Đồng bào dân tộc thiểu số Xơ Đăng cải thiện đời sống nhờ chuyển từ trồng cây mỳ sang sâm dây

2 giờ trướcBài gốc

Huyện Tu Mơ Rông, tỉnh Kon Tum (cũ) là một trong những huyện nghèo thuộc danh sách huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo giai đoạn 2021-2025 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 353/QĐ-TTg, thuộc diện được hỗ trợ triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 – 2025 theo Quyết định số 90/QĐ-TTg ngày 18/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ.

Theo Nghị quyết số 1677/NQ-UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã của tỉnh Quảng Ngãi năm 2025, xã Tu Mơ Rông được thành lập trên cơ sở sáp nhập toàn bộ dân số và diện tích tự nhiên của xã Đăk Hà và Tu Mơ Rông (huyện Tu Mơ Rông, tỉnh Kon Tum (cũ)). Về cơ cấu dân số, xã Tu Mơ Rông có tới 94% cư dân là đồng bào dân tộc Xơ Đăng.

Nhằm triển khai hiệu quả Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, địa phương xác định một trong những nhiệm vụ trọng tâm là phát triển cây dược liệu, đặc biệt là cây sâm làm trụ cột tăng trưởng kinh tế bền vững. Đồng thời, địa phương chú trọng xây dựng mô hình sản xuất gắn với chuỗi giá trị, hình thành vùng dược liệu tập trung, trọng điểm.

Trên định hướng chung đó, Hợp tác xã thảo dược cộng đồng Tu Mơ Rông đã có nhiều đóng góp tích cực khi vận động người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, thay thế cây sắn (mỳ) có giá trị thấp bằng cây dược liệu có đầu ra ổn định. Mô hình này còn giúp bà con mạnh dạn tham gia sản xuất hàng hóa, nâng cao thu nhập và từng bước thoát nghèo bền vững.

Cải thiện sinh kế từ cây dược liệu

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, bà Hồ Thị Thanh Thủy - Giám đốc Hợp tác xã Thảo dược Cộng đồng Tu Mơ Rông cho biết: “Hợp tác xã được thành lập từ đầu năm 2022 với định hướng phát triển chuỗi giá trị dược liệu bản địa, ưu tiên thu mua, ươm giống và hỗ trợ canh tác cho người dân.

Trước đó, tôi từng là một hộ kinh doanh sâm dây và nhận thấy nguồn dược liệu này có tiềm năng rất lớn nhưng bà con lại chỉ quen với cây mì, hiệu quả kinh tế thấp, đời sống bấp bênh. Việc mở rộng mô hình hợp tác xã là cách để tập hợp người dân cùng trồng sâm dây và một số cây dược liệu khác, thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng có giá trị cao hơn. Qua đó, giúp bà con chuyển từ sản xuất manh mún sang liên kết kinh tế tập thể, có đầu ra và thu nhập ổn định”.

Bà Hồ Thị Thanh Thủy, Giám đốc Hợp tác xã Thảo dược Cộng đồng Tu Mơ Rông (xã Tu Mơ Rông, tỉnh Quảng Ngãi). Ảnh: NVCC.

Bà Hồ Thị Thanh Thủy cho biết thêm, thời gian đầu, việc vận động bà con tham gia còn gặp khó khăn vì họ chưa quen với việc trồng sâm. Tuy nhiên, khi chứng kiến hiệu quả kinh tế mà cây sâm mang lại cao gấp 10 lần so với cây mỳ, nhiều người mạnh dạn tham gia, trở thành thành viên của hợp tác xã. Đây là bước chuyển từ tự phát sang sản xuất có tổ chức, mở ra cơ hội thoát nghèo từ chính tài nguyên bản địa.

Cụ thể, người dân góp đất, công lao động và trồng sâm cho hợp tác xã, được trả lương, tặng sâm giống, hỗ trợ đầu ra cho sản phẩm, còn hợp tác xã hưởng lợi nhờ kinh nghiệm trồng sâm của bà con.

Hợp tác xã Thảo dược Cộng đồng Tu Mơ Rông liên kết với 5 hộ dân trên địa bàn xã, thu hoạch trung bình 7-8 tạ sâm mỗi tháng vào năm 2024. Bên cạnh đó, hợp tác xã vẫn thu mua của bà con để hỗ trợ đầu ra sản phẩm và đảm bảo số lượng đầu ra. Giá thu mua tùy theo kích cỡ của củ sâm, dao động từ 85.000 đồng đến 150.000 đồng/kg, cao hơn so với giá thị trường. Đặc biệt, với những củ sâm có kích cỡ 10 củ một kg trở lại sẽ có giá cao hơn gấp đôi.

Người dân mạnh dạn chuyển từ trồng cây mỳ hiệu quả thấp sang trồng sâm dây có giá trị kinh tế cao. Ảnh: NVCC.

Về hiệu quả tạo việc làm và tăng thu nhập, bà Hồ Thị Thanh Thủy cho biết, đội ngũ công nhân của hợp tác xã đều là người dân tộc thiểu số sinh sống tại địa phương. Mỗi lao động được trả mức lương khoảng 5.500.000 đồng/tháng, đồng thời được đóng đầy đủ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và nghỉ 4 ngày/tháng.

Ngoài lượng lao động thường xuyên, hợp tác xã còn tạo thu nhập cho khoảng 30 lao động thời vụ, với mức thu nhập từ 150.000 đến 300.000 đồng/ngày, góp phần cải thiện đáng kể đời sống cho nhiều hộ dân.

“Qua thời gian gắn bó với công việc ươm giống, trồng và chế biến dược liệu tại hợp tác xã, nhiều hộ dân đã cải thiện được đời sống. Trong đó, có gia đình anh A Blinh, ở thôn Kon Tun, xã Tu Mơ Rông đã dành dụm vốn từ thu nhập ổn định hàng tháng để đầu tư thêm vào các loại cây trồng giá trị cao như cà phê xứ lạnh, qua đó trang trải tốt hơn cho việc học hành của con cái”, bà Thủy thông tin.

Hợp tác xã tạo việc làm, tăng thu nhập cho nhiều lao động trên địa bàn xã. Ảnh: NVCC.

Bên cạnh trồng sâm và cây dược liệu khác, hợp tác xã cũng chú trọng xây dựng và phát triển sản phẩm OCOP, xứng tầm với tiềm năng, lợi thế của địa phương, đáp ứng nhu cầu của thị trường.

Hợp tác xã Thảo dược Cộng đồng Tu Mơ Rông hiện nay có 3 sản phẩm OCOP được công nhận 3 sao là cao sâm dây, sâm dây khô và măng khô, được thị trường ưa chuộng, mang lại thu nhập thực tế, khẳng định thương hiệu đặc sản địa phương.

Ngoài đầu ra truyền thống, hợp tác xã đang từng bước thực hiện chuyển đổi số, nhiều thành viên đã chủ động giới thiệu và bán sản phẩm qua các nền tảng thương mại điện tử để mở rộng tệp khách hàng, đáp ứng nhu cầu của thị trường.

Cao sâm dây là một trong ba sản phẩm OCOP được công nhận 3 sao của Hợp tác xã Thảo dược Cộng đồng Tu Mơ Rông và được thị trường ưa chuộng. Ảnh: NVCC.

Chính quyền địa phương tích cực hỗ trợ, khuyến khích người dân phát triển kinh tế

Theo bà Hồ Thị Thanh Thủy chia sẻ, trong suốt quá trình tổ chức trồng trọt và sản xuất sản phẩm từ cây dược liệu, chính quyền địa phương luôn đồng hành thông qua các hoạt động tuyên truyền, định hướng kỹ thuật, hỗ trợ tập huấn và tạo điều kiện để người dân mạnh dạn tham gia mô hình.

Cụ thể, Ủy ban nhân dân xã Tu Mơ Rông thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn kỹ thuật, đào tạo về chăm sóc cây dược liệu, kỹ năng canh tác bền vững. Trên cơ sở đó, hợp tác xã tạo điều kiện, vận động các thành viên tham gia đầy đủ, giúp người dân nâng cao kiến thức để áp dụng hiệu quả vào sản xuất.

Cùng với đó, Ủy ban nhân dân xã Tu Mơ Rông tổ chức buổi làm việc với các doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ kinh doanh trên địa bàn xã nhằm triển khai nội dung đăng ký sản phẩm tham gia đánh giá, phân hạng OCOP năm, cũng như hướng dẫn việc gắn sao đối với các sản phẩm OCOP còn thời hạn.

Lãnh đạo xã định hướng các hợp tác xã cần chú trọng đầu tư nâng cao chất lượng sản phẩm, duy trì ổn định các sản phẩm đã được công nhận 3 sao, đồng thời, xây dựng hình ảnh sản phẩm mang tính đặc trưng, đa dạng về mẫu mã, bao bì; thực hiện liên kết chuỗi giá trị một cách bền vững, có chiều sâu; bảo đảm nhãn mác, thương hiệu rõ ràng, đáp ứng yêu cầu thị trường.

“Lãnh đạo xã đã ghi nhận những kiến nghị từ các cơ sở sản xuất, đồng thời giao các bộ phận chuyên môn phối hợp chặt chẽ với các chủ thể OCOP để kịp thời tháo gỡ vướng mắc. Nhờ đó, các sản phẩm địa phương có điều kiện nâng cao chất lượng, mở rộng thị trường tiêu thụ, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế - xã hội của xã Tu Mơ Rông”, chị Thủy cho hay.

Theo báo cáo Tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội, quốc phòng, an ninh năm 2025 và Xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội, quốc phòng, an ninh năm 2026 của xã Tu Mơ Rông, tổng diện tích gieo trồng cây dược liệu khác trên địa bàn xã hiện có là 380,51 ha. Ước tính cuối năm 2025 dược liệu khác còn lại khoảng 314,37 ha, do đến mùa thu hoạch, nhân dân khai thác diện tích giảm xuống.

Ủy ban nhân xã Tu Mơ Rông xác định luôn ưu tiên đầu tư phát triển vùng trồng dược liệu tập trung thuộc Quy hoạch tổng thể phát triển dược liệu từ năm 2020 và định hướng đến năm 2030 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; xây dựng các chuỗi liên kết từ khâu trồng, thu hoạch, chế biến và phân phối dược liệu.

Song song với đó, tiếp tục thu hút đầu tư từ các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh có tiềm lực, công nghệ, kinh nghiệm tham gia trồng, chế biến sâm, trong đó chú trọng xây dựng một số doanh nghiệp hạt nhân trở thành nhà tiên phong để đưa thương hiệu sâm Ngọc Linh, sâm dây và các dược liệu khác có khả năng cạnh tranh trên thị trường.

Thanh Hà

Nguồn Giáo Dục VN : https://giaoduc.net.vn/dong-bao-dan-toc-thieu-so-xo-dang-cai-thien-doi-song-nho-chuyen-tu-trong-cay-my-sang-sam-day-post256739.gd