Đồng bào dân tộc thiểu số ở Khánh Vĩnh: Độc đáo với văn hóa ẩm thực

3 giờ trướcBài gốc

Khánh Vĩnh - vùng đất bán sơn địa ở phía tây của tỉnh Khánh Hòa có 28 dân tộc anh em sinh sống, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) như: Raglai, Ê Đê, Cờ Ho... chiếm 75,4% dân số. Cùng với những nếp nhà sàn, nét văn hóa, phong tục tập quán đặc sắc của đồng bào DTTS, qua nhịp sống lâu đời, người dân nơi đây còn có những món ăn mang hương vị riêng, lưu lại nhiều ấn tượng cho du khách khi đến với vùng đất này.

Món ngon hương vị núi rừng

Ở vùng đất Khánh Vĩnh, người Raglai có dân số đông nhất với hơn 21.000 người, chiếm 49,5% dân số. Chị Cao Thị Ngọc Thúy - người con của đồng bào DTTS Raglai ở xã Trung Khánh Vĩnh chia sẻ, người Raglai có cuộc sống lâu đời bám với núi rừng, nương rẫy, kết lại thành cộng đồng đoàn kết. Hòa trong nhịp sống đời thường sản xuất gắn với núi rừng, những món ăn quen thuộc của đồng bào là cơm trắng, cá khô... mang theo khi lên nương rẫy. Trong đời sống hằng ngày hiện nay, một trong những món ăn quen thuộc của người Raglai là canh bồi được nấu từ nhiều loại rau rừng khác nhau và bột gạo. Để làm canh bồi chua, bột gạo được người Raglai ủ chung với rau rừng rồi cuốn vào lá chuối, gác bếp hoặc phơi nắng để lên men. Đồng bào DTTS ở khu vực Khánh Vĩnh còn có những món ăn dân dã khác như: Cà xào đọt mây, cá suối đem phơi khô nấu với các loại canh từ rau rừng... Gia vị trong các món ăn của đồng bào DTTS nơi đây thường chỉ bỏ muối và ớt cay, ít bỏ thêm gia vị khác.

Qua quá trình phát triển sản xuất, chuyển đổi giống cây trồng, tuy không còn nhiều nhưng một số vùng đồng bào DTTS ở Khánh Vĩnh, người dân vẫn trồng lúa rẫy - được xem là “hạt ngọc” của trời ban tặng. Lúa rẫy được gieo trên các triền núi vào tháng 5, tháng 6 âm lịch và cho thu hoạch sau 6 - 8 tháng. Lúa rẫy sau khi thu hoạch được bà con nấu thành cơm để thờ cúng thần linh, cầu mưa thuận gió hòa, con cái khỏe mạnh... Lúa rẫy còn được nấu thành rượu cần để bà con trong buôn làng cùng nhau quây quần, thưởng thức trong các dịp lễ hội, đón năm mới.

Món thịt bò phơi nắng, đem gác bếp ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số Khánh Vĩnh.

Hiện nay, đồng bào DTTS ở khu vực Khánh Vĩnh nuôi nhiều heo rừng, gà rừng nên các món ăn như gà nướng muối ớt, heo rừng... với những gia vị mang hương vị núi rừng cũng tạo nên những nét riêng về ẩm thực cho người dân miền sơn cước. Ông Nguyễn Thạc Sinh (phường Nha Trang) chia sẻ, gia đình ông mỗi lần đi du lịch (DL) Đà Lạt thường ghé các điểm dừng chân ở Khánh Vĩnh để nghỉ ngơi và thưởng thức các món ăn dân dã như gà nướng muối ớt, cá suối, canh cà đọt mây, rau rừng. Đặc biệt, ở các điểm DL dọc Quốc lộ 1 qua địa bàn Khánh Vĩnh còn có rất nhiều người DTTS trực tiếp chế biến các món ăn cho du khách, mang lại cảm giác rất mới lạ khi dừng chân nơi đây.

Còn nhiều tiềm năng để xây dựng sản phẩm du lịch

Trong một dịp trao đổi với chúng tôi, ông Văn Dũng Chinh - Ban cố vấn Khu hợp tác xã Canh nông Nha Trang - Đà Lạt chia sẻ, với nhiều cảnh đẹp, thiên nhiên hoang sơ, nét văn hóa độc đáo của đồng bào DTTS, các xã khu vực Khánh Vĩnh có nhiều tiềm năng, lợi thế phát triển DL cộng đồng. Cùng với các mô hình DL cộng đồng gắn với DL nông nghiệp, trồng thảo dược và xây dựng các cơ sở xông hơi thải độc cho du khách trải nghiệm..., Khánh Vĩnh có thể thu hút du khách từ ẩm thực bằng cách tổ chức các lễ hội truyền thống như: lễ ăn đầu lúa mới; làm bánh, chế biến món ăn từ cây trái; các món ăn từ thịt gà, thịt heo hay chế biến cá suối của người Raglai...

Theo Nghị quyết số 09 của Bộ Chính trị về xây dựng, phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Nghị quyết số 34 của Tỉnh ủy về phát huy các giá trị văn hóa gắn với phát triển DL bền vững tỉnh Khánh Hòa đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, huyện Khánh Vĩnh (cũ) được định hướng phát triển DL gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa, đưa DL trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Theo Đề án phát triển DL cộng đồng gắn với bảo tồn, phát huy bản sắc DTTS huyện Khánh Vĩnh (cũ) giai đoạn 2021 - 2025, tầm nhìn đến năm 2030, bên cạnh mô hình DL sinh thái núi rừng, Khánh Vĩnh định hướng nhiều mô hình phát triển DL cộng đồng. Trên địa bàn Khánh Vĩnh có 3 khu DL cộng đồng hướng theo mô hình nông nghiệp đã đi vào hoạt động, gồm: Khu DL Hoa Quả Sơn, Khu DL sinh thái Tiên Long Farm và Khu hợp tác xã Canh nông Nha Trang - Đà Lạt; còn lại 11 điểm đang thu hút đầu tư phát triển DL cộng đồng.

Hiện nay, Khánh Vĩnh còn hướng đến phát triển DL cộng đồng gắn với DL bản địa. Loại hình DL này tạo điều kiện giúp đồng bào DTTS hoặc người dân bản địa tham gia trực tiếp vào hoạt động DL bằng việc tận dụng những tài nguyên người dân địa phương có để phục vụ nhu cầu DL như: Nhà ở, món ăn, công việc..., sẽ thu hút du khách bởi sự bình dị và chân thực của vùng núi rừng. Đây là hoạt động mang tính cộng đồng rất cao, việc tổ chức DL phải được thực hiện bài bản và khoa học. Tất cả người dân trong cùng thôn bản phải được tập huấn và hướng dẫn cách thức hoạt động du lịch. Đồng thời, Khánh Vĩnh đang nghiên cứu đầu tư để thực hiện thí điểm mô hình làng Raglai, được mô tả bằng các hoạt động thường nhật của người dân tại đây như: Làm rẫy, chăn nuôi, chế biến các món ăn dân dã của người Raglai. Ngoài ra, để du khách hiểu thêm về truyền thống của người Raglai, các xã khu vực Khánh Vĩnh sẽ tổ chức những lớp học hướng dẫn đan gùi, dệt thổ cẩm hoặc hướng dẫn du khách đánh Mã la, chơi đàn đá, làm đàn Chapi. Thông qua các mô hình DL cộng đồng gắn với DL bản địa, đồng bào DTTS trực tiếp tham gia, góp phần tạo việc làm, giữ gìn phong tục tập quán, phát huy giá trị văn hóa, ẩm thực đặc sắc của đồng bào DTTS Khánh Vĩnh.

CHÍ TRUNG

Nguồn Khánh Hòa : http://www.baokhanhhoa.vn/du-lich/202509/dong-bao-dan-toc-thieu-so-o-khanh-vinhdoc-dao-voi-van-hoa-am-thuc-9dc45eb/