'Đừng để nỗi buồn tạm làm mờ đi giá trị của nghề giáo...'

6 giờ trướcBài gốc

GS.TS Huỳnh Văn Sơn, Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm TPHCM.

Thưa Giáo sư, trong bối cảnh công nghệ số phát triển mạnh, vai trò của người thầy đang biến đổi ra sao?

Trong môi trường số, người thầy không chỉ truyền đạt kiến thức mà phải trở thành người dẫn dắt – kiến tạo – truyền cảm hứng. Công nghệ là công cụ nhưng nhân cách mới là ánh sáng. Dạy học trực tuyến đòi hỏi năng lực công nghệ nhưng cũng đòi hỏi bản lĩnh: không hoang mang, không bị “gió số” cuốn đi, không để sự lạnh lẽo của môi trường ảo làm mất đi sự ấm áp của tình thầy – trò.

Thầy cô ngày nay có thể trực tuyến nhưng lại rất gần gũi; tuy gián tiếp nhưng luôn chủ động tương tác. Bài giảng hay chưa đủ – tâm thế nghề mới là điều giúp người thầy đứng vững trước những “ẩn số” của kỷ nguyên số.

Hình ảnh "giáo viên siêu sao", gương mặt “giáo viên online”, “coaching nghìn đô”, “thầy cô siêu hấp dẫn” đang thu hút giới trẻ... Điều đó tác động thế nào đến sinh viên sư phạm, thưa giáo sư?

Một sự thật cần thừa nhận, người trẻ dễ bị thu hút bởi hình ảnh và trải nghiệm đẹp. Khi những cái chúng ta đang thấy, nghe và trải nghiệm ban đầu là “giáo viên siêu sao” hay “coaching nghìn đô” vẫn chỉ là biểu hiện, bởi người trong cuộc vẫn đang loay hoay, đang mờ ảo và thậm chí đang ép mình giữ sáng mỗi ngày…. Thế nhưng, sinh viên sư phạm dễ bị tác động nhất định về chuẩn nghề, dễ bị hút theo hình mẫu, dễ nhớ và muốn làm giống diễn hơn người dạy... là điều có thể xảy ra.

Một số sinh viên hỏi tôi rằng: “Muốn nổi tiếng nhanh thì có nên dạy online? Có nhiều người theo dõi có phải là thành công trong nghề không?” Tôi hiểu sự hứng thú đó. Nhưng xin nhắc rằng: dạy học không phải sân khấu. Và, nghề giáo không phải nghề để nổi tiếng nên dù là offline hay online, nghề giáo là nghề của lòng yêu thương, trách nhiệm và chuẩn mực giáo dục. Dạy học là nghề đòi hỏi sức nặng: từ tri thức, đến kỹ năng tâm lý, đến sự tận tâm trong từng hành vi giáo dục.

Chúng ta trân trọng những thầy cô "số" lan tỏa tích cực nhưng phải phân định rõ: Công nghệ có thể làm một người thầy tỏa sáng nhưng không được phép làm mờ đạo đức nghề.

Trên môi trường số vẫn có nhiều tấm gương đẹp về người thầy. Giáo sư nhìn nhận điều này thế nào?

Cảm ơn lời động viên của bạn. Chúng ta sao có thể quên đã có những thầy cô dạy miễn phí trên Tiktok, Youtube nhưng tràn đầy tâm hồn yêu nghề và trách nhiệm cũng như lòng bao dung. Có thầy giáo vào vai streamer, chia sẻ kỹ năng học tập cho học trò nghèo bằng cả trí tuệ và tâm huyết. Có cô giáo live đêm để ủng hộ học sinh chuẩn bị các kỳ thi quan trọng. Khó có thể đong đếm sự hy sinh bằng tâm hồn và cả trí tuệ này mà chỉ có thể gán vào bằng sự tôn trọng và ngưỡng mộ. Những điều đó không thể đo bằng tiền, mà chỉ có thể đo bằng tấm lòng và trí tuệ.

GS Huỳnh Văn Sơn.

Môi trường số không tốt hay xấu. Nó chỉ phản chiếu rõ hơn người thầy thật sự là ai. Một bài giảng tận tâm online vẫn có thể đánh thức rung cảm, khơi dậy niềm tin và gieo hạt ước mơ.

Thưa Giáo sư, những clip phản cảm gần đây liên quan một nhân vật có gắn với môi trường giáo dục khiến nhiều nhà giáo buồn man mác khi tháng 11 - tháng của những nhà giáo đến. GS có chia sẻ thêm gì về điều này?

Đó là nỗi tổn thương thật sự. Tháng 11 đến mang theo ý niệm thiêng liêng về nghề giáo và đây là hạnh phúc mà nhiều thế hệ nhà giáo Việt Nam đã trải nghiệm cũng như đã lan tỏa đến nhiều nhà giáo nước ngoài. Câu chuyện về những clip phản cảm trên không gian mạng gần đây liên quan đến một cá nhân có mối quan hệ với một cơ sở giáo dục thật sự gây tổn thương. Tổn thương vì nghề giáo vốn là nghề đặt lên nền tảng đạo đức, nhân cách. Tổn thương khi sai lầm từ sự lựa chọn giá trị đến hành vi và ứng xử đã sai lệch. Khi các clip trái giá trị giáo dục được chia sẻ với hàng triệu lượt xem, hình ảnh người thầy vô tình bị kéo vào vòng xoáy định kiến.

Nhưng xin đừng để một vết mờ làm tối cả vòng tròn. Người thầy chân chính có thể chưa hoàn hảo nhưng không bao giờ thiếu tự trọng, tự tôn. Thầy cô cần được nhìn nhận bằng tổng thể những giá trị họ mang lại – những lớp học yên bình, những trái tim trẻ thơ được chạm đến và những con đường nhân cách được dẫn dắt mỗi ngày.

Nhân dịp 20/11, Giáo sư muốn nhắn gửi điều gì đến đội ngũ các thầy cô và sinh viên sư phạm?

Làm thầy trong thời đại nào cũng vẫn là công việc kiến tạo con người. Nhưng cái đẹp của nghề giáo hôm nay còn nằm ở sự kiên định giữa trăm ngàn biến động. Học trò đang đối diện với khủng hoảng tâm lý, áp lực học tập, đổ vỡ giá trị gia đình, những so sánh, kỳ vọng và ảo tưởng từ thế giới số... Vì vậy, người thầy cần giữ vững đạo đức nghề nghiệp như một “tường lửa”. Hãy tránh bị cuốn theo hào nhoáng bề nổi. Hãy dùng tri thức và trái tim để tạo một lớp học không giới hạn bởi bốn bức tường.

Với sinh viên sư phạm: Nghề giáo không phải là nghề để nổi tiếng mà là nghề để có ảnh hưởng đến trái tim, nhân cách và cuộc đời học trò. Nếu bạn còn xúc động khi học sinh hiểu bài, còn mỉm cười vì một lời cảm ơn, còn thấy mình sống có ý nghĩa khi dạy...thì hãy vững tin: bạn đang đi đúng đường.

Một người thầy vững niềm tin có thể thắp sáng cả một thế hệ. Trong thời đại số, ánh sáng ấy càng cần được thắp lên mỗi ngày.

Xin cảm ơn GS!

Nguyễn Dũng

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/dung-de-noi-buon-tam-lam-mo-di-gia-tri-cua-nghe-giao-post1797526.tpo