'Dọn đường' đón dòng vốn mới khi thị trường nâng hạng

3 giờ trướcBài gốc

PV: Theo ông, việc dòng vốn ngoại tiếp tục dịch chuyển cho thấy điều gì trong chiến lược đầu tư và mức độ kỳ vọng của nhà đầu tư nước ngoài đối với thị trường Việt Nam?

Ông Nguyễn Thế Minh: Xu hướng bán ròng của nhà đầu tư nước ngoài không phải mới xuất hiện trong năm nay, mà kéo dài suốt 3 năm liên tiếp từ năm 2023. Đặc biệt, năm 2024 và 2025 ghi nhận mức bán ròng lớn, với hơn 93.000 tỷ đồng trong năm 2024 và khoảng 106.000 tỷ đồng tính đến thời điểm nay trong năm 2025. Tỷ lệ sở hữu của khối ngoại tính theo vốn hóa giảm xuống dưới 15%.

Một trong những nguyên nhân quan trọng là chênh lệch lãi suất giữa USD và VND đảo chiều dương, điều chưa từng xảy ra trước năm 2023. Khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) duy trì mặt bằng lãi suất cao thời gian dài, trong khi Việt Nam chủ động nới lỏng chính sách tiền tệ và giữ lãi suất thấp, chênh lệch lãi suất USD - VND chuyển sang giai đoạn thử thách hơn.

"Khi chênh lệch lãi suất USD - VND dần ổn định trở lại trong quý IV và đầu năm tới, nhiều khả năng dòng vốn ngoại sẽ sớm quay lại thị trường, thay vì rút đi trong ngắn hạn" - ông Nguyễn Thế Minh.

Dù chỉ số DXY, đo lường sức mạnh của USD so với một rổ ngoại tệ mạnh, giảm gần 10% từ đầu năm 2025 đến nay, VND vẫn trượt giá khoảng 3 - 3,5%. Dù chênh lệch lãi suất thu hẹp gần đây, song Fed giảm lãi suất vẫn chần chừ, dè chừng nới lỏng chính sách tiền tệ. Đây là yếu tố cộng hưởng làm gia tăng xu hướng rút ròng dòng vốn ngoại trong dài hạn.

Cần phải nói thêm rằng, diễn biến này chủ yếu mang tính kỹ thuật trong quá trình cơ cấu danh mục, chứ không hoàn toàn phản ánh sự suy giảm niềm tin vào triển vọng dài hạn của thị trường.

Nhìn tổng thể, nền kinh tế Việt Nam vẫn thuộc nhóm tăng trưởng mạnh nhất khu vực, các cán cân vĩ mô được duy trì ổn định và trong tầm kiểm soát. Đây là yếu tố then chốt giúp củng cố niềm tin của nhà đầu tư.

PV: Trong bối cảnh Việt Nam chính thức được FTSE Russell nâng hạng, với hiệu lực dự kiến từ ngày 21/9/2026 và đợt rà soát giữa kỳ vào tháng 3/2026, theo ông, liệu dòng vốn ngoại có sớm quay trở lại khi quá trình cơ cấu danh mục dần hoàn tất và niềm tin vào thị trường được củng cố?

Ông Nguyễn Thế Minh: Có thể thấy, trong ngắn hạn, hoạt động rút ròng của khối ngoại đến từ hoạt động cơ cấu danh mục của các quỹ đầu tư trong quý III. Thực tế, từ đầu năm đến nay, thị trường chứng khoán Việt Nam tăng mạnh, với VN-Index tăng hơn 30% và nhóm VN30 ghi nhận mức tăng đáng kể. Đây cũng cơ hội để cho nhà đầu tư nước ngoài chốt lời, bán bớt vị thế và tái cơ cấu danh mục. Đây là nguyên nhân chính khiến hoạt động bán ròng của nhà đầu tư nước ngoài tăng đột biến trong tháng 8 - 9 vừa qua.

Cùng với đó, việc cơ cấu kỹ thuật trong quá trình nâng hạng thị trường theo quy định Rule 6.1 của FTSE Russell. Theo đó, khi một quốc gia được nâng hạng từ thị trường cận biên lên nhóm thị trường mới nổi, các quỹ đầu tư theo chỉ số “Frontier Market” buộc phải thoái toàn bộ danh mục, để sau đó tái đầu tư theo tỷ trọng mới được FTSE tính toán. Vì vậy, động thái bán ròng của khối ngoại có khả năng được xem là động thái cơ cấu lại danh mục đầu tư trước thời điểm nâng hạng của một thị trường.

PV: Vậy đợt bán ròng hiện nay có thể được xem như bước “dọn đường” để mở room cho dòng vốn mới, thưa ông?

Ông Nguyễn Thế Minh: Thực tế, quá trình nâng hạng thị trường hiện nay dựa trên hai yếu tố chính. Thứ nhất là yếu tố kỹ thuật và hạ tầng thị trường, mà Việt Nam đã và đang triển khai đồng bộ. Bộ Tài chính cùng Ngân hàng Nhà nước đã ban hành nhiều nghị quyết, nghị định và sửa đổi quy định nhằm đáp ứng đầy đủ các tiêu chí kỹ thuật theo chuẩn các tổ chức xếp hạng quốc tế.

Thứ hai là tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài, đây là tiêu chí còn cần tiếp tục hoàn thiện. Về tổng thể, Việt Nam hiện đáp ứng các yêu cầu của nhóm thị trường mới nổi hạng 2. Đây sẽ là cơ hội lớn để thu hút dòng vốn mới từ các quỹ đầu tư trước nay chưa thể rót vốn vào Việt Nam, do họ chỉ được phép đầu tư vào các quốc gia thuộc nhóm thị trường mới nổi. Trong khi hoạt động bán ròng vừa qua chủ yếu đến từ các dòng vốn cũ đã gắn bó lâu năm với thị trường Việt Nam. Đây chính là điểm ưu của đợt nâng hạng lần này.

Bên cạnh đó, dù việc nhà đầu tư nước ngoài bán ròng có thể tạo cảm giác tiêu cực, nhưng cần nhìn nhận rằng, hạn chế lớn của thị trường Việt Nam hiện là giới hạn room cho nhà đầu tư nước ngoài. Nếu tỷ lệ này quá thấp, ngay cả khi được nâng hạng, các quỹ mới muốn tham gia vào thị trường cũng khá bị giới hạn.

PV: Trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh thu hút dòng vốn quốc tế thông qua nâng hạng thị trường chứng khoán và hướng tới xây dựng trung tâm tài chính tầm khu vực, làm thế nào để Việt Nam vừa giữ được sức hấp dẫn của thị trường mở cửa, vừa duy trì “hàng rào” an toàn, kiểm soát rửa tiền, thưa ông?

Ông Nguyễn Thế Minh: Rõ ràng, Việt Nam không muốn trở thành điểm trung chuyển của các dòng tiền bẩn, hay định danh là thị trường tài chính như vậy. Trên thế giới từng có nhiều quốc gia, thậm chí là trung tâm tài chính lớn bị các tổ chức quốc tế như WB hay IMF cảnh báo, vì xuất hiện dấu hiệu hợp thức hóa các dòng tiền có nguồn gốc bất hợp pháp qua hệ thống tài chính.

Nếu rơi vào danh sách này, trong tương lai, việc phát triển các thị trường tài chính rất khá vất vả và gặp khó trong việc huy động các nguồn vốn ưu đãi, vay nợ quốc tế, đặc biệt là ảnh hưởng tiêu cực đến xếp hạng tín nhiệm quốc gia. Do đó, việc tăng cường phòng, chống rửa tiền là yêu cầu bắt buộc, nhất là khi Việt Nam đang định hướng phát triển trung tâm tài chính quốc tế. Đây là bài toán đòi hỏi sự cân bằng giữa mở cửa thị trường và kiểm soát rủi ro.

Nếu quá nới lỏng thu hút dòng vốn, nguy cơ các dòng tiền phi pháp chảy vào Việt Nam gia tăng. Bài học từ Singapore và Hồng Kông cho thấy điều đó. Chính sự cởi mở quá mức và thiếu kiểm soát chặt chẽ khiến thị trường này dần trở nên nhiễu động, rủi ro gia tăng và tính an toàn tài chính suy giảm. Hệ quả là thị trường chứng khoán bị ảnh hưởng nghiêm trọng, nhiều dịch vụ tài chính không còn duy trì được sức phát triển như trước.

Những năm gần đây, nhiều quốc gia siết chặt hơn việc kiểm soát dòng vốn, giúp xây dựng môi trường tài chính an toàn, tạo niềm tin cho các tổ chức quốc tế.

Bài học này đáng để Việt Nam tham khảo, nếu quá dễ dãi trong việc mở cửa thu hút dòng vốn, ban đầu có thể mang lại lợi ích ngắn hạn, nhưng về lâu dài, nguy cơ bị liệt vào “danh sách đen” để dòng tiền rửa chảy qua sẽ là rủi ro lớn. Do vậy, Việt Nam cần duy trì sự cân bằng giữa việc tự do hóa dòng vốn và đảm bảo an toàn hệ thống, tránh nghiêng hẳn về một phía.

PV: Xin cảm ơn ông!

Ánh Tuyết

Nguồn Thời báo Tài chính : https://thoibaotaichinhvietnam.vn/don-duong-don-dong-von-moi-khi-thi-truong-nang-hang-184575.html