Là huyện vùng cao biên giới, có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn, Nậm Nhùn xác định phải bắt đầu xây dựng NTM từ các thôn, bản – nơi gắn liền trực tiếp với đời sống người dân. Ngay từ khi bắt đầu chương trình, huyện đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, xây dựng kế hoạch cụ thể, rõ nội dung, mục tiêu và phân bổ chỉ tiêu cho từng xã, bản. Trên cơ sở đó, mỗi địa phương chủ động rà soát, xây dựng lộ trình thực hiện phù hợp. Song song với đó, huyện có chính sách hỗ trợ thiết thực, nhất là đối với các xã đặc biệt khó khăn. Linh hoạt lồng ghép nguồn lực từ các chương trình mục tiêu, chính sách dân tộc để hỗ trợ vật liệu, kinh phí làm đường giao thông, trường học, nhà văn hóa, thủy lợi… Nhờ đó, nhiều tuyến đường nội bản, liên bản được bê tông hóa; điện, nước, sóng viễn thông được đảm bảo. Đến nay, huyện đã có 3/11 xã đạt chuẩn NTM (gồm: Mường Mô, Pú Đao, Lê Lợi). Các xã còn lại đều đạt từ 11 tiêu chí trở lên, đang tích cực hoàn thiện những tiêu chí còn thiếu để phấn đấu đạt chuẩn trong giai đoạn 2025–2030.
Một yếu tố then chốt tạo nên thành công trong xây dựng NTM ở Nậm Nhùn là phát huy vai trò chủ thể của người dân. Huyện đặc biệt chú trọng tuyên truyền, vận động nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên và nhân dân về ý nghĩa, mục tiêu chương trình. Khi người dân hiểu rõ lợi ích, được tham gia bàn bạc, giám sát và trực tiếp hưởng thụ thành quả, họ sẵn sàng đóng góp từ ngày công, vật liệu đến hiến đất làm công trình. Ông Nguyễn Văn Hòa – Phó Trưởng Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Nậm Nhùn chia sẻ: “Những kết quả đạt được là nhờ sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự đồng thuận, tích cực tham gia của người dân. Chính sức mạnh nội lực từ nhân dân đã góp phần quan trọng vào thành công của chương trình.”
Nhiều hộ dân tại bản Nậm Pồ, xã Nậm Manh cùng giúp nhau xây dựng nhà cửa, xóa nhà tạm, nhà dột nát để có cuộc sống ổn định hơn.
Thực tế, ở các xã như: Nậm Hàng, Nậm Ban, Trung Chải… người dân đã tự nguyện hiến đất, góp ngày công để xây dựng các công trình phúc lợi như đường giao thông, nhà văn hóa, trường học. Sự tham gia tích cực ấy cho thấy người dân vừa là trung tâm, vừa là động lực thúc đẩy phong trào xây dựng NTM phát triển bền vững. Diện mạo nông thôn ở Nậm Nhùn hiện có nhiều đổi thay rõ nét. Hạ tầng từng bước hoàn thiện, các tuyến đường liên thôn, liên bản được kiên cố hóa, tạo điều kiện thuận lợi cho giao thương, đi lại. Nhiều công trình trường học, trạm y tế, nhà văn hóa được xây mới, sửa chữa khang trang, phục vụ tốt đời sống dân sinh. Môi trường, cảnh quan nông thôn được cải thiện, nhiều tuyến đường rực rỡ sắc hoa, hàng cây xanh tạo nên không gian sống đẹp, sạch, đáng tự hào. Bên cạnh đầu tư hạ tầng, huyện còn đẩy mạnh phát triển sản xuất gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp, chuyển đổi cây trồng, vật nuôi phù hợp điều kiện từng vùng. Một số mô hình kinh tế hiệu quả được nhân rộng như: trồng bí xanh ở Nậm Manh, nuôi bò sinh sản ở Nậm Pì, trồng sắn cao sản tại Hua Bum, Trung Chải... Qua đó tạo sinh kế bền vững, nâng cao thu nhập cho người dân.
Ông Tào A Toi – người dân bản Nậm Nó 2, xã Trung Chải cho biết: “Giờ đường bê tông vào tận bản, xe máy, ô tô đi lại thuận tiện, trẻ em đến trường đỡ vất vả. Nhà văn hóa mới xây giúp bà con có chỗ sinh hoạt cộng đồng, tổ chức lễ, tết. Quan trọng nhất là cán bộ xã hướng dẫn cách làm ăn, trồng cây gì, nuôi con gì cho hiệu quả. Nhờ đó, thu nhập của gia đình tôi và nhiều hộ trong bản tăng lên rõ rệt”. Theo thống kê, thu nhập bình quân đầu người tại huyện hiện đạt gần 40 triệu đồng/năm, gấp 2,5 lần so với năm 2015. Tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh qua từng năm, trung bình từ 4-5%. Hơn 95% người dân tham gia bảo hiểm y tế. Công tác giáo dục, y tế, an sinh xã hội được quan tâm; bản sắc văn hóa dân tộc được gìn giữ và phát huy.
Xây dựng NTM không chỉ phát triển kinh tế, việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc cũng được huyện Nậm Nhùn quan tâm thực hiện (Trong ảnh: Lễ hội Mìn Loóng Phạt của dân tộc Cống tại bản Táng Ngá, xã Nậm Chà).
Ông Nguyễn Văn Ninh – Phó Chủ tịch UBND huyện Nậm Nhùn nhấn mạnh: Huyện xác định xây dựng NTM là quá trình lâu dài, có điểm khởi đầu nhưng không có điểm kết thúc. Trong giai đoạn 2025–2030, huyện tập trung nâng cao chất lượng các xã đã đạt chuẩn, tiến tới xây dựng xã NTM nâng cao, kiểu mẫu gắn với phát triển du lịch, nông nghiệp sạch, kinh tế tuần hoàn. Với cách làm bài bản, sự quyết tâm của hệ thống chính trị và đồng thuận của nhân dân, chương trình xây dựng NTM tại huyện Nậm Nhùn sẽ tiếp tục gặt hái nhiều thành tựu, đưa vùng biên cương phát triển bền vững.
Nguyễn Tùng