Dự thảo văn kiện Đại hội XIV: Kế thừa và phát triển tư duy đối ngoại của Đảng

2 ngày trướcBài gốc

Năm 2025 đánh dấu giai đoạn lịch sử đặc biệt đối với Việt Nam và thế giới, mang đến những cơ hội lớn để khẳng định vai trò và vị thế quốc gia trên trường quốc tế. Việc tổ chức thành công Lễ mở ký Công ước Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng (Công ước Hà Nội), việc Việt Nam tiếp tục được tín nhiệm lần thứ 3 bầu vào Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc với số phiếu rất cao là những ví dụ cho thấy điều đó. Và đóng góp vào thành công này, phải kể đến vai trò của đối ngoại.

Thực tế qua 40 năm đổi mới cho thấy, sự phát triển của tư duy đối ngoại và hội nhập quốc tế đã không ngừng được bổ sung, hoàn thiện trên nền tảng của tổng kết thực tiễn, đổi mới tư duy và qua từng chặng đường lịch sử xây dựng, phát triển và bảo vệ đất nước.

Việc Dự thảo báo cáo chính trị Đại hội XIV xác định "đối ngoại, hội nhập quốc tế" ngang hàng với quốc phòng, an ninh là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên đã mở ra một khung chiến lược toàn diện hơn cho công tác bảo vệ Tổ quốc, đánh dấu sự đổi mới về tầm nhìn chiến lược của Đảng trong bối cảnh địa chính trị thế giới tiếp tục biến động.

Sau gần 40 năm đổi mới, đất nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Đó là nhờ sự đổi mới tư duy, khả năng thích ứng tốt hơn với thực tiễn thay đổi không ngừng và hiện thực hóa khát vọng vươn lên của dân tộc.

Lễ mở ký Công ước Liên Hợp Quốc về chống tội phạm mạng tại Hà Nội

Ngọn hải đăng của đổi mới tư duy là Chủ tịch Hồ Chí Minh. Theo dấu chân Người, từ năm 1986 đến nay, dưới sự lãnh đạo của Đảng, đổi mới tư duy đối ngoại luôn được coi trọng với việc đánh giá tình hình quốc tế trong hoạch định và triển khai đường lối đối ngoại để từ đó bảo vệ và thúc đẩy hiệu quả hơn lợi ích quốc gia - dân tộc. Điều này đã thể hiện rõ qua các giai đoạn của Đổi mới, từ phá thế bao vây cấm vận (1986-1995), đến việc mở rộng quan hệ và hội nhập kinh tế quốc tế (1995-2010) và giai đoạn đưa quan hệ đi vào chiều sâu và hội nhập quốc tế toàn diện (2011-đến nay).

Với tinh thần "nhìn thẳng vào sự thật, nói rõ sự thật, đổi mới tư duy", Đại hội VI (tháng 12/1986) đã đề ra chủ trương đổi mới toàn diện. Tiếp đó, Nghị quyết số 13 của Bộ Chính trị (tháng 5/1988) đã thể hiện sự đổi mới tư duy mạnh mẽ trong đánh giá tình hình thế giới và chuyển hướng toàn bộ chiến lược đối ngoại của nước ta. Kể từ đó, Việt Nam từng bước phá thế bao vây cấm vận và triển khai đường đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, là bạn, là đối tác tin cậy và thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế.

Dấu mốc quan trọng tiếp theo trong đổi mới tư duy đối ngoại Nghị quyết Trung ương 8 khóa IX (2003) với quan điểm mới về đối tác - đối tượng, về hợp tác và đấu tranh. Theo đó, Việt Nam đã nỗ lực gia tăng điểm đồng, hóa giải điểm khác biệt, thúc đẩy mạnh mẽ quan hệ với các nước, đặc biệt là việc thiết lập mạng lưới Đối tác chiến lược, Đối tác chiến lược toàn diện với rất nhiều nước trên thế giới.

Tư duy đối ngoại đa phương cũng có bước phát triển quan trọng, với việc Đại hội XII (2016) đã đề ra phương châm chủ động và tích cực đóng góp xây dựng, định hình các thể chế đa phương. Chỉ thị số 25 của Ban Bí thư (tháng 8/2018) đã cụ thể hóa phương châm này, đồng thời nhấn mạnh nỗ lực vươn lên để đóng vai trò nòng cốt, dẫn dắt, hòa giải tại các diễn đàn, tổ chức đa phương quan trọng phù hợp với khả năng và điều kiện cụ thể. Nếu như Đại hội XII nhấn mạnh đến yếu tố Đổi mới tư duy đối ngoại gắn với việc không ngừng hoàn thiện nội hàm lợi ích quốc gia - dân tộc; thì Đại hội XIII của Đảng đã đánh dấu bước chuyển quan trọng trong tư duy đối ngoại của Việt Nam với chủ trương triển khai đồng bộ và toàn diện, có hiệu quả các hoạt động đối ngoại trên tất cả các kênh song phương và đa phương...

72 quốc gia đã ký Công ước Hà Nội

Như vậy, sau gần 40 năm đổi mới, có thể nói rằng: Đối ngoại là một trong những động lực quan trọng nhất góp phần vào thành công của phát triển đất nước ngày nay.

Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn phân tích: "Ngoại giao đã góp phần xây dựng vành đai biên giới hòa bình, hữu nghị, bảo vệ vững chắc chủ quyền, lãnh thổ và tạo dựng các cơ chế hợp tác để giải quyết các vấn đề biên giới, lãnh thổ bằng biện pháp hòa bình. Ngoại giao đa phương góp phần đưa Việt Nam từ nước bị bao vây, cô lập trở thành một thành viên tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế.

Ngoại giao kinh tế và hội nhập quốc tế ngày càng trở thành động lực quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội, huy động các nguồn lực, điều kiện bên ngoài cho phát triển. Các lĩnh vực công tác người Việt Nam ở nước ngoài, ngoại giao văn hóa, thông tin đối ngoại, bảo hộ công dân tiếp tục được triển khai hiệu quả, toàn diện".

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, đến nay, Việt Nam đã trở thành thành viên của hơn 70 Diễn đàn, tổ chức quốc tế quan trọng như Liên Hợp Quốc, ASEAN, APEC, ASEM...; 3 lần được bầu làm thành viên của Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc; thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện với 14 quốc gia, đối tác chiến lược với 10 quốc gia và đối tác toàn diện với 15 nước...

Tuy nhiên, bối cảnh địa chính trị thế giới phức tạp hiện nay, đã và đang đặt ra nhiều thách thức mới. Thế giới đang sống trong một thời kỳ mà các đường biên giới và khái niệm quyền lực đang thay đổi từng ngày, thậm chí từng giờ. Cục diện địa chính trị đang chứng kiến cạnh tranh chiến lược giữa các trung tâm quyền lực lớn, không chỉ về ảnh hưởng chính trị - an ninh mà cả trong kinh tế, công nghệ, chuỗi cung ứng, tiêu chuẩn dữ liệu, trí tuệ nhân tạo và công nghệ sinh học.

Các nguy cơ xung đột cục bộ, tranh chấp chủ quyền, lãnh thổ, va chạm lợi ích trên biển, trên không gian mạng, trong không gian số, gia tăng cả về tần suất lẫn mức độ phức tạp. Trong bối cảnh đó, câu hỏi đặt ra cho các quốc gia không chỉ là "đứng về phía ai, đứng ở đâu", mà là "đứng vững bằng cách nào, tự chủ như thế nào".

Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn

Chính vì vậy, việc Dự thảo báo cáo chính trị lần đầu tiên xác định "đối ngoại, hội nhập quốc tế" đặt ngang hàng với quốc phòng, an ninh là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên đã mở ra một khung chiến lược toàn diện hơn cho công tác bảo vệ Tổ quốc, đánh dấu sự đổi mới về tầm nhìn chiến lược của Đảng trong bối cảnh cạnh tranh địa chính trị, kinh tế toàn cầu ngày càng gay gắt.

TS Nguyễn Hồng Hải, Đại học Vin Uni cho rằng: "Việc tăng cường hoạt động đối ngoại trong một môi trường an ninh bên ngoài phức tạp và biến động như vậy, tức là chúng ta đang xây dựng thêm mạng lưới bạn bè tốt cho chúng ta để làm sao mà giảm thiểu được đi những hác động, những biến động khó lường. Khi mà chúng ta có được mối quan hệ ổn định, mối quan hệ chiến lược ổn định ở bên ngoài, thì đương nhiên ngược lại nó sẽ phục vụ cho sự phát triển của đất nước. Chính vì thế nên thành ra là tôi cho rằng cái việc mà lần này Dự thảo văn kiện của Ban chấp hành Trung ương đã nhiệm kỹ khóa 13 và trình Đại hội XIV đưa vị trí của đối ngoại lên ngang tầm với cả an ninh quốc phòng là hoàn toàn chính xác".

Dưới góc nhìn phân tích, PGS.TS Thiếu tướng Lê Văn Cương cho rằng, sự kế thừa và phát triển tư duy đối ngoại, hội nhập quốc tế của Đảng qua 40 năm đổi mới và sự linh hoạt trong chính sách đối ngoại, hội nhập quốc tế trong bối cảnh mới - có ý nghĩa hết sức quan trọng.

"Trong dự thảo văn kiện Đại hội XIV Đảng ta nhấn mạnh lần đầu tiên xác định "đối ngoại, hội nhập quốc tế" đặt ngang hàng với quốc phòng, an ninh. Thế giới hiện nay quá nhiều bất ổn. Cách đây 10 năm, 20 năm nó khác. Tình hình thế giới hiện nay đặt ra vấn đề Đảng ta phải có nhận thức mới. Xét trên phương diện vật chất kinh tế, kinh tế Việt Nam đã gắn chặt với kinh tế thế giới. Mọi động thái trên thế giới đều tác động đến Việt Nam cả. Xét cả trên phương diện chính trị, an ninh quốc phòng, cả phương diện về kinh tế- trong điều kiện mới- Đảng ta đã đưa ra một quan điểm mới. Tôi cho là hoàn toàn đúng đắn", PGS.TS Thiếu tướng Lê Văn Cương nói.

PGS. TS. Thiếu tướng Lê Văn Cương

Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh: Việt Nam chọn con đường hòa bình, độc lập, tự chủ, hợp tác cùng phát triển. Trong một thế giới đầy sức ép chọn bên, Việt Nam kiên trì đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ đối ngoại; Việt Nam mong muốn là bạn, là đối tác tin cậy, là thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế; giữ ổn định chính trị - phát triển kinh tế, xã hội bên trong, giữ môi trường hòa bình, hợp tác, tôn trọng lẫn nhau bên ngoài; xử lý khác biệt bằng biện pháp hòa bình và luật pháp quốc tế; đặt con người, lợi ích chính đáng của nhân dân lên trên hết, trước hết.

Chính vì vậy, việc Dự thảo báo cáo chính trị lần này chỉ rõ đối ngoại và hội nhập quốc tế là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị chứ không phải nhiệm vụ riêng của Bộ Ngoại giao..., yêu cầu mỗi người trong chúng ta, mỗi người dân Việt Nam cần nhận thức rõ hơn trách nhiệm với đất nước với dân tộc; coi đối ngoại, hội nhập quốc tế và quảng bá hình ảnh đất nước cũng là nhiệm vụ của mình.

Có như vậy, cơ chế "ba trụ cột" Quốc phòng - An ninh - Đối ngoại sẽ có thể phát huy tác dụng chủ động khai thác cơ hội, ứng phó kịp thời, hiệu quả với các thách thức. Từ đó, là cơ sở để thu hút vốn, công nghệ, nguồn lực quốc tế và gia tăng sức mạnh và tiềm lực cho đất nước.

Hồ Điệp/VOV1

Nguồn VOV : https://vov.vn/chinh-tri/du-thao-van-kien-dai-hoi-xiv-ke-thua-va-phat-trien-tu-duy-doi-ngoai-cua-dang-post1241792.vov