Tại nhiều trường học hiện nay, nhất là ở vùng sâu, vùng xa hoặc khu vực thiếu nhân lực quản lý, tình trạng khuyết hiệu trưởng diễn ra không hiếm. Trong thời gian chờ bổ nhiệm nhân sự mới, phần lớn công việc quản lý nhà trường đều do phó hiệu trưởng tạm thời gánh vác.
Họ không chỉ đảm nhiệm công việc chuyên môn vốn thuộc thẩm quyền, mà còn phụ trách toàn bộ công tác hành chính, điều hành hoạt động của nhà trường, đối nội, đối ngoại, xử lý các tình huống phát sinh, tiếp đoàn kiểm tra, kết nối phụ huynh và giáo viên...
Thực tế này đã tồn tại từ lâu, nhưng chế độ phụ cấp lại không có điều chỉnh tương xứng. Dù làm việc như một hiệu trưởng, người phó vẫn chỉ được hưởng mức phụ cấp chức vụ của cấp phó. Đây là điều khiến nhiều cán bộ quản lý cơ sở giáo dục cảm thấy thiệt thòi, dù vẫn âm thầm chấp nhận vì “không có quy định thì không thể giải quyết”.
Ảnh minh họa:
Dự kiến phụ cấp chức vụ theo công việc trực tiếp đảm nhận
Theo dự thảo Nghị định về chính sách tiền lương, chế độ phụ cấp, chính sách hỗ trợ, thu hút đối với nhà giáo được nhiều cơ sở giáo dục đăng tải để giáo viên đọc, góp ý, một trong những điểm đáng quan tâm là quy định về phụ cấp chức vụ.
Trong đó, điểm nổi bật là dự thảo dự kiến trả phụ cấp chức vụ theo công việc đảm nhận. Và những băn khoăn, tâm tư được nêu ở trên sẽ có "lời giải".
Theo điểm d, khoản 2, điều 7 tại dự thảo quy định về phụ cấp chức vụ nêu: "Nếu cơ sở giáo dục chưa có hiệu trưởng hoặc giám đốc hoặc viện trưởng (sau đây gọi chung là hiệu trưởng) hoặc có hiệu trưởng nhưng hiệu trưởng không trực tiếp điều hành (do đi học, ốm đau và các nguyên nhân khác), thì người có quyết định (bằng văn bản) của cơ quan có thẩm quyền giao phụ trách hoặc giao quyền hiệu trưởng (chưa phải là quyết định bổ nhiệm chức vụ lãnh đạo) được hưởng mức phụ cấp chức vụ bằng mức phụ cấp chức vụ của hiệu trưởng. Khi có quyết định thôi giao phụ trách hoặc thôi giao quyền hiệu trưởng thì thôi hưởng phụ cấp chức vụ lãnh đạo của hiệu trưởng kể từ ngày quyết định có hiệu lực thi hành".
Với quy định mới này, người làm thay vai trò hiệu trưởng sẽ được hưởng mức phụ cấp chức vụ tương xứng với vị trí thực tế đang gánh vác, chấm dứt tình trạng “làm trưởng, hưởng lương phó”.
Quy định này được đánh giá là hợp lý vì nó phù hợp với thực tế nhân sự đang thiếu hụt ở nhiều địa phương. Một số trường chỉ có 1 phó hiệu trưởng hoặc 1 hiệu trưởng, không có người chia sẻ công việc quản lý. Việc một cá nhân phải kiêm nhiệm cả hai vai trò diễn ra thường xuyên. Khi không có hiệu trưởng, toàn bộ điều hành nhà trường dồn lên vai người được giao quyền. Trong khi đó, họ vẫn phải thực hiện nghĩa vụ giảng dạy: phó hiệu trưởng dạy 4 tiết/tuần, hiệu trưởng 2 tiết/tuần.
Theo đánh giá của nhiều lãnh đạo trường học, dự kiến trên sẽ tạo động lực giữ chân đội ngũ quản lý cấp cơ sở. Việc quy định với chính sách cụ thể sẽ giúp đội ngũ phó hiệu trưởng an tâm công tác, không "tâm tư" khi phải gánh trách nhiệm lớn mà quyền lợi không tương xứng.
Một số kiến nghị
Theo Dự thảo, phó hiệu trưởng được giao quyền phụ trách khi chưa có hiệu trưởng sẽ được hưởng phụ cấp chức vụ tương đương hiệu trưởng. Tuy nhiên, một vấn đề đặt ra là: nếu hiệu trưởng phải kiêm nhiệm phần việc của phó hiệu trưởng thì liệu có được hỗ trợ gì tương xứng hay không?
Hiện vẫn chưa có quy định rõ ràng về việc này. Trong thực tế, nhiều trường chỉ có hiệu trưởng, không có phó. Người đứng đầu phải kiêm thêm công tác chuyên môn, hỗ trợ giáo viên, xử lý báo cáo, tổ chức thi đua… nhưng vẫn chỉ nhận phụ cấp theo vị trí hiệu trưởng, không có khoản hỗ trợ kiêm nhiệm.
Như vậy, chính sách mới đã ghi nhận đúng vai trò của phó hiệu trưởng khi làm thay hiệu trưởng. Tuy nhiên, vẫn còn “khoảng trống” cần bổ sung để đảm bảo sự công bằng ở chiều ngược lại.
Bổ sung quy định hỗ trợ kiêm nhiệm cho hiệu trưởng khi trường không có phó hiệu trưởng trong thời gian dài.
Có thể linh hoạt giảm tiết dạy, phân công nhân sự hỗ trợ hành chính cho hiệu trưởng hoặc phó hiệu trưởng khi làm việc quá tải.
Địa phương cần rà soát và cập nhật tình trạng thiếu nhân sự quản lý, kịp thời đề xuất giải pháp điều động, bổ sung hoặc hỗ trợ tạm thời.
Việc quy định phó hiệu trưởng được hưởng phụ cấp chức vụ bằng hiệu trưởng khi đảm nhiệm vai trò thay thế là một bước tiến hợp lý và cần thiết, đảm bảo nguyên tắc “làm thực, hưởng thực”.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
Phan Tuyết