Cùng cán bộ Đồn Biên phòng Vàng Ma Chải chúng tôi tới thăm gia đình anh Giàng A Dia. Trong căn nhà cổ kính, mang đậm bản sắc dân tộc Mông đã bạc màu theo thời gian, anh Dia chậm rãi lau sạch khẩu súng do bố anh để lại. Sau cái bắt tay, anh Dia chia sẻ với chúng tôi, đối với đồng bào dân tộc Mông, súng kíp không chỉ là công cụ sinh tồn mà còn mang giá trị biểu tượng sâu sắc, được truyền từ đời này sang đời khác, thể hiện uy quyền và vai trò trụ cột của người đàn ông trong gia đình. Đặc biệt, trong các nghi lễ truyền thống như tang lễ, súng kíp được sử dụng để báo tin, tiễn biệt người đã khuất và cầu mùa màng bội thu. Khẩu súng trên là vật bố đẻ để lại cho anh để sử dụng mỗi khi dòng họ Giàng hoặc gia đình anh “làm lý”.
Anh Giàng A Dia giao nộp lại khẩu súng kíp cho Bộ đội Biên phòng.
Theo hồi ức của anh Dia, khẩu súng được làm từ cây xà beng dài 1,2m do bố anh và 6 người anh em tự chế tác ra với nhiều công đoạn từ khoan, đục đều làm thủ công tỷ mỷ, công phu và mất 3 ngày mới tạo nên được cây súng hoàn chỉnh như này. Anh Dia tâm sự: Không chỉ đơn thuần là khẩu súng mà nó còn là vật quý giá mà bố để lại cho tôi, cho gia đình, dòng họ Giàng. Bởi vậy mà tôi nâng niu nó lắm. Tuy nhiên khi được cán bộ biên phòng tuyên truyền, vận động, tôi hiểu được rằng sử dụng súng tự chế là vi phạm pháp luật. Bên cạnh đó, tôi đã trực tiếp nhìn thấy nhiều người dùng súng gây hậu quả xấu nên xung phong nộp lại khẩu súng kíp. Mình nộp trước, làm trước để anh em, con cháu noi theo, giao nộp vũ khi (VK), công cụ hỗ trợ (CCHT) tự chế như tôi.
Được biết, xã Sì Lở Lầu mới mới được thành lập trên cơ sở sáp nhập 4 xã: Vàng Ma Chải, Mồ Sì San, Pa Vây Sử và Sì Lở Lầu. Đây là những xã vùng cao biên giới còn nhiều khó khăn, quy mô kinh tế còn nhỏ, tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo cao; trình độ dân trí không đồng đều. Nhất là trong phong tục tập quán, lối sống của đồng bào ở các xã vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới vẫn còn tồn tại thói quen sử dụng các loại vũ khí tự chế để săn bắn động vật trong rừng, bảo vệ mùa màng, tự vệ khi đi rừng và để làm lý trong mỗi đám hiếu, trang trí trong nhà. Từ những thói quen tưởng chừng vô hại đó đã dẫn đến vi phạm pháp luật, vi phạm Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ (VLN), công cụ hỗ trợ.
Chung tay cùng các cấp, ngành và cả hệ thống chính trị trong tuyên truyền, vận động nhân dân, nhất là đồng bào các dân tộc thiểu số trên địa bàn các xã vùng cao, biên giới chấp hành nghiêm quy định của Luật Quản lý, sử dụng vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ, ĐBP Vàng Ma Chải đã thực hiện phương châm “đi từng ngõ, gõ từng nhà” rà từng người còn sử dụng và có VK tự chế để tuyên truyền, giải thích trực tiếp về sự nguy hiểm, những vụ tai nạn thương tâm và nguy hại khi tàng trữ, mua bán, sử dụng VK, VLN, CCHT trái phép; các quy định của Luật Quản lý, sử dụng VK, VLN, CCHT. Từ đó, vận động người dân giao nộp VK, CCHT tự chế cho đồn hoặc các cơ quan chức năng.
Từ sự gương mẫu, đi đầu của anh Dia và công tác tuyên truyền, vận động của cán bộ Đồn Biên phòng Vàng Ma Chải, người dân trên địa bàn xã Sì Lở Lầu đã tự nguyện giao nộp súng kíp tự chế.
Chia sẻ với chúng tôi, Thiếu tá Phạm Minh Trí - Chính trị viên Đồn Biên phòng Vàng Ma Chải nói: Đơn vị tuyên truyền với phương châm “đồng hành, lắng nghe”, “mưa dầm thấm lâu” để người dân hiểu và tự nguyện làm theo. Trong quá trình tuyên truyền, vận động người dân giao nộp VK, VLN, CCHT, anh Giàng A Dia - người có uy tín ở bản Pờ Xa đã hiểu và đồng tình giao nộp lại 1 khẩu súng kíp. Không chỉ tự nguyện giao nộp khẩu súng, anh Dia còn vận động anh, em bà con trong bản giao nộp 11 khẩu súng kíp.
Hành động của anh Dia và những người dân ở bản Pờ Xa (xã Sì Lở Lầu) có ý nghĩa thiết thực, là “minh chứng sống” cho sự thay đổi trong nhận thức của người dân. Đây cũng là kết quả của sự kiên trì, gần dân, bám bản của cán bộ, chiến sĩ biên phòng và chính quyền địa phương trong hành trình xây dựng nếp sống văn minh, giữ gìn an ninh trật tự nơi biên cương Tổ quốc.
Vương Trang – Quỳnh Trang