là một thử thách", bà nói.
Tại nhà hàng, khách sẽ gọi đồ ăn qua tablet và robot sẽ đảm nhiệm vị trí chạy bàn. Anh Khawas, một sinh viên chưa thạo tiếng Nhật cũng được robot hỗ trợ nhiều trong công việc. “Thoạt đầu, nhìn đàn robot mèo khiến tôi rất ngạc nhiên, nhưng quả thực chúng có ích”, Khawas chia sẻ.
Các robot dịch vụ này cũng giúp doanh nghiệp dễ dàng tuyển dụng lao động lớn tuổi hoặc người nước ngoài. Nước đi này giúp thị trường bù đắp sự thiếu hụt nhân lực, đồng thời giúp ngành công nghệ có cơ hội hoàn thiện hệ thống tự động hỗ trợ con người trong công việc.
Thiếu hụt lao động
Nhật Bản đang phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt lao động trầm trọng cũng như tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Quốc gia này có tỷ lệ thất nghiệp thấp nhất trong số các nước thuộc OECD và theo thông tin từ Viện Recruit Works, đến năm 2040, Nhật Bản sẽ thiếu hụt 11 triệu lao động.
Một nghiên cứu do chính phủ nước này hỗ trợ ước tính rằng đến năm 2065, số người từ 65 tuổi trở lên sẽ chiếm gần 40% dân số Nhật Bản.
Tình trạng thiếu hụt lao động đặc biệt nghiêm trọng trong các lĩnh vực như dịch vụ khách sạn và chăm sóc sức khỏe. Theo Bộ Lao động Nhật Bản, tính đến tháng 1, trung bình có khoảng 3 vị trí phục vụ nhà hàng cho mỗi người tìm việc, trong khi tỷ lệ này đối với nhân viên chăm sóc sức khỏe là khoảng 4 trên 1. Việc tích hợp robot vào thị trường lao động Nhật Bản có lẽ là điều tất yếu.
Công ty Skylark đang vận hành khoảng 3.000 robot hình mèo, có khả năng thể hiện nhiều biểu cảm khuôn mặt và vận chuyển các đĩa thức ăn nặng. Ảnh: Soichiro Koriyama/Bloomberg.
Do đó, các doanh nghiệp trong lĩnh vực dịch vụ tại Nhật Bản đang ngày càng đầu tư mạnh vào những con robot tự động có thể làm việc cùng con người.
Theo dự báo của công ty nghiên cứu Fuji Keizai, thị trường robot dịch vụ ở Nhật Bản dự kiến trị giá hơn 400 tỷ yên (2,7 tỷ USD) vào năm 2030, gần gấp ba quy mô năm 2024. Thị trường toàn cầu dự báo sẽ đạt 2.570 tỷ yên (17,2 tỷ USD) trong năm nay, từ 1.350 tỷ yên vào năm 2021.
"Thị trường robot dịch vụ chỉ mới bắt đầu", ông Takayuki Ito, chủ tịch Liên đoàn Robot học Quốc tế (IFR) cho hay.
Skylark hiện sử dụng khoảng 3.000 robot hình mèo, được trang bị cảm biến 3D, hàng chục biểu cảm khuôn mặt và khả năng vận chuyển các khay thức ăn nặng. Công ty này cũng đang tuyển dụng hơn 4.000 nhân viên từ 65 tuổi trở lên, tăng từ khoảng 2.270 người vào năm 2020. Số lao động nước ngoài chiếm 3,3% nhân viên bán thời gian, tăng so với con số 2,6% của năm 2020.
Chi phí lao động so với doanh thu của Skylark đã giảm xuống còn 32,6% vào năm 2024, so với mức 40,2% vào năm 2021. Theo ước tính của Bloomberg Intelligence, các robot giúp công ty tiết kiệm khoảng 5 tỷ yên chi phí lao động mỗi năm.
Việt Anh