Dự thảo Nghị định về cơ chế thử nghiệm phát triển kinh tế tuần hoàn

một ngày trướcBài gốc

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất cơ chế thử nghiệm phát triển kinh tế tuần hoàn

Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, trong những năm qua, các quốc gia trên thế giới đã và đang quan tâm hơn đến mô hình kinh tế tuần hoàn. Trong bối cảnh dịch COVID-19 vào các năm 2020-2022, các quốc gia đã nhìn nhận nghiêm túc hơn yêu cầu phát triển bền vững, thích ứng hiệu quả với biến đổi khí hậu, tạo động lực cho doanh nghiệp chuyển đổi xanh và tăng cường mức độ độc lập, tự chủ của nền kinh tế và sức chống chịu của chuỗi cung ứng, theo đó, kinh tế tuần hoàn được nhìn nhận là một hướng đi quan trọng.

Dù đạt được nhiều thành tựu về phát triển kinh tế - xã hội nhưng đất nước Việt Nam đang phải đối mặt với không ít thách thức về cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu. Những thách thức này trở nên phức tạp hơn khi mà Việt Nam đang tiếp tục quá trình gia tăng dân số và đô thị hóa, quá trình công nghiệp hóa song còn chậm chuyển đổi từ cách tiếp cận kinh tế tuyến tính truyền thống kéo theo hệ lụy ngày càng nghiêm trọng đối với nguồn cung tài nguyên (bao gồm đất đai), lượng chất thải lớn, an ninh môi trường và an ninh nguồn nước. Để xử lý các thách thức này, Việt Nam bước đầu đã có các văn bản quan trọng như Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, Nghị định số 08/2022/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường, Quyết định số 1658/QĐ-TTg ngày 01/10/2021 phê duyệt Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Quyết định số 882/QĐ-TTg ngày 22/7/2022 phê duyệt Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030... Tuy nhiên, mặc dù Luật Bảo vệ môi trường 2020 và Nghị định số 08/2022/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường 2020 đã có các quy định về kinh tế tuần hoàn, song các quy định này chưa thể hiện rõ khía cạnh "kinh tế của mô hình kinh tế tuần hoàn (như khả năng tạo giá trị gia tăng, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, liên kết ngành và doanh nghiệp, tăng năng suất và thu nhập cho người lao động). Bên cạnh đó, dù đã đề ra các nhiệm vụ hoàn thiện các chính sách, quy định để tạo điều kiện cho phát triển kinh tế tuần hoàn, các nhiệm vụ này có các khung thời gian khác nhau trong trung và dài hạn, chưa tạo đủ điều kiện để sớm triển khai các mô hình kinh tế tuần hoàn mới.

"Kinh tế tuần hoàn" là một mô hình tổ chức hoạt động kinh tế hiện đại có tính khép kín và liên hoàn của nhiều đơn vị sản xuất gắn kết với nhau trên nguyên tắc tận dụng hiệu quả dịch vụ kết nối (tài chính, logistics, công nghệ thông tin và truyền thông), hướng tới liên kết sản xuất có tính tuần hoàn nhằm: tiết kiệm chi phí sản xuất và tối ưu hóa giá trị gia tăng trên cơ sở giảm thiểu chất thải trong quá trình sản xuất, hợp lý hóa quy trình đầu vào – đầu ra của các quy trình gắn với đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất lao động và thu nhập của người lao động, sản xuất và sử dụng hợp lý các dạng năng lượng tái tạo trong sản xuất, phục hồi tài nguyên có thể tái tạo được, thúc đẩy tiêu dùng bền vững, giảm phát thải và góp phần ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường.

Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 687/QĐ-TTg ngày 07/6/2022 phê duyệt Đề án Phát triển kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam, trong đó nhấn mạnh tư duy hướng tới khía cạnh "kinh tế" của mô hình kinh tế tuần hoàn và nhấn mạnh một quan điểm về "tập trung ban hành các chính sách dài hạn nhằm khuyến khích, ưu đãi, tạo thuận lợi cho phát triển kinh tế tuần hoàn, gắn với lộ trình, kết quả cụ thể, đồng thời hoàn thiện cơ sở pháp lý vững chắc và tạo dựng sự linh hoạt, chủ động nhằm sớm phát huy mô hình kinh tế tuần hoàn theo cấp độ phù hợp ở các ngành, lĩnh vực, địa phương". Tại Quyết định này, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì xây dựng Nghị định về cơ chế thử nghiệm phát triển kinh tế tuần hoàn.

Việc ban hành Nghị định nhằm mục đích sớm tạo dựng khung khổ pháp lý đồng bộ, thuận lợi ở cấp độ thử nghiệm để khuyến khích doanh nghiệp, nhà đầu tư cụ thể hóa sáng kiến, dự án kinh tế tuần hoàn ở các ngành, lĩnh vực được lựa chọn thử nghiệm, trên cơ sở đó minh chứng lợi ích từ mô hình kinh tế tuần hoàn để tạo lan tỏa cho quá trình chuyển đổi xanh và cơ cấu lại nền kinh tế theo hướng bền vững, phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Mục tiêu của cơ chế thử nghiệm phát triển kinh tế tuần hoàn

Theo dự thảo, Cơ chế thử nghiệm phát triển kinh tế tuần hoàn là một môi trường thử nghiệm hạn chế, bị giới hạn về phạm vi và thời gian, trong đó các tổ chức tham gia có thể thử nghiệm các mô hình, giải pháp phát triển kinh tế tuần hoàn trong các lĩnh vực cụ thể theo quy định tại Nghị định này và chịu sự giám sát của cơ quan nhà nước có thẩm quyền để kiểm soát các rủi ro trong quá trình thử nghiệm (Cơ chế thử nghiệm).

Mục tiêu của Cơ chế thử nghiệm là tạo môi trường thử nghiệm có kiểm soát cho chuyển đổi, phát triển, vận hành thành công các dự án tham gia cơ chế thử nghiệm phát triển kinh tế tuần hoàn nhằm tạo động lực sớm hoàn thiện cơ chế, chính sách, nâng cao hiệu quả kinh tế và cải thiện việc làm, thu nhập cho người lao động trong quá trình tăng trưởng xanh, chuyển đổi xanh.

Thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tiếp cận, thử nghiệm, ứng dụng các thành tựu khoa học kỹ thuật, các giải pháp chuyển đổi số, công nghệ mới hiện đại, có tính đột phá, thích ứng với các xu hướng lớn trên toàn cầu, thân thiện với chuỗi giá trị toàn cầu và khu vực, phù hợp với xu hướng phát triển xanh, bền vững, tích hợp linh hoạt giữa các lĩnh vực nông, lâm nghiệp và thủy sản, công nghiệp, năng lượng, vật liệu xây dựng trên nền tảng đảm bảo an ninh lương thực, an ninh năng lượng, hiệu quả kinh tế bền vững, hạn chế tình trạng lãng phí các nguồn tài nguyên không tái tạo như: đất và nước, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Xây dựng nền tảng nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm tạo ra từ dự án kinh tế tuần hoàn, cải thiện năng suất, cơ cấu lao động ổn định, thiết lập tính chủ động, tăng khả năng chống chịu, thích ứng đối với các yếu tố an ninh truyền thống và phi truyền thống, thiên tai, dịch bệnh, đứt gãy chuỗi cung ứng, thay đổi chính sách thương mại và các quy định, hàng rào kỹ thuật ở các thị trường xuất nhập khẩu.

Hạn chế rủi ro xảy ra đối với các tổ chức, doanh nghiệp, hợp tác xã và người lao động khi phát triển, chuyển đổi sang các dự án kinh tế tuần hoàn chưa được quy định trong khung khổ pháp lý, quy định quản lý chính thức.

Kết quả triển khai Cơ chế thử nghiệm được sử dụng làm căn cứ thực thực tiễn để các cơ quan nhà nước có thẩm quyền xây dựng và hoàn thiện khung khổ pháp lý, quy định quản lý chính thức. Các chính sách thử nghiệm không làm ảnh hưởng đến nhiệm vụ quốc phòng, an ninh.

4 lĩnh vực được phép thử nghiệm tại Cơ chế thử nghiệm

Dự thảo nêu rõ, các lĩnh vực được phép thử nghiệm tại Cơ chế thử nghiệm gồm: 1. Nông, lâm nghiệp và thủy sản; 2. Công nghiệp; 3. Năng lượng tái tạo; 4. Vật liệu xây dựng.

Các nội dung chính sách thử nghiệm trong Cơ chế thử nghiệm bao gồm: a) Chính sách khu công nghiệp, khu kinh tế; b) Phân loại xanh; c) Chính sách tư vấn công nghệ, chuyển giao công nghệ; đ) Chính sách tín dụng xanh, trái phiếu xanh; e) Chính sách hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực; g) Chính sách đất đai.

Ngoài các nội dung chính sách thử nghiệm trong Cơ chế thử nghiệm, tổ chức tham gia Cơ chế thử nghiệm được hưởng các ưu đãi phù hợp khác theo quy định của pháp luật.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang lấy ý kiến góp ý với dự thảo này tại Cổng Thông tin điện tử của Bộ.

Khánh Linh

Nguồn Chính Phủ : https://baochinhphu.vn/du-thao-nghi-dinh-ve-co-che-thu-nghiem-phat-trien-kinh-te-tuan-hoan-102250103103953821.htm