Dự án Đường ven biển kết nối hành lang kinh tế Đông Tây, tỉnh Quảng Trị có tổng chiều dài toàn tuyến gần 55 km, thuộc danh mục dự án trọng điểm, có tính liên kết vùng, đường ven biển, có ý nghĩa thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững.
Dự án có tính liên kết vùng, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội
Theo Kết luận của Thanh tra Chính phủ, Dự án Đường ven biển Quảng Trị còn nhiều khó khăn, vướng mắc cần tháo gỡ, đặc biệt xảy ra nhiều vi phạm trong thực hiện dự án. Cụ thể, xảy ra nhiều vi phạm trong việc lập, thẩm định, phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu áp dụng chỉ định thầu rút gọn; Chia gói thầu tư vấn (đo đạc địa chính, xác định giá đất cụ thể) có cùng tính chất, nội dung để chỉ định thầu rút gọn; Chậm thực hiện kế hoạch lựa chọn nhà thầu từ 3 tháng đến 7 tháng; Quá trình lập, thẩm định, phê duyệt hồ sơ mời thầu còn quy định các tiêu chí gây khó khăn cho các nhà thầu tham gia dự thầu, hạn chế sự tham gia của nhà thầu, gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng; vi phạm quy định trong phê duyệt dự toán gói thầu và cập nhật dự toán trước khi tổ chức đầu thầu, chưa tính đúng, tính đủ chi phí dự phòng; phê duyệt dự toán (tạm tính) khi thực hiện chỉ định thầu rút gọn.
Quá trình thực hiện dự án còn nhiều sai phạm như ký hợp đồng trọn gói khi dự toán mới tạm tính; không điều chỉnh kế hoạch lựa chọn nhà thầu khi dự toán vượt giá gói thầu; điều chỉnh hợp đồng tăng giá trị khi chưa được cấp có thẩm quyền chấp thuận. Ngoài ra, việc bảo đảm thực hiện hợp đồng không đúng quy định và ký hợp đồng trực tiếp với nhà thầu phụ cũng là vi phạm pháp luật.
Dự án Đường ven biển tỉnh Quảng Trị
Địa phương sử dụng vốn ngân sách Trung ương để thanh toán chi phí giải phóng mặt bằng nhưng không bố trí đủ vốn còn thiếu, làm chậm tiến độ dự án là chưa đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về kế hoạch đầu tư công trung hạn.
Ngoài ra, chủ đầu tư tạm ứng cho nhà thầu tới 30% giá trị hợp đồng khi mặt bằng chưa đủ điều kiện, chưa có kế hoạch giải phóng mặt bằng, không phù hợp tiến độ thực hiện, không xác định thời điểm thu hồi, đôn đốc hoàn ứng vốn tạm ứng chưa sử dụng. Công tác nghiệm thu, thanh toán còn sai sót khi một số hóa đơn lập không đúng thời điểm, biên bản nghiệm thu thiếu thành phần theo quy định.
Kho bạc Nhà nước tỉnh Quảng Trị (cũ) đã thiếu trách nhiệm trong kiểm soát, thanh toán các khoản tạm ứng kéo dài, không hoàn ứng trong thời gian dài, chưa phối hợp với Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh thực hiện kiểm tra số vốn đã tạm ứng để thu hồi những khoản tồn đọng chưa sử dụng hoặc sử dụng không đúng mục đích.
Công tác giải phóng mặt bằng chậm, không đảm bảo tiến độ, kéo dài từ năm 2022 đến nay chưa hoàn thành; việc xây dựng các khu tái định cư không triển khai đồng bộ, 9/10 khu chưa hoàn thành; chưa thực hiện di dời các công trình hạ tầng kỹ thuật trong khu vực dự án. Các gói thầu xây lắp nhìn chung đều chậm tiến độ từ 6 tháng đến 18 tháng, nguyên nhân do năng lực nhà thầu còn hạn chế, không huy động đầy đủ nhân công, thiết bị thi công trên công trường.
Một đoạn của dự án Đường ven biển bị vướng mắc trong giải phóng mặt bằng
Bên cạnh đó, HĐND và UBND tỉnh Quảng Trị phê duyệt chủ trương đầu tư và quyết định đầu tư dự án, trong khi giai đoạn 2 của dự án (từ đường ven biển đến trung tâm thành phố Đông Hà dài hơn 12 km) chưa được cập nhật, điều chỉnh, bổ sung vào Quy hoạch ngành giao thông vận tải tỉnh Quảng Trị là chưa đúng quy định. Tỉnh cũng không có báo cáo thẩm định nội dung điều chỉnh chủ trương đầu tư của Hội đồng thẩm định; chưa phê duyệt điều chỉnh dự án về tổng mức đầu tư và thời gian thực hiện theo quy định sau khi điều chỉnh chủ trương đầu tư. UBND tỉnh Quảng Trị đã trình HĐND tỉnh phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư, tăng tổng mức đầu tư và kéo dài thời gian thực hiện dự án đến năm 2027 là chưa đủ cơ sở, khó có khả năng cân đối nguồn vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026 – 2030. Ngoài ra, UBND tỉnh phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi dự án chưa xác định đầy đủ khối lượng công việc để tính đúng, tính đủ chi phí giải phóng mặt bằng theo quy định, dẫn đến thiếu vốn giải phóng mặt bằng.
Thanh tra Chính phủ cũng chỉ rõ trách nhiệm đối với các tồn tại, hạn chế, vi phạm này thuộc UBND tỉnh Quảng Trị và các Sở: Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư, Giao thông Vận tải (trước khi hợp nhất); Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng tỉnh; Kho bạc Nhà nước khu vực VII; UBND các huyện Gio Linh, Vĩnh Linh, Triệu Phong, thành phố Đông Hà thuộc tỉnh Quảng Trị (cũ) và các tổ chức, cá nhân theo từng thời kỳ có liên quan.
Thi công dự án Đường ven biển Quảng Trị
Thanh tra Chính phủ cũng yêu cầu tỉnh Quảng Trị chỉ đạo các cơ quan chuyên môn đánh giá lại toàn bộ quá trình thực hiện dự án; lập, thẩm định, trình UBND tỉnh phê duyệt điều chỉnh dự án theo quy định, làm căn cứ để thực hiện các bước tiếp theo, tránh điều chỉnh dự án nhiều lần. Bên cạnh đó, tỉnh cần khẩn trương thực hiện công tác giải phóng mặt bằng đối với diện tích còn lại, sớm bàn giao mặt bằng cho các nhà thầu thi công đảm bảo tiến độ. Các đơn vị liên quan hoàn thành xây dựng hạ tầng các khu tái định cư, việc thanh lý rừng, bàn giao mặt bằng cho các nhà thầu thi công theo đúng tiến độ hợp đồng.
Ban Quản lý dự án Đầu tư xây dựng tỉnh Quảng Trị cần chấn chỉnh công tác đấu thầu, bảo đảm nguyên tắc cạnh tranh công bằng, minh bạch và hiệu quả; Kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc thương thảo, ký kết và thực hiện hợp đồng; Đẩy nhanh công tác nghiệm thu, thanh toán khối lượng hoàn thành; Rà soát, xử lý các hợp đồng xây lắp đã ký với nhà thầu phụ không đúng quy định.
Thanh Hiếu/VOV- Miền Trung