Đờn ca tài tử phương Nam vang lên giữa lòng Hà Nội

2 giờ trướcBài gốc

TS Mai Mỹ Duyên chi sẻ về Đờn ca tài tử Nam Bộ tại chương trình “Tinh hoa đất phương Nam”

Tối 28.8, tại Trung tâm Triển lãm Việt Nam (Đông Anh, Hà Nội), TP.HCM giới thiệu chương trình Đờn ca tài tử Nam Bộ với chủ đề “Tinh hoa đất phương Nam”, chào mừng 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh nước Cộng hòa XHCN Việt Nam (2.9.1945 - 2.9.2025).

Đây là chương trình mở màn cho chuỗi 9 suất diễn, trong khuôn khổ hoạt động văn hóa nghệ thuật của TP.HCM cùng các địa phương cả nước chào mừng sự kiện chính trị trọng đại của quốc gia từ 28.8 đến 5.9. Chương trình do Trung tâm Văn hóa và Triển lãm TP.HCM thực hiện theo chỉ đạo của Sở VHTT TP.HCM.

Đờn ca tài tử Nam Bộ – loại hình nghệ thuật đã được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại vào năm 2013, không chỉ đem đến giai điệu dân gian đặc trưng mà còn gửi gắm tâm hồn, bản sắc của miền đất phương Nam nghĩa tình.

Dàn nhạc công trình diễn các ngón đờn

Trong không gian trang trọng của triển lãm, tiếng đờn tiếng ca mượt mà từ đất phương Nam vang lên giữa lòng Thủ đô, tạo nên điểm nhấn văn hóa giản dị mà đặc sắc.

Chương trình quy tụ nhiều nghệ nhân, nghệ sĩ tiêu biểu, đa phần là thành viên Câu lạc bộ Đờn ca tài tử và cộng tác viên của Trung tâm Văn hóa và Triển lãm TP.HCM. Có thể kể đến: TS Mai Mỹ Duyên, NSƯT Huỳnh Khải, NSƯT Phạm Văn Môn, NSƯT Hoàng Kha, NSƯT Lê Tứ;

NNND Út Tỵ, NNND Thanh Tuyết, NNƯT Hà Thu, NNƯT Duy Kim, NNƯT Trường Giang, NNƯT Ngọc Đặng, NS Hà Như, NS Lâm Hà Hén, NS Thảo Vy, NS Nguyễn Thành Tây, NS Lâm Mỹ Duyên.

NNND Thanh Tuyết

Từ chương trình khai màn 28.8 với chủ đề “Tinh hoa đất phương Nam”, các suất diễn tiếp theo lần lượt giới thiệu những sắc thái riêng qua các chủ đề: Hội ngộ đờn ca (29.8), Khúc hát quê hương (30.8), Hương sắc phương Nam (31.8);

Tự hào quê hương (1.9), Tình ca đất nước (2.9), Còn mãi với thời gian (3.9), Hồn quê (4.9) và khép lại với Tình ca quê hương (5.9). Mỗi suất diễn có thời lượng 90 phút, bắt đầu từ 18h30 mỗi ngày.

Công chúng và du khách sẽ thưởng thức những làn điệu thuộc hệ thống 20 bài bản Tổ của Đờn ca tài tử Nam Bộ như Lưu thủy trường, Phú lục, Tây thi, Xuân tình, Cổ bản, Bình bán chấn…

Bên cạnh đó là những bài hát, trích đoạn quen thuộc như Dạ cổ hoài lang, Rẻ mạ đầu mùa, Sầu vương ý nhạc, Anh đi xa cách quê nghèo, Duyên quê, Tiếng trống Mê Linh, Bên cầu dệt lụa... của các soạn giả tên tuổi như Loan Thảo, Viễn Châu, Trọng Nguyễn...

Tất cả được ca diễn trên nền nhạc cụ của Đờn ca tài tử như đờnn kìm, đờn tranh, đờn bầu, guitar phím lõm… Những tiếng đờn réo rắt, trầm bổng hòa cùng giọng ca ngọt ngào, da diết đưa người nghe trở về miền quê yên ả, nơi câu chuyện tình đất, tình người, tình quê hương ngân lên nhiều cảm xúc.

Theo những tư liệu nghiên cứu về văn nghệ dân gian, thì nghệ thuật Đờn ca tài tử đã xuất hiện và phát triển ở Nam Bộ và vùng đất Sài Gòn - Gia Định - Chợ Lớn - TP.HCM từ những năm cuối thế kỷ thứ XIX.

Theo thời gian, từ thể loại âm nhạc do các nho sĩ, nhạc quan cải tiến sáng tạo, đáp ứng nhu cầu thẩm mỹ của người dân phương Nam, nghệ thuật Đờn ca tài tử đã trở thành dạng thức sinh hoạt văn hóa tiêu biểu của vùng đất này.

Đây là thành quả lao động nghệ thuật do nhiều thế hệ nghệ nhân như: Tiến sĩ Phan Hiển Đạo, nhạc sư Nguyễn Quang Đại, Nguyễn Liêng Phong, Nguyễn Tòng Bá, Trần Quang Quờn, Lê Tài Khí, Trần Quang Diệm, Nguyễn Tống Triều… dày công vun đắp suốt chiều dài lịch sử hơn một thế kỷ.

Họ đã sáng tạo ra nhiều trình thức hòa tấu, nhiều dạng thức sinh hoạt, sáng tác và cải biên hàng trăm làn điệu, biên soạn vô số lời ca mới thấm đậm tình người, tình đất phương Nam. Tất cả góp phần giúp cho loại hình nghệ thuật độc đáo này khẳng định vị thế và sức “lan tỏa” trong đời sống cộng đồng.

Nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ theo năm tháng đã chuyển mình phát triển cùng thời đại, vượt ra khỏi khuôn khổ của những không gian sinh hoạt, trình thức thể hiện theo kiểu truyền thống để đồng hành với cuộc sống hôm nay.

Sau khi được UNESCO ghi danh, TP.HCM đã triển khai nhiều hoạt động nhằm bảo tồn, phát huy giá trị Đờn ca tài tử, bao gồm tổ chức liên hoan, hội thi, đưa loại hình này vào trường học, lồng ghép trong các sự kiện văn hóa – du lịch.

Không chỉ tồn tại ở những làng quê, Đờn ca tài tử còn hiện diện trong đời sống đô thị hiện đại, trở thành nét văn hóa đặc trưng của Thành phố mang tên Bác.

Việc giới thiệu Đờn ca tài tử tại Hà Nội nhân dịp 80 năm Quốc khánh là chương trình nghệ thuật mang ý nghĩa tri ân di sản văn hóa dân tộc. Đây cũng là cách TP.HCM khẳng định vai trò trong việc bảo tồn bản sắc giữa bối cảnh hội nhập quốc tế.

ANH HUY

Nguồn Văn hóa : http://baovanhoa.vn/nghe-thuat/don-ca-tai-tu-phuong-nam-vang-len-giua-long-ha-noi-164651.html