Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân: Giữ mức trần thuế 35% là phi thực tế

5 giờ trướcBài gốc

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến góp ý đối với hồ sơ dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế). Trong đó, mức giảm trừ gia cảnh dành cho người nộp thuế và người phụ thuộc, dự thảo đưa ra 2 phương án: giảm trừ 13,3 triệu đồng/tháng với người nộp thuế và 5,3 triệu đồng/tháng với người phụ thuộc, hoặc mức cao hơn là 15,5 triệu đồng và 6,2 triệu đồng.

Ảnh minh họa

Chuyên gia thuế Nguyễn Thái Sơn - nguyên Trưởng phòng Thuế TNCN (Cục Thuế TP.HCM): “Bất công khi người lao động chỉ được khoán một mức giảm trừ gia cảnh nhỏ nhoi”

Chuyên gia thuế Nguyễn Thái Sơn

Tôi cho rằng, có sự bất hợp lý khi đối chiếu Luật thuế TNCN với Luật thuế giá trị gia tăng. Bản chất giảm trừ gia cảnh chính là chi phí thiết yếu để đáp ứng nhu cầu sinh tồn cơ bản như ăn ở, đi lại, học tập, khám chữa bệnh... để người lao động sống và cống hiến. Thu nhập sau khi đã giảm trừ gia cảnh mới phải chịu thuế thu nhập cá nhân. Việc này giống như doanh nghiệp được trừ các chi phí hợp lý hợp lệ trước khi chịu thuế thu nhập doanh nghiệp.

Theo Luật Thuế giá trị gia tăng (GTGT) có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, một cá nhân kinh doanh với doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm (tương đương 16,6 triệu đồng/tháng) không phải nộp thuế, trong khi người làm công ăn lương chỉ được đề xuất giảm trừ 13,3 triệu hoặc 15,5 triệu. Do đó, mức giảm trừ gia cảnh phải cao hơn, ít nhất là 16,6 triệu đồng/tháng cho bản thân và 6,6 triệu đồng/tháng cho người phụ thuộc để đảm bảo sự công bằng.

Luật sư Trương Anh Tú - Chủ tịch TAT Law Firm, Ủy viên Thường vụ Trung ương Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam: Một hệ thống thuế tốt là không tạo ra cảm giác “làm đúng thì thiệt”

Luật sư Trương Anh Tú - Chủ tịch TAT Law Firm, Ủy viên Thường vụ Trung ương Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam

Tôi cho rằng, mức trần thuế 35% hiện nay được thiết lập từ năm 2007, thời điểm mà thu nhập bình quân, chỉ số giá tiêu dùng và mặt bằng chi phí sống hoàn toàn khác xa hiện tại. Giữ nguyên mức tối đa đến 35% đến năm 2025 là phi thực tế và thiếu cập nhật. Trong khi đó, thuế thu nhập doanh nghiệp chỉ ở mức 20%, khiến người làm thuê trung thực cảm thấy như mình đang bị “trừng phạt” vì không có khả năng giấu thu nhập hoặc chuyển hóa thu nhập.

Tại Mỹ, trước áp lực thuế nặng, nhiều tỷ phú như Elon Musk hay Jeff Bezos đã chuyển nơi cư trú sang các bang miễn thuế thu nhập cá nhân như Texas, Florida. Tại châu Á, tỷ phú Trung Quốc Zhang Yong- nhà sáng lập chuỗi lẩu Haidilao - cũng đã chuyển đến Singapore và nhập quốc tịch nước này vì Singapore là nơi có chính sách thuế thân thiện, ổn định và tôn trọng những người tạo ra giá trị.

Dù hiện tượng “di cư thuế” ở Việt Nam chưa thành làn sóng, nhưng xu hướng né thuế bằng cấu trúc thu nhập đang lan rộng trong cộng đồng chuyên gia và doanh nhân. Nhiều doanh nghiệp tách lương thành phụ cấp, phúc lợi; chi trả qua công ty nước ngoài hoặc bên thứ ba; chuyển lương thành cổ tức, đầu tư hoặc chi phí khấu trừ thuế. Không ít cá nhân làm việc xuyên biên giới chọn nhận thu nhập tại nước ngoài, sử dụng tài khoản ở vùng pháp lý khác để né nghĩa vụ khai báo trong nước.

Chúng tôi cho rằng, thuế không chỉ là công cụ tài chính, mà còn là biểu hiện đạo lý của một nhà nước pháp quyền. Một hệ thống thuế tốt là hệ thống không trừng phạt người trung thực, không khuyến khích người né tránh, và không tạo ra cảm giác “làm đúng thì thiệt”.

Từ thực tiễn trên, tôi kiến nghị giảm trần thuế thu nhập cá nhân từ 35% xuống tối đa 20% - tiệm cận mức thuế thu nhập doanh nghiệp và phù hợp với xu hướng quốc tế. Khi trần thuế được hạ hợp lý, hệ thống không cần thu cao vẫn có thể thu đủ. Ngược lại, nếu duy trì mức quá cao, không chỉ gây áp lực tâm lý lên người trung thực, mà còn đẩy dòng tiền lớn tìm cách lẩn tránh.

Thứ hai, cải cách biểu thuế lũy tiến rút gọn từ 7 bậc còn 5 bậc; giãn cách giữa các bậc để tránh “nhảy bậc” đột ngột gây méo mó hành vi thu nhập; đồng thời cập nhật mức giảm trừ gia cảnh theo chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và chi phí sống tại từng vùng miền. Đây là cách để hệ thống thuế phản ánh đúng khả năng chi trả và hoàn cảnh thực tế.

Thứ ba, thay đổi tư duy thuế vụ. Thay vì dồn áp lực vào nhóm dễ kiểm soát, cần mở rộng cơ sở thuế bằng việc kiểm soát tài sản lớn, tiêu dùng xa xỉ, giao dịch số, chuyển nhượng bất động sản, thừa kế tài sản lớn…

Khi người dân cảm thấy được đối xử công bằng, thì sự đồng hành với chính sách sẽ đến một cách tự nguyện và bền vững. Đó mới là nền tảng vững chắc cho một hệ thống thuế hiện đại, ổn định và nhận được sự đồng thuận sâu rộng trong xã hội.

Ông Nguyễn Văn Được – Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn Thuế Trọng Tín: “Cần nâng ngưỡng doanh thu không chịu thuế đối với cá nhân kinh doanh lên 533 triệu đồng”

Ông Nguyễn Văn Được, Trưởng Ban Chính sách HTCAA, Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn Thuế Trọng Tín

Mặc dù Luật thuế TNCN thay thế đã thể hiện đúng chủ trương, định hướng của Đảng và Nhà nước, nhưng vẫn cần tiếp tục hoàn thiện một số nội dung quan trọng. Trước hết, cần nâng ngưỡng doanh thu không chịu thuế đối với cá nhân kinh doanh từ mức 200 triệu đồng/năm hiện nay lên tối thiểu 533 triệu đồng và tối đa 1 tỷ đồng, nhằm tạo sự công bằng, bình đẳng giữa cá nhân kinh doanh và người lao động có thu nhập từ tiền lương, đồng bộ với chính sách hóa đơn điện tử.

Cùng với đó, thiết kế thuế TNCN theo bản chất giao dịch, không phân biệt thu nhập từ kinh doanh có đăng ký hay không đăng ký nếu bản chất là kinh doanh. Tương tự, Luật cũng không nên tách biệt giữa thu nhập từ đầu tư vốn và đầu tư chứng khoán, vì bản chất đều là các khoản đầu tư cần được xử lý thống nhất.

Về mức giảm trừ gia cảnh nên duy trì chỉ số CPI làm căn cứ điều chỉnh, nhưng cần tham khảo thêm các chỉ tiêu kinh tế xã hội khác để tiệm cận với thực tế. Bên cạnh các khoản chi phí giáo dục, y tế và đào tạo, cần bổ sung thêm chi phí thuê nhà, đặc biệt tại các đô thị, nhằm giảm áp lực tài chính, tăng thu nhập thực tế cho người nộp thuế và phản ánh đúng chi phí sinh hoạt thiết yếu. Đồng thời, hoàn thiện đầy đủ các chính sách miễn, giảm thuế để đồng bộ với các chính sách và văn bản mới như Nghị quyết số 68-NQ/TW và Nghị quyết số 198/2025/QH15 về phát triển kinh tế tư nhân.

Chị Đỗ Thị Huế, nhân viên Công ty dệt HOPEX: “Lương tăng lại lo nhảy bậc đóng thuế”

Theo dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế) mà Bộ Tài chính đang lấy ý kiến, hai phương án giảm trừ gia cảnh được dự thảo đưa ra là 20% theo CPI và 40% theo thu nhập bình quân đầu người, tôi cho rằng vẫn còn bất cập. Bởi người phụ thuộc chi phí lớn hơn cả người nộp thuế với các khoản chi như học phí, ăn uống, ốm đau, trong khi các mặt hàng thiết yếu đều đã tăng cao. Do đó tôi đề nghị cần nâng mức giảm trừ cho người phụ thuộc lên ngang bằng bản thân người lao động hoặc nâng lên ít nhất bằng 60%.

Bên cạnh đó, hiện biểu thuế lũy tiến từng phần với người làm công ăn lương gồm 7 bậc, thuế suất từ 5% đến 35%. Trong khi đó các bậc thuế sát gần nhau ở mức thu nhập thấp và trung bình khiến người lao động như chúng tôi vừa được tăng lương đã bị nhảy bậc sang chịu thuế suất cao, như vậy rất bất hợp lý với thực tế đời sống. Do đó, cần giãn cách mức thu nhập tính thuế trong biểu thuế lũy tiến từng phần, giúp người lao động có thu nhập thấp tích lũy.

Hai phương án điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh

Theo tờ trình dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân, Bộ Tài chính đề xuất 2 phương án điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh để trình cấp thẩm quyền xem xét quyết định.

Phương án 1: Điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh theo tốc độ tăng CPI theo quy định. Theo đó, mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân người nộp thuế từ 11 triệu đồng/tháng lên khoảng 13,3 triệu đồng/tháng; mức giảm trừ cho người phụ thuộc từ 4,4 triệu đồng/tháng lên 5,3 triệu đồng/tháng.

Phương án 2: Điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh theo tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người và tốc độ tăng GDP bình quân đầu người. Có thể điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh cho bản thân người nộp thuế từ 11 triệu đồng/tháng lên khoảng 15,5 triệu đồng/tháng và mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc từ 4,4 triệu đồng/tháng lên 6,2 triệu đồng/tháng.

Hải Ninh thực hiện

Nguồn Tri Thức & Cuộc Sống : https://kienthuc.net.vn/du-thao-luat-thue-thu-nhap-ca-nhan-giu-muc-tran-thue-35-la-phi-thuc-te-post1560244.html