Động vật ăn cỏ lớn có chế độ ăn đa dạng hơn nhiều so với tưởng tượng

3 giờ trướcBài gốc

Mỗi loài động vật có khẩu vị khác nhau

Từ nhiều thế hệ, cả các nhà khoa học và học sinh đều phân loại động vật dựa trên chế độ ăn: động vật ăn thịt (carnivore) ăn thịt, động vật ăn lá cây (browser) ăn thực vật có hoa, cây lá kim và cây bụi, còn động vật ăn cỏ (grazer) chủ yếu ăn cỏ.

Tuy nhiên, nghiên cứu mới do các nhà sinh vật học của Đại học Brown hợp tác với các nhà khoa học của Vườn quốc gia Yellowstone cho thấy, các loài động vật ăn cỏ thường ăn một phạm vi thực vật rộng hơn nhiều so với nhận định trước đây, tùy thuộc vào điều kiện mà chúng phải đối mặt.

Nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Proceedings of the National Academy of Sciences cho thấy, các phương pháp phân loại động vật ăn cỏ dựa trên tỷ lệ cỏ trong chế độ ăn đã tồn tại từ lâu, nhưng thực tế lại quá đơn giản hóa. Phương pháp này có thể bỏ qua những khác biệt quan trọng trong chế độ ăn của từng cá thể trong một loài, cũng như những điểm tương đồng có thể xuất hiện giữa các loài khác nhau, theo lời giải thích của đồng tác giả nghiên cứu Tyler Kartzinel, phó giáo sư về sinh thái, tiến hóa và sinh học sinh vật tại Đại học Brown.

Kartzinel nói: "Điều này thách thức các nhà sinh học phải xem xét liệu chúng ta đang tìm kiếm những quy luật trong tự nhiên để củng cố nhận thức của chúng ta về những gì động vật nên làm, thay vì những gì chúng thực sự đang làm. Nghiên cứu này đưa ra một bằng chứng rất thuyết phục rằng ở Yellowstone, chúng ta đang xếp động vật vào những chiếc hộp gồm tất cả các thành viên của một loài mà không xem xét sự khác biệt trong hành vi ăn uống trong cùng một loài, hoặc quan trọng hơn, một số điểm tương đồng kết nối các loài khác nhau”.

Sự thay đổi chế độ ăn theo mùa và nơi sống

Trong nghiên cứu mới nhất, các nhà khoa học đã theo dõi năm loài động vật ăn cỏ lớn: linh dương sừng nhánh (pronghorn), cừu sừng lớn (bighorn sheep), hươu la (mule deer), nai sừng tấm (elk) và bò rừng (bison). Họ thu thập cả mẫu thực vật và mẫu phân của các con vật đã được theo dõi. Tại Đại học Brown, các mẫu được phân tích bằng công nghệ metabarcoding DNA để xác định các loài thực vật cụ thể đã được tiêu thụ.

Nghiên cứu đã tiết lộ rằng sự khác biệt về chế độ ăn giữa các loài không rõ rệt như các nhà khoa học dự đoán. Trên thực tế, các cá thể từ những loài khác nhau thường chia sẻ một phần đáng kể trong chế độ ăn của chúng, với mức độ tương đồng thay đổi theo địa điểm và mùa.

Một phát hiện quan trọng là các mô hình ăn uống có thể bị ảnh hưởng bởi nguồn tài nguyên sẵn có hơn là do loài. Vào mùa hè, động vật từ nhiều loài có xu hướng tập trung vào các loại hoa dại giàu dinh dưỡng ở các đồng cỏ, trong khi vào mùa đông, nhiều loài chuyển sang chế độ ăn chủ yếu là cây lá kim và cây bụi.

Vào mùa đông, bò rừng có xu hướng tiếp tục tìm kiếm cỏ và các loại thức ăn tương tự, ngay cả khi chúng bị đóng băng dưới tuyết, trong khi một số loài động vật ăn cỏ nhỏ hơn, như hươu la và linh dương sừng nhánh, có xu hướng chuyển sang chế độ ăn cây thường xanh nhiều hơn.

Hannah Hoff, một nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Brown, đã kết hợp phương pháp học máy (machine learning) với phân tích di truyền để có được những hiểu biết sâu sắc hơn về hành vi ăn uống của động vật ăn cỏ.

Hoff cho biết: "Đôi khi người ta có xu hướng coi thảm thực vật là một 'loại môi trường sống' tĩnh, thay vì là một tập hợp động của các loài tương tác với nhau và có hệ sinh thái riêng. Việc tập trung phân tích các nhóm chế độ ăn vào các loài thực vật đã phân biệt chúng cho phép chúng tôi xem xét cách mà tính mùa, dinh dưỡng và sự phân bố không gian ảnh hưởng đến hành vi kiếm ăn của động vật ăn cỏ – những hiểu biết có thể bị che mờ bởi các phân loại chế độ ăn rộng rãi”.

Kartzinel nói rằng những phát hiện này mang lại một bài học cho cả các nhà khoa học lẫn những loài động vật "phá cách".

Kartzinel nói: "Hãy tưởng tượng một đàn bò rừng đều được cho là động vật ăn cỏ, nhưng có một hoặc hai con lại muốn ăn như động vật ăn lá cây. Cách truyền thống mà các nhà khoa học sẽ kể câu chuyện này là bỏ qua sự khác biệt đó, coi là bất thường hoặc không quan trọng. Nhưng những phát hiện như thế này cho chúng ta thấy rằng sự đa dạng trong chế độ ăn thực sự là điều bình thường, và chúng ta cũng nên kể câu chuyện về con bò rừng ăn lá cây đó”.

Nghiên cứu có giá trị gì với chúng ta?

Nghiên cứu về chế độ ăn đa dạng của động vật ăn cỏ mang lại nhiều ý nghĩa quan trọng cho loài người, đặc biệt trong các lĩnh vực sau:

1. Bảo tồn và quản lý hệ sinh thái

Nghiên cứu này cho thấy, các loài động vật ăn cỏ không chỉ là "cỗ máy ăn cỏ" đơn thuần. Chế độ ăn đa dạng và linh hoạt của chúng, thay đổi theo mùa và môi trường sống, là chìa khóa để chúng tồn tại trong một hệ sinh thái phức tạp như Yellowstone.

Đối với con người, điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo tồn sự đa dạng thực vật. Để duy trì sự đa dạng của các loài động vật hoang dã, chúng ta không thể chỉ bảo vệ một loại cây duy nhất, mà phải duy trì toàn bộ hệ thực vật phong phú, từ cỏ, cây bụi cho đến hoa dại.

2. Chăn nuôi và sản xuất lương thực

Phát hiện này có thể thay đổi cách chúng ta tiếp cận việc chăn nuôi gia súc. Thay vì chỉ tập trung vào một loại thức ăn duy nhất (như cỏ), các nhà chăn nuôi có thể đa dạng hóa nguồn thức ăn cho vật nuôi. Điều này không chỉ giúp gia tăng dinh dưỡng mà còn có thể cải thiện sức khỏe tổng thể của vật nuôi, từ đó nâng cao chất lượng sản phẩm thịt, sữa.

Việc hiểu rõ hơn về nhu cầu dinh dưỡng linh hoạt của động vật cũng có thể giúp chúng ta tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên đất, giảm áp lực lên các đồng cỏ, từ đó góp phần vào một hệ thống sản xuất lương thực bền vững hơn.

3. Sức khỏe và dinh dưỡng con người

Nghiên cứu này gián tiếp củng cố quan điểm về sự quan trọng của một chế độ ăn uống đa dạng. Mặc dù chúng ta là động vật ăn tạp, việc đa dạng hóa nguồn thực phẩm, đặc biệt là thực vật, có thể mang lại nhiều lợi ích sức khỏe tương tự như cách các loài động vật ăn cỏ linh hoạt tìm kiếm các chất dinh dưỡng khác nhau.

Điều này đặc biệt có ý nghĩa trong bối cảnh các nghiên cứu khoa học ngày càng chỉ ra rằng việc cân bằng protein động vật và thực vật, cũng như các loại vitamin, khoáng chất từ nhiều nguồn khác nhau, là chìa khóa để phòng ngừa các bệnh mãn tính như tim mạch, tiểu đường.

Bùi Tú

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/dong-vat-an-co-lon-co-che-do-an-da-dang-hon-nhieu-so-voi-tuong-tuong-236405.html