Dồn dập tấn công Iran, Israel khó tránh kịch bản tồi tệ nhất

9 giờ trướcBài gốc

Bên trong cơ sở hạt nhân Isfahan của Iran. (Ảnh: AP)

Sau 3 ngày triển khai chiến dịch tấn công, Israel đã phá hủy các máy ly tâm tại cơ sở làm giàu nhiên liệu hạt nhân lớn nhất của Iran tại Natanz, sát hại 10 nhà khoa học hạt nhân hàng đầu của nước này và phá hủy các thành phần quan trọng của chuỗi cung ứng để chế tạo bom, các quan chức Israel và cơ quan năng lượng nguyên tử Liên Hợp Quốc cho biết.

Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) cho biết việc mất điện đột ngột tại Natanz có thể đã phá hủy một số trong khoảng 14.000 máy ly tâm ở đó. Các chuỗi máy ly tâm rất dễ vỡ và có thể bị hỏng nếu chúng không được tắt từ từ.

Một quan chức Israel cho biết, có dấu hiệu cho thấy phần ngầm của cơ sở Natanz có thể đã bị tàn phá, nhưng vẫn cần đánh giá thêm.

Ngoài ra, tại khu phức hợp Isfahan ở miền trung Iran, Israel đã phá hủy 4 tòa nhà, trong đó có 2 tòa nhà đóng vai trò quan trọng để chế tạo vũ khí hạt nhân.

Các chuyên gia cho biết trừ khi Iran cất giấu thiết bị, nếu không Tehran có thể mất tới 1 năm để xây dựng lại nhà máy làm giàu nhiên liệu.

Israel cũng đã loại bỏ 10 nhà khoa học hạt nhân Iran, trong đó có những người có nhiều kinh nghiệm về chế tạo và thử nghiệm các thành phần của vũ khí hạt nhân từ 2 thập kỷ trước. IAEA cho biết Iran đã có chương trình liên quan đến vũ khí hạt nhân từ trước năm 2003.

Một vụ nổ gần khu tổ hợp hạt nhân Fordow của Iran sau đòn tấn công của Israel. (Ảnh: AP)

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu khẳng định, việc nước này loại bỏ các nhà khoa học có thể khiến Iran phải lùi lại nhiều năm để có thể chế tạo vũ khí hạt nhân.

Tuy nhiên, một số chuyên gia và cựu quan chức hoài nghi về khẳng định này. Họ cho rằng Iran đã phát triển một mạng lưới tinh vi để bảo tồn và chuyển giao phần lớn chuyên môn về hạt nhân cho thế hệ các nhà khoa học mới.

Thách thức lớn nhất của Israel vẫn là phá hủy Fordow - cơ sở hạt nhân kiên cố nhất của Iran, nơi sản xuất urani làm giàu cấp độ cao. Các nhà phân tích cho rằng Fordow – nằm sâu trong một sườn núi gần thành phố thiêng Qom - chỉ có thể bị phá hủy bằng một quả bom phá boongke khổng lồ của Mỹ.

"Cho đến nay, Israel đã tấn công các thành phần quan trọng trong chương trình hạt nhân Iran. Nhưng nếu bạn lo lắng về một vụ nổ hạt nhân, Fordow chính là cốt lõi”, Richard Nephew, người từng là quan chức đàm phán với Iran trong chính quyền cựu Tổng thống Joe Biden và cựu Tổng thống Barack Obama, cho biết.

Vẫn còn những điều không chắc chắn khác. Vẫn chưa thể đánh giá tình hình các kho dự trữ uranium làm giàu của Iran trong các thùng chứa ở Natanz, Isfahan và Fordow. Quan chức Israel cho biết những tín hiệu gần đây cho thấy Iran có thể phân tán thùng đó trên khắp đất nước, khiến Israel củng cố niềm tin rằng họ cần tấn công Iran ngay bây giờ.

Kho dự trữ của Iran có lượng urani làm giàu cao để có thể chế tạo khoảng 10 vũ khí hạt nhân.

Ông David Albright, chủ tịch Viện Khoa học và An ninh quốc tế, đánh giá kho nhiên liệu của Iran đủ để chế tạo 9 vũ khí hạt nhân trong vòng 1 tháng và 13 vũ khí vào tháng tiếp theo nếu họ có thể tiếp tục làm giàu tại Fordow.

Nhiều chuyên gia tin rằng Israel khó có thể phá hủy bên trong cơ sở Fordow. Ông Nephew cho biết Israel cố đánh sập lối vào, nhưng vẫn còn rất nhiều điều không chắc chắn.

"Liệu người Israel có thể sử dụng máy bay không người lái để tấn công máy ủi nếu người Iran đào thoát không? Người Iran có đường hầm thoát hiểm bí mật không? Chúng tôi không biết", ông nói.

Ảnh vệ tinh chụp nhà máy hạt nhân Fordow của Iran. (Ảnh: Maxar)

Có thêm lý do

Kể cả khi Israel có thể khiến Fordow dừng hoạt động trong một thời gian đáng kể, Iran vẫn còn những cách khác để chế tạo bom hạt nhân nếu kho dự trữ vật liệu của họ còn nguyên vẹn. Trong nhiều năm, Iran đã từ chối cho cơ quan nguyên tử của Liên Hợp Quốc tiếp cận các địa điểm đặt máy ly tâm của họ.

Iran có thể cất giấu một số lượng lớn máy ly tâm tại cơ sở bí mật dưới lòng đất. Cơ sở đó không cần quá lớn. Vài trăm máy ly tâm tiên tiến có thể cung cấp vật liệu cấp độ vũ khí từ kho dự trữ trong thời gian ngắn.

Ông Albright đánh giá, các cuộc tấn công của Israel làm giảm đáng kể khả năng chế tạo vũ khí hạt nhân của Iran, nhưng Israel có thể vẫn còn lâu mới đạt được điều họ mong muốn.

Theo chuyên gia này, để thực hiện được mục tiêu mà Israel đề ra, hai cơ sở Fordow và Natanz cần bị tàn phá nghiêm trọng và kho dự trữ uranium đã làm giàu phải được loại bỏ. Ông cũng cho rằng Israel cần loại bỏ nhiều nhà khoa học hạt nhân hơn, loại bỏ một số thiết bị thử nghiệm và sản xuất mà Tehran cần để chế tạo bom.

Theo bà Sima Shine, cựu giám đốc bộ phận nghiên cứu và đánh giá tại cơ quan tình báo Mossad, thành công của chiến dịch quân sự của Israel chủ yếu phụ thuộc vào khả năng làm suy yếu chương trình hạt nhân của Iran.

Bà cho rằng Israel vẫn có thể rơi vào tình huống tồi tệ nhất, khi cuộc tấn công của nước này tạo thêm lý do và khuyến khích Tehran lao vào nỗ lực chế tạo bom trong bí mật. "Tôi chắc chắn nếu họ có thể làm được, họ sẽ làm", bà nói.

Iran phủ nhận họ đang cố gắng chế tạo vũ khí hạt nhân, khẳng định chương trình hạt nhân của họ phục vụ mục đích hòa bình.

Bình Giang

Theo Washington Post

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/don-dap-tan-cong-iran-israel-kho-tranh-kich-ban-toi-te-nhat-post1751599.tpo