Tên lửa được phóng trong cuộc tập trận Eqtedar ở Iran. Ảnh: IRNA/TTXVN
Theo tờ Jerusalem Post (Israel), sau cuộc tấn công phủ đầu của Israel vào sáng 13/6 nhắm vào các mục tiêu hạt nhân và quân sự, Iran đang đứng trước một bài toán khó về cách thức và mức độ phản ứng. Những hình ảnh về các tòa nhà dường như đã bị tấn công ở Tehran cho thấy ngay cả những nhân vật chủ chốt cũng không được bảo vệ an toàn. Với chương trình hạt nhân rải rác ở nhiều địa điểm, Iran giờ đây phải đặc biệt chú trọng bảo vệ những cơ sở này.
Hãng thông tấn Tasnim của Iran cùng ngày cũng dẫn lời người phát ngôn Lực lượng vũ trang Iran, Chuẩn tướng Abolfazl Shekarchi, cho biết nước này chắc chắn sẽ có phản ứng cứng rắn đối với Israel và Mỹ vì các cuộc tấn công quân sự khiến một số chỉ huy và quan chức Iran thiệt mạng vào sáng 13/6. Ông Shekarchi tuyên bố Lực lượng vũ trang Iran đã chuẩn bị 100% và chắc chắn sẽ đáp trả mạnh mẽ.
Khi cân nhắc các lựa chọn đáp trả, Iran sẽ phải tính toán kỹ lưỡng hậu quả. Mặc dù Ngoại trưởng Marco Rubio đã khẳng định Mỹ không liên quan, Iran vẫn có thể lựa chọn phản ứng dữ dội, không chỉ nhắm vào Israel mà còn có thể là các lợi ích của Mỹ và các đồng minh trong khu vực. Dưới đây là dự báo một số phản ứng của Iran từ tờ Jerusalem Post:
Thứ nhất, tấn công thông qua các lực lượng dân quân thân Iran: Iran có một mạng lưới rộng khắp các lực lượng dân quân thân nước này trong khu vực, như Houthi ở Yemen, lực lượng dân quân ở Iraq, Hezbollah ở Liban và các nhóm vũ trang khác. Mặc dù các nhóm này đã bị suy yếu đáng kể sau cuộc chiến Israel - Hamas từ ngày 7/10/2023, họ vẫn là thách thức đáng kể với Tel Aviv.
Ví dụ, lực lượng dân quân Iraq: Họ có khả năng sở hữu thiết bị bay không người lái (UAV) tấn công tầm xa và được cho là đã nhận tên lửa đạn đạo từ Iran trong bảy năm qua. Điều này cho phép họ thực hiện các cuộc tấn công nhắm vào Israel, tương tự như trong quá khứ.
Hay với lực lượng Houthi: Phong trào này cũng sở hữu tên lửa đạn đạo, tên lửa hành trình và UAV, có khả năng tấn công các mục tiêu khu vực.
Thứ hai, sử dụng tên lửa đạn đạo và UAV: Iran đã từng sử dụng tên lửa đạn đạo và UAV trong các cuộc tấn công nhằm vào Israel. Tehran đã phóng hàng trăm UAV và tên lửa vào năm 2024, cho thấy khả năng tấn công chính xác và tầm xa đã được cải thiện đáng kể.
Về tên lửa: Iran sở hữu số lượng lớn tên lửa nhiên liệu rắn và nhiên liệu lỏng, một số có thể triển khai nhanh chóng. Chúng có thể được ngụy trang trong các container vận chuyển để đảm bảo bí mật. Iran có thể di chuyển các hệ thống này đến các địa điểm khác nhau, thậm chí đến cả Iraq thông qua các nhóm dân quân để nhắm mục tiêu vào Israel.
Về UAV tấn công: Iran đã cải thiện khả năng của các thiết bị bay không người lái tầm xa, còn được gọi là máy bay không người lái cảm tử, có thể mang theo đầu đạn và bay theo đường bay được lập trình sẵn với độ chính xác tương đối. Việc xuất khẩu thiết bị không người lái Shahed 136 sang Nga để sử dụng trong cuộc chiến ở Ukraine cũng đã giúp Iran hợp tác với các nước khác để nâng cao năng lực UAV của mình.
Thứ ba, sử dụng lực lượng hải quân và chiến thuật “bất đối xứng”: Iran có cả hải quân truyền thống và hải quân IRGC (Vệ binh Cách mạng Hồi giáo). Mặc dù lực lượng hải quân tổng thể không lớn và gặp hạn chế về tầm hoạt động của các tàu nhỏ hơn, Iran vẫn có thể triển khai UAV, tên lửa và các hệ thống vũ khác khác từ các tàu của mình để tấn công trên biển.
Iran có thể sử dụng hải quân để tấn công các tàu ở Vịnh Ba Tư hoặc Vịnh Oman, hoặc khuyến khích Houthi ở Yemen thực hiện các cuộc tấn công tương tự. Vịnh Ba Tư là tuyến đường thương mại dầu mỏ và năng lượng quan trọng, cung cấp nhiều mục tiêu dễ bị tổn thương. Iran có thể nhắm vào các tàu mà họ cho là có liên quan đến Israel.
Về chiến thuật "bất đối xứng": Iran có thể sử dụng các nhóm vũ trang hoặc tàu thương mại để triển khai UAV, tên lửa hoặc lực lượng đặc nhiệm để nhắm vào các mục tiêu của Israel. Iran trong nhiều năm đã xây dựng quan hệ đối tác và đồng minh trải dài từ Beirut đến Sana'a, tạo thành một vòng cung ảnh hưởng hàng nghìn km trong khu vực.
Thứ ba, sử dụng lực lượng quân sự chính quy của Iran: Mặc dù Iran có lực lượng lục quân, không quân và hải quân chính quy, nhưng họ thường thiếu nguồn lực và phải chịu lệnh trừng phạt, ngăn cản việc sở hữu máy bay chiến đấu hoặc tàu hải quân hiện đại. Trong bối cảnh đó, Iran đã ưu tiên đầu tư vào tên lửa, UAV và các năng lực quân sự khác. Nhưng do khoảng cách địa lý xa và khả năng phát hiện của Israel, quân đội chính quy của Iran khó có thể được sử dụng để phản ứng trực tiếp với Israel. Tuy nhiên, các lực lượng này có thể được sử dụng ở Vịnh Ba Tư hoặc nhắm vào các căn cứ của Mỹ ở Iraq.
Thứ tư, sức mạnh ngoại giao của Iran: Trong những năm gần đây, Iran đã đầu tư mạnh vào ngoại giao, xây dựng mối quan hệ chặt chẽ với Nga, Trung Quốc, Pakistan và Ấn Độ. Việc tham gia các khối kinh tế như BRICS và SCO (Tổ chức Hợp tác Thượng hải) đã giúp Iran củng cố vị thế ngoại giao của mình. Qua đó, Iran có thể tận dụng vị thế này để sử dụng sức mạnh ngoại giao nhằm vào Israel, tìm kiếm sự ủng hộ từ các đồng minh quốc tế để lên án hành động của Israel và gây áp lực lên Tel Aviv.
Rõ ràng, Iran có nhiều lựa chọn để trả đũa Israel, từ việc sử dụng các lực lượng dân quân cho đến các cuộc tấn công trực tiếp bằng tên lửa và UAV, hoặc thậm chí là áp lực ngoại giao. Trước bối cảnh phức tạp này, cách Iran lựa chọn phản ứng sẽ phụ thuộc vào việc họ cân nhắc giữa mong muốn trả đũa và rủi ro leo thang xung đột. Với Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tuyên bố rằng Washington không liên quan đến các cuộc tấn công, Iran có thể coi đây là cơ hội để phản ứng mà không phải đối mặt với sự can thiệp trực tiếp từ Mỹ.
Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc