Hậu thượng đỉnh tại Alaska là hàng loạt cuộc gặp của ông Zelensky với Tổng thống Donald Trump, các lãnh đạo châu Âu và phiên thảo luận chung trong Phòng Bầu Dục. Qua đó, NATO tuyên bố đã đạt được một “đột phá” khi ông Trump tỏ ý sẵn sàng tham gia cơ chế bảo đảm an ninh cho Ukraine.
Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky phát biểu với các phóng viên tại Phòng Bầu dục vào ngày 18/8. Ảnh: CNP
Động thái này không chỉ mở ra một chương mới trong quan hệ Mỹ - Ukraine, mà còn đánh dấu sự cải thiện đáng kể trong mối quan hệ cá nhân Trump - Zelensky, đồng thời củng cố vai trò của Washington trong liên minh xuyên Đại Tây Dương.
Cam kết còn bỏ ngỏ
Cho đến nay, chi tiết về các bảo đảm an ninh Mỹ dành cho Ukraine vẫn chưa được công bố. Ông Zelensky cho biết hai bên sẽ hoàn thiện trong vòng 10 ngày tới. Tuy nhiên, chỉ riêng việc ông Trump gợi mở khả năng này đã tạo ra một tín hiệu mạnh mẽ. “Sự lạc quan của Tổng thống Zelensky cần được coi trọng,”
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron phát biểu, nhấn mạnh rằng châu Âu cần làm mọi cách để thúc đẩy một thỏa thuận bền vững.
Cùng lúc, Thủ tướng Đức Friedrich Merz tiết lộ một cuộc gặp song phương giữa Tổng thống Zelensky và Tổng thống Nga Vladimir Putin có thể diễn ra trong vòng hai tuần tới. Sau đó, ông Trump dự kiến sẽ tham gia một cuộc họp ba bên với hai nhà lãnh đạo nhằm tìm lối thoát cho cuộc xung đột tại Ukraine, vốn đã bước sang năm thứ ba.
Bầu không khí mới trong Nhà Trắng
Các quan chức nhận định bầu không khí giữa hai nhà lãnh đạo Trump và Zelensky “khác hẳn” so với cuộc gặp đầy căng thẳng hồi tháng 2. Một quan chức cấp cao mô tả các cuộc thảo luận lần này là “thực sự hiệu quả”, cho thấy hai bên đã thiết lập được sự tin tưởng cần thiết để mở đường cho các bước đi tiếp theo.
Phó Tổng thống JD Vance cũng được cho là thể hiện sự hòa nhã, góp phần cải thiện không khí.
Sự xuất hiện của nhiều nhà lãnh đạo châu Âu tại Washington đã tạo thêm sức nặng cho các cuộc thảo luận. Dù mỗi nước đều có lợi ích riêng, một quan chức Mỹ mô tả cuộc gặp kéo dài hai giờ đồng hồ giống như “một gia đình - một gia đình hạnh phúc”.
Dù vậy, ông cũng thừa nhận “đây vẫn là cuộc chiến của châu Âu nhiều hơn là của Mỹ”, nhấn mạnh rằng Washington mong muốn các đồng minh gánh vác nhiều trách nhiệm hơn.
Từ Alaska đến Washington
Hội nghị thượng đỉnh Trump - Putin tại Alaska hồi tuần trước, dù chưa mang lại kết quả rõ ràng, lại được coi là tiền đề cho những tiến triển hiện nay. Theo một quan chức Mỹ, việc ông Putin chịu đối thoại về bảo đảm an ninh, thay vì chỉ khước từ, đã mở ra cơ hội lôi kéo châu Âu vào tiến trình tại Nhà Trắng. “Nếu không có Alaska, chúng ta sẽ không có châu Âu ngày hôm nay,” ông nhận định.
Về đối ngoại, điểm nghẽn lớn nhất chính là phạm vi cam kết của Mỹ. “Ai tham gia và mức độ thế nào vẫn chưa được quyết định,” Politico dẫn lời một quan chức cấp cao cho biết, đồng thời nhấn mạnh chỉ có ông Trump mới đủ sức thuyết phục ông Putin.
Trong một động thái đáng chú ý, ông Trump cho biết Phó Tổng thống JD Vance, Ngoại trưởng Marco Rubio và đặc phái viên Steve Witkoff đang được giao nhiệm vụ điều phối với Nga và Ukraine. Đây là lần đầu tiên ông Vance và ông Rubio cùng xuất hiện trong một "hồ sơ" đối ngoại lớn, mà theo giới quan sát có thể trở thành “bài kiểm tra sớm” cho tham vọng năm 2028.
Chặng đường phía trước
Hiện chưa rõ Mỹ sẽ sẵn sàng triển khai binh sĩ trong vai trò gì nếu tiến trình hòa bình yêu cầu. Một quan chức cho rằng ông Trump “có thể chấp nhận tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình trong một giai đoạn nhất định” nếu đó là mảnh ghép cuối cùng để đạt thỏa thuận.
Dù nhiều chi tiết vẫn còn bỏ ngỏ, ngày làm việc dày đặc của ông Zelensky tại Washington cuối cùng đã đi đến được những biến chuyển quan trọng trong tiến trình ngoại giao. “Đây mới chỉ là khởi đầu,” một quan chức Nhà Trắng nhận định. Nhưng với những tín hiệu phát đi từ cả Mỹ, châu Âu lẫn Nga, khả năng một thỏa thuận hòa bình trong tương lai gần dường như không còn là điều quá xa vời.
Cẩm Anh