Phiên bản Oris ProPilot X Kermit Edition, lấy cảm hứng từ Kermit the Frog, nhân vật ếch nổi tiếng trong loạt chương trình truyền hình "The Muppets". Ảnh: Fratello Watches.
Trong ngành đồng hồ xa xỉ, các phiên bản giới hạn từ lâu đã là chiêu bài quen thuộc để kích cầu, tận dụng tâm lý sợ bỏ lỡ cơ hội (FOMO) của người mua. Có hàng loạt lý do để tạo ra các phiên bản số lượng có hạn, phổ biến là tôn vinh quốc gia, nhà bán lẻ, thương hiệu xe hơi, đội thể thao, nhân vật hư cấu hay sự kiện đặc biệt.
Tuy nhiên, như nhà văn Mark Twain từng nói: “Cái gì quá nhiều cũng thành xấu”. Sự tràn lan của các mẫu đồng hồ giới hạn đang dần làm xói mòn giá trị vốn có của ngành chế tác đồng hồ cao cấp, theo quan điểm của Lex Stolk, cây viết kỳ cựu tại tạp chí Fratello Watches.
Đồng hồ xa xỉ thành hành tiêu dùng nhanh
Sự gia tăng chóng mặt về số lượng các mẫu đồng hồ hạn chế số lượng, cùng với những mối hợp tác thiếu chiều sâu với các bên thứ ba, đang khiến người tiêu dùng đặt dấu hỏi về ý nghĩa thực sự của những sản phẩm này.
Một chiếc đồng hồ kỷ niệm 50 năm ra mắt của một dòng sản phẩm biểu tượng, chẳng hạn như đồng hồ lặn, thường được tín đồ đón nhận. Nhưng khi các thương hiệu liên tục tung ra những phiên bản đặc biệt với lý do thiếu thuyết phục, sự hào hứng ban đầu nhanh chóng nhường chỗ cho hoài nghi.
Từ góc độ thương mại, việc khai thác FOMO là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, đồng hồ xa xỉ không nên bị đối xử như những đôi sneaker phiên bản giới hạn, vốn chỉ nhắm đến sự phấn khích nhất thời.
Mẫu tourbillon của TAG Heuer với hình ảnh nhân vật Mario từ trò chơi điện tử Mario Kart trên mặt số. Ảnh: Hodinkee.
Những chiếc đồng hồ với số lượng hạn chế gắn với các yếu tố văn hóa đại chúng thường hướng tới nhóm khách hàng thượng lưu, những người xem việc sở hữu một món đồ xa xỉ chẳng khác gì sưu tầm một đôi giày hiếm. Điều này có thể mang lại lợi ích ngắn hạn cho thương hiệu, nhưng về lâu dài, nó đe dọa làm suy giảm giá trị lịch sử và nghệ thuật thủ công vốn là cốt lõi của ngành đồng hồ cao cấp.
Điển hình là mẫu tourbillon của TAG Heuer có hình ảnh nhân vật Mario từ trò chơi điện tử Mario Kart trên mặt số. Dù mới mẻ, thiết kế này khó lòng làm gia tăng giá trị câu chuyện của thương hiệu. Với những khách hàng đủ khả năng chi trả cho một chiếc tourbillon, di sản và uy tín của thương hiệu mới là yếu tố then chốt, chứ không phải hình ảnh một nhân vật hoạt hình.
Khi nào phiên bản giới hạn thực sự có ý nghĩa?
Theo lý thuyết, một chiếc đồng hồ cao cấp nên là một sản phẩm trường tồn, mang lại giá trị bền vững cho người sở hữu, thay vì chỉ là món đồ giải trí tạm thời.
Sự tràn lan của các phiên bản giới hạn không chỉ khiến người tiêu dùng bối rối mà còn làm lung lay niềm tin mà các thương hiệu đã mất hàng thập kỷ để xây dựng.
“Niềm tin là tài sản quý nhất trong thế giới xa xỉ. Mất niềm tin, bạn mất luôn người mua", Lex Stolk nhấn mạnh.
Thực tế đã chứng minh, không ít thương hiệu phải điều chỉnh chiến lược sau những phản ứng tiêu cực từ thị trường. Cuối thập niên 2010, Omega từng hứng chỉ trích vì phát hành quá nhiều mẫu đồng hồ phiên bản số lượng ít, dẫn đến quyết định ngừng đánh số phiên bản, dù vẫn duy trì sản xuất số lượng có hạn.
Giá trị của đồng hồ bắt nguồn từ thiết kế tinh tế, tay nghề chế tác thủ công và di sản của thương hiệu. Ảnh: Bob's Watches.
Theo Stolk, một chiếc đồng hồ phiên bản giới hạn thực sự giá trị phải vượt qua yếu tố khan hiếm để kể một câu chuyện thuyết phục, với thiết kế đủ sức trường tồn qua thời gian.
Chẳng hạn, những mẫu đồng hồ kỷ niệm 50 năm của một dòng sản phẩm kinh điển thường dễ được đón nhận hơn so với các mẫu sản xuất hạn chế "ăn theo" phim ảnh, đội đua chưa từng giành chiến thắng, hay những thương hiệu chưa tạo được chỗ đứng vững chắc.
Stolk đặt câu hỏi: Liệu có ai sẵn sàng chi 7.000 euro (khoảng 8.000 USD) cho một chiếc đồng hồ chronograph cơ học được thiết kế dựa trên một bộ phim về Công thức 1, liên kết với một đội đua không có thật?
Theo ông, giá trị của một chiếc đồng hồ phiên bản giới hạn phải bắt nguồn từ thiết kế tinh tế, tay nghề chế tác thủ công và di sản của thương hiệu, chứ không nên chỉ phụ thuộc vào những yếu tố bên ngoài.
“Phiên bản giới hạn lý tưởng giống như một bản nhạc rock hay, dù được chơi ở sân khấu lớn hay với một cây guitar mộc, vẫn đủ sức chạm đến người nghe", Stolk ví von.
Như Phương