Dự án nghìn tỷ 'đắp chiếu' nhiều năm, đâu là lối thoát?

3 ngày trướcBài gốc

Lời tòa soạn:

Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực thống nhất đưa 4 vụ án, vụ việc có dấu hiệu lãng phí vào diện theo dõi, chỉ đạo là dự án Tòa nhà Trung tâm điều hành và giao dịch thương mại, Tổng công ty Xi măng Việt Nam (Vicem); dự án Thủy điện Hồi Xuân, tỉnh Thanh Hóa; dự án xây dựng trụ sở Bộ Ngoại giao; Tiểu dự án 2 (Lim - Phả Lại), thuộc dự án tuyến đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân.

Đây đều là các công trình kéo dài nhiều năm, chưa hoàn thành/chỉ hoàn thành một phần nhỏ và có dấu hiệu lãng phí nghiêm trọng. VietNamNet điểm lại quá trình đầu tư các dự án này.

Tổn thất khó đong đếm

Chia sẻ với PV.VietNamNet, Luật sư Trương Anh Tú, Chủ tịch TAT Law Firm nêu một thực tế có rất nhiều dự án trên cả nước dở dang, bỏ hoang gây lãng phí như các dự án ở Hà Nội, khu đất 8-12 Lê Duẩn, 2-4-6 Hai Bà Trưng (TPHCM) hay ở Tổng Công ty Nông nghiệp Sài Gòn (Sagri).

“Có thể nhìn thấy rõ là sự lãng phí tài chính. Hàng nghìn tỷ đồng bị chôn vùi trong dự án chưa hoàn thành đồng nghĩa với việc mất đi cơ hội tái đầu tư vào những lĩnh vực cấp thiết hơn. Không chỉ dừng lại ở khoản tiền đầu tư ban đầu, mà chi phí cơ hội cũng là một tổn thất khó đong đếm”, ông Tú nói.

Bên cạnh đó, một số dự án bỏ hoang nằm ở vị trí đắc địa tại Hà Nội cho thấy việc sử dụng đất kém hiệu quả. Các khu vực này lẽ ra có thể tạo ra giá trị kinh tế khổng lồ nếu được khai thác đúng cách. Nhưng thay vì phát huy tiềm năng thì nhiều khu đất lại trở thành một công trình bỏ hoang, xuống cấp theo thời gian.

Ngoài ra, vị này cũng nhìn nhận, những dự án kéo dài như thế này làm dấy lên lo ngại về năng lực quản trị của chủ đầu tư, sự minh bạch trong triển khai và trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức liên quan.

“Những hệ quả trên không chỉ ảnh hưởng đến bản thân dự án mà còn tác động đến lòng tin của công chúng đối với các doanh nghiệp nhà nước trong việc quản lý vốn và tài sản công”, luật sư Trương Anh Tú đánh giá.

Dự án của Vicem bỏ hoang nhiều năm và đang tái khởi động. Ảnh: Thạch Thảo

Theo ông Tú, một trong những nguy cơ lớn nhất khi xử lý các dự án đình trệ là việc thoái vốn hoặc chuyển nhượng không minh bạch. Trong nhiều vụ việc trước đây, tài sản công đã bị thâu tóm với giá thấp hơn thực tế thông qua các giao dịch thiếu cạnh tranh, dẫn đến thất thoát lớn cho nhà nước.

Luật sư chỉ rõ các nguyên tắc quan trọng để tránh sai lầm từ định giá minh bạch, đấu giá công khai đến việc rà soát tránh nhiệm.

“Nguyên tắc định giá minh bạch, nếu quyết định thoái vốn, cần có sự tham gia của các đơn vị thẩm định độc lập, đảm bảo giá trị tài sản được xác định chính xác theo giá thị trường. Còn việc đấu giá công khai phải đảm bảo việc chuyển nhượng dự án được thực hiện qua đấu giá công khai, có sự giám sát của các cơ quan chức năng để ngăn chặn tình trạng lợi ích nhóm”, ông Tú phân tích,.

Vị luật sư này khẳng định: Nếu không kiểm soát chặt chẽ quá trình thoái vốn, doanh nghiệp nhà nước dễ rơi vào vòng xoáy tranh chấp pháp lý và rủi ro thất thoát tài sản.

Không chỉ là tìm ra cách xử lý một dự án đơn lẻ

Đánh giá từ cơ sở pháp lý và thực tế, theo luật sư Trương Anh Tú, có ba hướng tiếp cận khả thi để giải quyết tình trạng của các dự án dở dang mà vẫn đảm bảo yếu tố pháp lý và tài chính.

Thứ nhất là tiếp tục triển khai với đối tác chiến lược. Nếu dự án vẫn có tiềm năng, chủ đầu tư có thể hợp tác với một nhà đầu tư có năng lực tài chính và kinh nghiệm để hoàn thiện công trình. Đây là phương án ít rủi ro nhất và vẫn có thể mang lại lợi ích cho các bên.

Hướng thứ hai là thoái vốn có kiểm soát. Tức là trong trường hợp chủ đầu tư muốn rút lui, cần tổ chức đấu giá công khai, đảm bảo tài sản được định giá sát với giá trị thực tế, tránh việc bán rẻ cho các nhóm lợi ích.

Một phương án khác là cải tạo công năng. Theo đó, nếu phương án tiếp tục phát triển không khả thi, có thể cân nhắc chuyển đổi mục đích sử dụng để khai thác hiệu quả hơn, thay vì để công trình tiếp tục xuống cấp.

“Dù lựa chọn phương án nào, điều quan trọng là phải có chiến lược rõ ràng và quyết tâm thực hiện, tránh tình trạng kéo dài thêm nhiều năm mà không có giải pháp cụ thể. Vấn đề cốt lõi không chỉ là tìm ra cách xử lý một dự án đơn lẻ, mà còn là thiết lập một cơ chế quản lý minh bạch, chặt chẽ hơn đối với các dự án sử dụng vốn nhà nước”, luật sư Trương Anh Tú nhấn mạnh.

Hồng Khanh

Nguồn VietnamNet : https://vietnamnet.vn/du-an-nghin-ty-dap-chieu-nhieu-nam-dau-la-loi-thoat-2382819.html