Đột phá hạ tầng và cơ chế: Nền tảng phát triển vùng hợp nhất TPHCM

6 giờ trướcBài gốc

Khu vực nhà ga Rạch Chiếc ở cửa ngõ phía Đông TPHCM. Ảnh: Hữu Huy.

Hạ tầng đồng bộ, động lực cho phát triển liên vùng

Trong 5 năm qua, hạ tầng được xác định là một trong ba đột phá chiến lược của TPHCM và vùng kinh tế Đông Nam Bộ.

Theo Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội Đảng bộ TPHCM lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030, việc đầu tư, phát triển hạ tầng giao thông phải mang tính liên kết vùng, đồng bộ, hiện đại và hiệu quả.

Từ đó, tạo sự kết nối thông suốt giữa khu vực TPHCM (cũ), Bình Dương (cũ) và Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ), mở rộng không gian phát triển đô thị - công nghiệp - dịch vụ.

Trọng tâm là các dự án hạ tầng quy mô lớn đang và sẽ được triển khai. Tuyến Vành đai 3 dài gần 92km, tổng vốn hơn 75.000 tỷ đồng đi qua TPHCM, Đồng Nai và Tây Ninh, dự kiến hoàn thành năm 2026, mở ra trục giao thông huyết mạch kết nối toàn vùng.

Tuyến Vành đai 4 được gấp rút chuẩn bị đầu tư, nối khu vực TPHCM với Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ), Bình Dương (cũ), Long An (cũ) và Tây Ninh.

Phối cảnh nút giao Vành đai 3 với cao tốc TPHCM - Long Thành - Dầu Giây.

Cùng với đó, TPHCM và các địa phương trong vùng tập trung đầu tư, xây dựng và hoàn thành các công trình giao thông trọng điểm có tính chất động lực như cao tốc TPHCM - Mộc Bài, cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, mở rộng Quốc lộ 13, Quốc lộ 51, cùng các tuyến metro số 1 và số 2.

Những dự án này sẽ được triển khai đồng bộ với phát triển đô thị, hệ thống logistics, cảng biển và sân bay, hình thành mạng lưới hạ tầng hiện đại, liên kết chặt chẽ trong toàn vùng Đông Nam Bộ.

Vành đai 4 TPHCM sẽ được xây dựng 4 làn xe trong giai đoạn 1. Ảnh: Sở Xây dựng TPHCM.

Không chỉ dừng ở giao thông, TPHCM còn phát triển mạnh hạ tầng đô thị, năng lượng và số hóa như xây dựng Trung tâm dữ liệu vùng, phát triển đô thị thông minh, tăng tỷ lệ giao thông công cộng lên 20 - 25%, mở rộng mạng lưới cấp nước, thoát nước và xử lý rác thải công nghệ cao.

Thành phố cũng đầu tư vào hạ tầng logistics, cảng biển và năng lượng tái tạo, hướng tới hình thành mạng lưới hạ tầng hợp nhất, tạo sức bật cho phát triển vùng phía Nam.

Việc triển khai các công trình trọng điểm này không chỉ góp phần tăng năng lực cạnh tranh, mà còn mở rộng không gian phát triển cho TPHCM, giảm áp lực dân số, giao thông, đồng thời lan tỏa động lực ra các đô thị vệ tinh.

Mở đường bứt phá

Cùng với xây dựng hạ tầng, hoàn thiện thể chế và cơ chế đặc thù được xem là đột phá chiến lược thứ hai.

Dự thảo Báo cáo chính trị khẳng định rằng, cần phát huy hiệu quả các cơ chế, chính sách đặc thù đã được Trung ương ban hành, đặc biệt là Nghị quyết 31 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 98 của Quốc hội, để TPHCM và vùng hợp nhất phát triển nhanh, bền vững.

Hai nghị quyết này mở ra không gian mới cho việc phát triển. Nghị quyết 31 cho phép TPHCM thí điểm nhiều cơ chế vượt trội về quản lý đô thị, tài chính, đầu tư, phân cấp - phân quyền, tạo mô hình quản trị năng động, hiệu quả.

TPHCM xây dựng, phát triển cụm cảng - logistics thông minh tại Cái Mép - Thị Vải - Cần Giờ theo mô hình siêu cảng số và hệ thống logistics tích hợp, vận hành dựa trên nền tảng dữ liệu lớn. Ảnh: Nguyễn Nam.

Nghị quyết 98 là bước tiến lớn khi trao cho TPHCM quyền chủ động trong sử dụng ngân sách, phát hành trái phiếu, hợp tác công - tư, cũng như cơ chế thử nghiệm chính sách mới trong các lĩnh vực giáo dục, y tế, giao thông, khoa học công nghệ.

Nhờ đó, TPHCM trở thành địa phương đi đầu trong việc thử nghiệm và nhân rộng các cơ chế, chính sách mới, góp phần hoàn thiện thể chế phát triển vùng hợp nhất và cả nước.

Cơ chế đặc thù cũng giúp địa phương rút ngắn thời gian chuẩn bị đầu tư, chủ động bố trí vốn đối ứng, tăng khả năng huy động nguồn lực xã hội.

Phối cảnh Trung tâm Văn hóa nghệ thuật TPHCM tại khu đô thị mới Thủ Thiêm. Ảnh: Sở Văn hóa - Thể thao TPHCM.

Song song đó, Dự thảo Báo cáo chính trị cũng nhấn mạnh yêu cầu đẩy mạnh phân cấp, phân quyền giữa Trung ương, TPHCM và các tỉnh, thành phố trong vùng; tăng cường phối hợp điều hành, liên kết vùng thông qua Hội đồng điều phối vùng; hoàn thiện hành lang pháp lý triển khai hiệu quả các dự án PPP, nhất là trong lĩnh vực hạ tầng giao thông, môi trường và đô thị.

Thực tế, từ khi áp dụng Nghị quyết 98, TPHCM đã khởi động hàng loạt chương trình mang tính đột phá trong đầu tư hạ tầng, phát triển nhà ở xã hội và quỹ hỗ trợ đổi mới sáng tạo.

Những thử nghiệm này đang tạo hiệu ứng lan tỏa tích cực, mở hướng phát triển mới cho toàn vùng hợp nhất.

Việc kết hợp “hạ tầng - thể chế - con người” chính là trụ cột phát triển trong giai đoạn 2025 - 2030, giúp TPHCM và các địa phương trong vùng hợp nhất vươn lên trở thành khu vực năng động, hiện đại, đáng sống hàng đầu Đông Nam Á.

Thùy Linh

Nguồn GD&TĐ : https://giaoducthoidai.vn/dot-pha-ha-tang-va-co-che-nen-tang-phat-trien-vung-hop-nhat-tphcm-post751865.html