Những con đường đất lầy lội ngày nào giờ đã được thay bằng đường bê tông kiên cố, những mái nhà xiêu vẹo giờ đã nhường chỗ cho những căn nhà đại đoàn kết vững chãi. Nhưng hơn hết, điều thay đổi rõ rệt nhất chính là tư duy và ý chí vươn lên của người dân nơi đây.
Anh Thạch Bỡ (bìa phải) chia sẻ về niềm vui thoát nghèo
Xã Ngũ Lạc trước đây thuộc huyện Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh (cũ) có đồng bào Khmer chiếm 86% dân số, từng được biết đến là vùng “rốn nghèo”, vì đất đai nhiễm mặn, giao thông cách trở, đời sống người dân gặp muôn vàn khó khăn. Thế nhưng, nhờ có Chương trình mục tiêu quốc gia, gồm: Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững và Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, đặc biệt là giai đoạn 2021–2025, xã đã tạo điều kiện cho hơn 3.200 hộ vay vốn phát triển sản xuất, chuyển đổi nghề với tổng kinh phí hơn 118 tỷ đồng.
Một trong những hộ tiêu biểu là anh Thạch Bỡ. Năm 2021, anh được vay 20 triệu đồng để mua bò giống. Không chỉ nhận được vốn, anh còn được tham gia lớp tập huấn kỹ thuật chăn nuôi. Nhờ đó, đàn bò phát triển tốt, mang lại nguồn thu ổn định. Đến năm 2023, anh được hỗ trợ thêm 50 triệu đồng để xây dựng nhà đại đoàn kết. Cộng thêm tiền bán bò và sự giúp đỡ của người thân, anh đã xây được căn nhà trị giá gần 150 triệu đồng.
Anh Thạch Bỡ chia sẻ: “Nuôi bò giống như mình bỏ ống, lúc cần có thể bán 1 con để xoay sở. Ngoài nuôi bò, nhà cũng có ít ruộng, lúc rảnh giúp chùa dạy chữ Khmer cho các em nhỏ. Nhờ được phương xét thấy mình cố gắng vươn lên nên đã hỗ trợ được 50 triệu đồng, ngoài ra anh em cũng giúp một ít nên cất được căn nhà”.
Vũng nông thôn xã Ngũ Lạc ngày nay
Cách Ngũ Lạc không xa, xã Long Hiệp thuộc huyện Trà Cú, tỉnh Trà Vinh (cũ) sau khi sáp nhập thành xã mới cũng có đồng bào Khmer chiếm hơn 80% dân số. Trong giai đoạn 2021–2025, xã được Trung ương và tỉnh hỗ trợ hơn 540 tỷ đồng để xây dựng hạ tầng giao thông, trường học và hỗ trợ hộ nghèo phát triển sản xuất. Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống dưới 2%.
Chị Thạch Thị Sa Rin – một hộ từng thuộc diện nghèo – chia sẻ về hành trình thoát nghèo của gia đình mình. Trước đây, chị sống trong căn nhà nhỏ hẹp, thu nhập bấp bênh từ việc vá xe, đi cấy thuê. Nhờ chương trình hỗ trợ con bò giống và vốn buôn bán nhỏ, cuộc sống gia đình chị dần ổn định.
“Hồi các con còn nhỏ nghèo lắm, thu nhập chỉ dựa vào việc bơm hơi vá xe; đi cấy, đi gặt lúa mướn lúc được lúc không. Sau này Nhà nước cho được con bò và cho vay để buôn bán nhỏ nên thu nhập ổn định hơn, có tiền cất nhà”, chị Thạch Thị Sa Rin nói.
Không chỉ hỗ trợ vốn, các địa phương còn mở lớp tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật, đặc biệt chú trọng nâng cao nhận thức để người dân chủ động vươn lên. Ông Thạch Viên – một hộ đã thoát nghèo – khẳng định, sự hỗ trợ của Nhà nước là động lực, nhưng bản thân người dân phải nỗ lực mới có thể thoát nghèo bền vững.
Ông Thạch Viên chia sẻ: “Khi nhận được hỗ trợ từ Nhà nước mình càng có động lực để vươn lên. Trước đây mình sống trong căn nhà siêu quẹo, nay có căn nhà vững chãi thì càng tự tin trong cuộc sống hơn. Tuy nhiên để thoát nghèo bền vững bản thân phải cố gắng vươn lên mới được, Nhà nước chỉ có thể tiếp sức mình phần nào thôi".
Nông dân xã Long Hiệp Vĩnh Long với đàn bò được hỗ trợ từ Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững
Năm 2025 tỉnh Vĩnh Long thực hiện 9/10 dự án, và 10/14 tiểu dự án thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế, xã hội vùng đồng bào dân tộc số, với tổng kinh phí trên 284 tỷ đồng, góp phần kéo giảm tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc khmer trên địa bàn tỉnh còn 1,6%.
Ông Thạch Mu Ni – Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Vĩnh Long cho biết, trong giai đoạn 2025–2030, tỉnh sẽ tiếp tục đầu tư có trọng tâm cho hộ nghèo, cận nghèo và hộ mới thoát nghèo. Đồng thời mở rộng đối tượng thụ hưởng, nâng mức vay vốn và đầu tư hạ tầng thiết yếu tại các vùng khó khăn.
“Những năm gần đây tại vùng đồng bào Khmer được triển khai cùng lúc 03 Chương trình mục tiêu quốc gia, qua đó vùng đồng bào có những chuyển biến rất tích cực. Theo khảo sát của chúng tôi, phần lớn hộ nghèo hiện nay chủ yếu rơi vào những hộ neo đơn, bệnh tật. Thứ hai là những hộ thiếu vốn sản xuất, và cũng có một số hộ không thật sự chí thú làm ăn. Để giảm thiểu hộ nghèo, thứ nhất là hỗ trợ hộ nghèo, hộ cận nghèo bằng các dự án sinh kế cụ thể. Quan trọng nhất là tuyên truyền vận động người dân tự lực cánh sinh, để vươn lên thoát nghèo, xây dựng cuộc sống”, ông Ni nói.
Vùng đồng bào Khmer ở Trà Vinh ngày nay
Những ngôi nhà mới khang trang, những con đường bê tông thẳng tắp và nụ cười rạng rỡ của người dân nơi các phum, sóc Khmer ở Vĩnh Long hôm nay là kết quả rõ nét của một chủ trương đúng đắn, hợp lòng dân, mở ra tương lai tươi sáng và ấm no hơn.
Thạch Trà Vinh/VOV-ĐBSCL