Dư luận dậy sóng trước ý tưởng của ông Trump: thay Không Lực Một bằng máy bay Qatar tặng

9 giờ trướcBài gốc

Đài ABC News mới đây đã có tiết lộ gây sốc về việc Tổng thống Mỹ Donald Trump chuẩn bị nhận một chiếc máy bay Boeing 747-8 từ Hoàng gia Qatar, với các chi tiết cụ thể về món quà sẽ được công bố trong tuần này.

Truyền thông Mỹ cho biết, chiếc máy bay này có giá khoảng 400 triệu USD, và dự kiến sẽ được sửa đổi để trở thành chuyên cơ Không lực Một. Sau khi Tổng thống Trump kết thúc nhiệm kỳ, chiếc máy bay sẽ được tặng cho thư viện cá nhân của ông.

Nếu kế hoạch trên được thực hiện, đây sẽ là một trong những món quà xa xỉ nhất từng được trao cho một tổng thống Mỹ từ một chính phủ nước ngoài. Tuy nhiên, hành động này không chỉ đặt ra những câu hỏi về tính hợp pháp theo Hiến pháp Mỹ mà còn làm bùng nổ lo ngại về đạo đức, an ninh quốc gia và xung đột lợi ích.

Một món quà vi hiến?

Hiến pháp Mỹ, trong Điều khoản về Thù lao, quy định rõ các quan chức liên bang, bao gồm tổng thống, không được nhận quà tặng hoặc thù lao từ các chính phủ nước ngoài mà không có sự đồng ý của Quốc hội.

Lịch sử đã cho thấy sự nghiêm túc trong việc thực thi quy định này. Năm 1839, Tổng thống Martin Van Buren từ chối nhận hai con sư tử sống từ Quốc vương Morocco cùng ngựa và ngọc trai do Quốc vương Oman tặng, và chuyển toàn bộ sự việc cho Quốc hội Mỹ xem xét. Kết quả, sư tử được gửi tới sở thú, ngựa đem bán đấu giá, còn số ngọc trai hiện được lưu giữ tại Viện Smithsonian.

Tổng thống Mỹ Donald Trump chuẩn bị bước vào chuyên cơ Không Lực Một. Ảnh: Trump White House Archived/Flickr

Tuy nhiên, Tổng thống Trump dường như đang thách thức tiền lệ này. Phát biểu trước báo giới, ông gọi món quà từ Qatar là “một cử chỉ tuyệt vời” và khẳng định ông sẽ không “ngu ngốc” để từ chối một chiếc máy bay miễn phí. Điều này khiến các chuyên gia pháp lý cảnh báo rằng, việc chấp nhận chiếc Boeing 747-8 mà không có sự phê chuẩn của Quốc hội Mỹ là một hành động vi hiến.

Richard Painter, cựu giám đốc đạo đức Nhà Trắng dưới thời Tổng thống George W. Bush, nhấn mạnh đây là tình huống mà những người sáng lập Hiến pháp Mỹ lo ngại, khi một quan chức có thể bị ảnh hưởng bởi lợi ích cá nhân từ các quốc gia nước ngoài. Bên cạnh đó, kế hoạch chuyển chiếc Boeing-747-8 cho thư viện tổng thống của ông Trump sau khi rời nhiệm sở làm dấy lên nghi ngờ về ý định thực sự. Các nhà phê bình cho rằng đây là một cách để nhà lãnh đạo 78 tuổi duy trì quyền sử dụng cá nhân chiếc máy bay, làm lu mờ ranh giới giữa lợi ích công và tư.

Khó thay thế Không Lực Một

Ngoài vấn đề pháp lý, kế hoạch của Tổng thống Trump còn đối mặt với những chỉ trích gay gắt về đạo đức. Jessica Tillipman, giáo sư tại Trường Luật Đại học George Washington (Mỹ), nhấn mạnh việc chấp nhận một món quà lớn như vậy từ Qatar sẽ tạo ra xung đột lợi ích rõ ràng. Mỗi khi ông Trump đưa ra quyết định nào đó liên quan đến Qatar, món quà này sẽ trở thành tâm điểm của sự nghi ngờ từ công chúng về động cơ của ông.

Bên cạnh đó, trong bối cảnh các doanh nghiệp của gia đình Trump, do con trai Eric lãnh đạo, đang đầu tư mạnh vào khu vực Trung Đông – bao gồm mở một khu nghỉ dưỡng mang thương hiệu Trump tại Qatar cùng các dự án ở Ả-rập Saudi và Các Tiểu Vương Quốc Ả-rập Thống Nhất (UAE) – mối lo về việc trục lợi cá nhân càng trở nên cấp bách.

ĐỌC NGAY: Ông Trump kỳ vọng gì từ chuyến công du ba quốc gia giàu có vùng Vịnh?

Boeing, nhà thầu chính cho dự án Không lực Một mới, đang gặp khó khăn trong việc chế tạo 2 chiếc 747 thay thế, với chi phí vượt ngân sách hàng tỷ USD và tiến độ chậm trễ kéo dài đến gần cuối nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Trump. Sự chậm trễ này là lý do khiến ông Trump viện dẫn để biện minh cho việc nhận máy bay từ Qatar.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng việc vội vàng cải tiến một chiếc máy bay nước ngoài sẽ không đáp ứng các tiêu chuẩn an ninh nghiêm ngặt cần thiết để bảo vệ tổng thống. Hơn nữa, Không lực Một không chỉ là phương tiện di chuyển mà còn là biểu tượng sức mạnh của Mỹ, được trang bị các biện pháp bảo vệ tối tân như khả năng chống tên lửa, liên lạc an toàn và thậm chí chịu được tác động của vụ nổ hạt nhân.

Garrett Graff, một nhà sử học chuyên nghiên cứu các tổng thống, cho rằng việc đưa một máy bay từng thuộc quyền kiểm soát của Qatar vào hệ thống bảo vệ tổng thống là “vô lý” về mặt phản gián và an ninh vật lý. Trong khi William Evanina, cựu giám đốc Trung tâm Phản gián và An ninh Quốc gia Mỹ, cảnh báo việc kiểm tra và cải tạo chiếc máy bay để loại bỏ nguy cơ gián điệp hoặc phá hoại có thể mất nhiều năm, khiến nó chỉ phù hợp làm “hiện vật bảo tàng” hơn là phương tiện cho tổng thống.

Người ủng hộ "dậy sóng"

Điều đáng chú ý là làn sóng chỉ trích không chỉ đến từ đảng Dân chủ mà còn từ chính những người ủng hộ trung thành của Tổng thống Trump. Laura Loomer, một nhà hoạt động cực hữu từng tuyên bố sẵn sàng “chịu một viên đạn” cho ông Trump, gọi kế hoạch này là “một vết nhơ” đối với chính quyền. Bà liên hệ Qatar với Hamas, khi cáo buộc quốc gia này hỗ trợ các nhóm phiến quân Hồi giáo.

Một số nhà bình luận chính trị cánh hữu khác như Ben Shapiro - đồng sáng lập kênh tin tức Daily Wire, lập luận rằng nếu một tổng thống đảng Dân chủ như Joe Biden nhận món quà tương tự, những người bảo thủ sẽ “phát điên”. Andrew McCarthy, biên tập viên của tạp chí National Review, gọi hành động này là “không thể bào chữa”. Ông cũng nhấn mạnh Tổng thống Trump đang không nắm bắt được các khái niệm về nghĩa vụ hiến định và xung đột lợi ích.

Một số nhà lập pháp từ đảng Cộng hòa cũng bày tỏ hoài nghi. Thượng nghị sĩ Rand Paul thẳng thừng phản đối, cho rằng việc nhận máy bay là cử chỉ “không đẹp” và có thể ảnh hưởng đến các quyết định chính sách đối ngoại. Thượng nghị sĩ Josh Hawley thì nhấn mạnh, Không lực Một nên là sản phẩm của Mỹ, trong khi lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện John Thune, dù thừa nhận sự thất vọng của Tổng thống Trump với Boeing, nhưng không ủng hộ giải pháp từ Qatar.

Với ý định tiếp nhận máy bay hạng sang từ Qatar thay cho Không Lực Một, Tổng thống Donald Trump đang phải đối mặt với những câu hỏi dai dẳng về động cơ của mình, nhất là khi ông đang có chuyến công du tới Trung Đông, bao gồm điểm dừng tại Qatar. Việc Quốc hội Mỹ có can thiệp để ngăn chặn ý định này như đã làm với Tổng thống Martin Van Buren hay không sẽ định hình không chỉ nhiệm kỳ mới của ông Trump, mà còn là cách công chúng nhìn nhận về tính minh bạch và trách nhiệm của một tổng thống Mỹ.

Việt Anh

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/du-luan-day-song-truoc-y-tuong-cua-ong-trump-thay-khong-luc-mot-bang-may-bay-qatar-tang.702150.html