Nâng cấp hạ tầng, thúc đẩy nông thôn mới
Cho đến nay, toàn tỉnh Lạng Sơn có 61 xã, 4 phường, trong đó nhiều xã mới được thành lập từ việc gộp 2-3 xã cũ, dẫn đến sự chênh lệch về cơ sở hạ tầng và các tiêu chí xây dựng NTM. Sau sáp nhập, các cấp, ngành của tỉnh đã triển khai công tác rà soát, đánh giá thực trạng và xây dựng kế hoạch phát triển NTM phù hợp với đặc điểm từng địa bàn.
Hạ tầng giao thông được đầu tư đồng bộ, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và xây dựng nông thôn mới tại địa phương.
Trong 9 tháng đầu năm 2025, tỉnh đã đạt nhiều kết quả nổi bật trong phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội cơ bản đồng bộ, hiện đại, tạo bước tiến quan trọng trong kết nối nông thôn - đô thị và các vùng miền.
Trao đổi với phóng viên Báo Xây dựng, ông Nguyễn Hữu Chiến, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Lạng Sơn, cho biết: "Sau khi triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp cùng cả nước, Lạng Sơn đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất nông, lâm nghiệp và xây dựng NTM".
Tuy nhiên, nhờ sự chỉ đạo sát sao của các cấp, ngành và tinh thần đoàn kết, chung tay của người dân, doanh nghiệp cùng các hợp tác xã, chương trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp gắn với xây dựng NTM trên địa bàn tỉnh đã đạt kết quả tích cực, góp phần nâng cao rõ nét đời sống vật chất và tinh thần của bà con.
Ông chiến nhấn mạnh: "Với nền tảng vững chắc đã xây dựng, bước sang chặng đường mới, chương trình sẽ tiếp tục phát huy hiệu quả, góp phần quan trọng hoàn thành các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh".
Theo Đề án phát triển giao thông nông thôn giai đoạn 2021-2025, tỉnh đã hoàn thành cứng hóa hơn 100km đường giao thông nông thôn, cung ứng trên 14.500 tấn xi măng phục vụ công trình. Đến nay, có 20/61 xã đạt tiêu chí giao thông, chiếm 32,79%.
Tỉnh chỉ đạo 100% xã ra quân làm thủy lợi, sửa chữa, kiên cố hóa kênh mương với diện tích trên 913.500m2, cung ứng 193 tấn xi măng. Thống kê cho thấy, có 54/61 xã đạt tiêu chí thủy lợi và nước sinh hoạt theo Bộ tiêu chí quốc gia nông thôn mới, chiếm 88,52%.
Về điện nông thôn, qua rà soát cho thấy, có 52/61 xã đạt tiêu chí số 4 về điện, chiếm tỷ lệ (85,25%), góp phần nâng cao đời sống và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.
Công tác giáo dục, cải tạo, bổ sung cơ sở vật chất trường học được thực hiện nghiêm túc theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Tỉnh đã công nhận 12 trường chuẩn quốc gia mới, nâng tổng số lên 317 trường, tăng 15 trường so với năm 2024. Đã có 22/61 xã đạt tiêu chí trường học, chiếm 36,07%.
Về thiết chế văn hóa - thể thao, tỉnh xây dựng kế hoạch đầu tư xây mới 51 nhà văn hóa thôn, nâng cấp 44 nhà văn hóa, trang bị 116 bộ thiết bị mới và xây dựng 8 sân thể thao xã. Tuy nhiên, do chủ trương sắp xếp bộ máy chính quyền, việc xây dựng thiết chế văn hóa - thể thao tạm thời tạm dừng. Tính đến thời điểm này, có 17/61 xã đạt tiêu chí, chiếm tỷ lệ 27,87%.
Cơ sở hạ tầng thương mại nông thôn cũng được đẩy mạnh, phát triển đa dạng các loại hình dịch vụ nhằm tạo điều kiện thuận lợi để người dân tiếp cận hàng hóa, dịch vụ chất lượng cao, góp phần thu hẹp khoảng cách về mức sống giữa nông thôn và thành thị. Hiện nay, với 53/61 xã đạt tiêu chí về cơ sở thương mại (chiếm 86,89%), chất lượng hàng hóa và dịch vụ tại các địa phương ngày càng được nâng cao.
Chương trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp tiếp tục phát triển ổn định với tổng diện tích gieo trồng đạt 90.982ha (đạt 95,9% kế hoạch), sản lượng lương thực ước đạt 310.462 tấn (99,22% kế hoạch). Sản xuất cây trồng tập trung phát triển theo hướng tăng diện tích cây lương thực và cây có giá trị kinh tế cao.
Chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác sản xuất, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp tiếp tục được triển khai với 5 chuỗi sản xuất liên kết. Hiện có 30 sản phẩm OCOP 3 sao được công nhận, nâng tổng số sản phẩm OCOP còn hạn lên 159.
Về giáo dục và y tế, tỉnh duy trì 100% xã phổ cập giáo dục tiểu học và trung học cơ sở mức độ II, với 60/61 xã đạt tiêu chí phổ cập giáo dục (98,36%). Trong lĩnh vực y tế, 100% xã đạt bộ tiêu chí quốc gia về y tế xã, trong đó 50/61 xã đạt tiêu chí y tế (81,97%).
Các hoạt động văn hóa, văn nghệ, lễ hội được tổ chức quy mô và đa dạng, góp phần tạo không khí vui tươi trong nhân dân. Hai mô hình bảo tồn văn hóa dân tộc gắn với phát triển du lịch nông thôn đã được xây dựng, cùng với các hoạt động truyền dạy văn hóa truyền thống và khảo sát phát triển du lịch. Hiện có 34/61 xã đạt tiêu chí văn hóa (55,74%).
Ông Lê Đức Hải, người dân thôn Bãi Danh, xã Cai Kinh, chia sẻ: "Trước đây đường đất nhiều, trời mưa trơn trượt, đi lại rất khó khăn. Giờ có đường bê tông sạch đẹp, mọi thứ thuận tiện hơn hẳn, việc vận chuyển hàng hóa nông sản nhanh chóng hơn, đời sống bà con được cải thiện rõ rệt, ai cũng phấn khởi".
Các địa phương ở Lạng Sơn đẩy mạnh liên kết sản xuất, xây dựng vùng nguyên liệu và tiêu thụ sản phẩm OCOP bền vững.
Phát triển nông thôn xanh, hiện đại
Tính đến tháng 9/2025, kết quả thực hiện Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng NTM cho thấy, toàn tỉnh có 14/61 xã đạt từ 15 đến 18 tiêu chí, chiếm 15,38%; 23/61 xã đạt từ 10 - 14 tiêu chí, chiếm 37,70%; 21/61 xã đạt từ 5 - 9 tiêu chí, chiếm 34,43%; và 3/61 xã đạt dưới 5 tiêu chí, chiếm 4,92%.
Kết quả này cho thấy, sau sáp nhập đơn vị hành chính, chương trình xây dựng NTM ở Lạng Sơn vẫn duy trì được tiến độ và đạt nhiều chuyển biến tích cực, tuy nhiên một số xã vẫn còn nhiều tiêu chí chưa hoàn thiện, cần tiếp tục được quan tâm đầu tư.
Thời gian tới, Lạng Sơn tiếp tục triển khai đồng bộ, thực chất chương trình xây dựng NTM với mục tiêu "Nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh" và giảm nghèo bền vững. Tỉnh tập trung phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn, thúc đẩy kinh tế nông thôn ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo, xây dựng nông thôn xanh, sạch, đẹp, an toàn, giàu bản sắc văn hóa.
Song song đó, tỉnh đẩy mạnh tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng hiện đại, bền vững, thích ứng biến đổi khí hậu, ưu tiên sản xuất hàng hóa tập trung, hữu cơ, sinh thái. Lạng Sơn chú trọng xây dựng vùng nguyên liệu, liên kết chuỗi giá trị, chế biến sâu và tiêu thụ sản phẩm gắn với chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP).
Các mô hình du lịch nông thôn, sinh thái, cộng đồng sẽ được phát triển, nhân rộng; đồng thời xây dựng thôn sáng - xanh - sạch - đẹp, khu dân cư kiểu mẫu, mở rộng không gian sinh hoạt cộng đồng và phát huy vai trò người dân trong giữ gìn cảnh quan bền vững.
Chia sẻ về kết quả xây dựng nông thôn mới trên địa bàn, ông Hà Vũ Khôi, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Cai Kinh, cho biết: Ngay sau sáp nhập, xã đã nhanh chóng ổn định tổ chức bộ máy, phân công cán bộ phụ trách từng lĩnh vực để triển khai các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là chương trình xây dựng NTM. Qua rà soát, đến nay xã đã đạt 15/19 tiêu chí NTM.
"Chính quyền đã xây dựng kế hoạch huy động nguồn lực nhằm duy trì, nâng cao các tiêu chí đã đạt và tập trung hoàn thiện những tiêu chí còn lại như giao thông, trường học, môi trường, hệ thống chính trị và an ninh trật tự", ông Khôi nói.
Song song đó, xã đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân tích cực tham gia bảo vệ môi trường, tạo dựng cảnh quan tươi xanh, sạch sẽ, hài hòa, đẹp mắt. "Mục tiêu của xã Cai Kinh là hoàn thành toàn bộ 19 tiêu chí và đạt chuẩn NTM vào năm 2030", ông Khôi nhấn mạnh.
Tỉnh Lạng Sơn tiếp tục đẩy mạnh công tác truyền thông, phát huy vai trò chủ thể của người dân trong xây dựng NTM, đồng thời kế thừa kinh nghiệm, mô hình, cách làm hiệu quả để chương trình xây dựng NTM giai đoạn 2026-2030 đi vào chiều sâu, thực chất và bền vững hơn.
Phượng Nguyễn