Trụ sở UBND thành phố Vĩnh Yên (cũ) nay trở thành trụ sở UBND phường Vĩnh Yên, tỉnh Phú Thọ. (Ảnh: TTXVN)
Hoàn thiện quy hoạch và rà soát toàn bộ quỹ nhà, đất
Thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ về sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính các cấp, Bộ Tài chính thời gian qua đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn, đôn đốc các địa phương chuẩn bị đầy đủ phương án xử lý trụ sở làm việc, tài sản nhà, đất và các tài sản công khác.
Tại Công văn số 18430/BTC-QLCS, Bộ Tài chính đề nghị Chủ tịch Ủy ban nhân dân và Bí thư Tỉnh ủy, Thành ủy các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thực hiện đồng bộ việc rà soát, bố trí, sắp xếp và xử lý tài sản công theo đúng Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.
Các địa phương được yêu cầu khẩn trương rà soát ban hành các văn bản thuộc thẩm quyền, nhằm triển khai đầy đủ quy định pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công, tập trung vào những nội dung quan trọng như phân cấp quản lý tài sản tại cơ quan, đơn vị; quản lý tài sản kết cấu hạ tầng; tài sản dự án sử dụng vốn nhà nước; tài sản xác lập quyền sở hữu toàn dân. Đồng thời, hoàn thiện các quy định về tiêu chuẩn, định mức sử dụng tài sản công chuyên dùng. Việc này giúp xác định rõ trách nhiệm của từng cấp, từng cơ quan và tạo điều kiện cho quá trình sắp xếp tài sản sau sáp nhập diễn ra thông suốt.
Cùng với đó, Bộ Tài chính yêu cầu đẩy nhanh rà soát và giao tài sản công cụ thể cho các đơn vị cấp xã, phường nhằm làm rõ trách nhiệm quản lý, qua đó có cơ sở lập dự toán sửa chữa, nâng cấp hoặc mua sắm thiết bị mới khi cần thiết.
Đối với công tác sắp xếp nhà, đất, Bộ Tài chính yêu cầu các tỉnh, thành phố thực hiện đúng chủ trương tại Kết luận số 202-KL/TW ngày 30/10/2025 của Bộ Chính trị; Nghị quyết số 66.2/2025/NQ-CP của Chính phủ; và Công điện số 213/CĐ-TTg ngày 11/11/2025 của Thủ tướng Chính phủ. Theo đó, các địa phương phải cập nhật, điều chỉnh quy hoạch tỉnh, quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch đô thị-nông thôn và quy hoạch chuyên ngành liên quan sau khi điều chuyển, chuyển đổi công năng trụ sở, cơ sở sự nghiệp, trường học, cơ sở y tế, văn hóa, thể thao hoặc các mục đích công cộng, quốc phòng-an ninh. Thời hạn phải hoàn thành trước ngày 31/12/2025.
Việc xử lý nhà, đất phải tuân thủ đúng các hình thức theo Luật Quản lý, sử dụng tài sản công và Nghị định số 186/2025/NĐ-CP ngày 1/7/2025 (được sửa đổi bởi Nghị định 286/2025/NĐ-CP) gồm: thu hồi; điều chuyển; chuyển giao về địa phương quản lý, xử lý; thanh lý; hoặc xử lý trong trường hợp tài sản bị mất, bị hủy hoại. Trong quá trình bố trí lại quỹ nhà, đất, các địa phương cần ưu tiên dành cho y tế, giáo dục-đào tạo, văn hóa-thể thao, trụ sở công an xã và các mục đích công cộng thiết yếu. Phần nhà, đất còn dôi dư thì có phương án đưa vào khai thác sử dụng phục vụ các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm chặt chẽ, hiệu quả kinh tế, đúng quy định pháp luật, không để thất thoát, lãng phí.
Đối với tài sản thu hồi tại vùng sâu, vùng xa, miền núi, đặc biệt là các điểm trường hoặc cơ sở sự nghiệp không còn phù hợp để sử dụng làm trụ sở làm việc, cơ sở hoạt động sự nghiệp, cơ sở y tế, văn hóa, thể thao, các mục đích công cộng khác và không có tổ chức, cá nhân có nhu cầu nhận giao đất, cho thuê đất thì thực hiện phá dỡ, hủy bỏ tài sản gắn liền với đất và giao Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc tổ chức phát triển quỹ đất quản lý đất theo quy định của pháp luật về đất đai.
Việc hoàn thiện quy hoạch và rà soát tài sản không chỉ là yêu cầu thủ tục, mà là nền tảng để mỗi địa phương chủ động xây dựng mô hình sử dụng tài sản công bền vững, hiệu quả hơn trong giai đoạn mới.
Rõ thẩm quyền, rõ trách nhiệm trong quản lý và xử lý tài sản công
Thực hiện yêu cầu phân cấp của Chính phủ, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ ban hành các nghị định theo hướng giao mạnh hơn thẩm quyền quyết định quyết định, sử dụng xử lý tài sản công cho địa phương. Trên cơ sở đó, Bộ đề nghị Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh sớm ban hành quy định phân cấp thẩm quyền quyết định xử lý nhà, đất theo Nghị định 186/2025/NĐ-CP.
Trong thời gian chưa ban hành quy định mới, việc quyết định xử lý tài sản vẫn được thực hiện theo các nghị quyết phân cấp của Hội đồng nhân dân tỉnh đã ban hành trước ngày 1/7/2025; hoặc theo phân cấp của đơn vị hành chính được giữ tên sau sáp nhập, hợp nhất.
Bộ Tài chính yêu cầu các địa phương rà soát và xác định rõ các cơ sở nhà, đất dôi dư, lập kế hoạch xử lý với nội dung, tiến độ và trách nhiệm cụ thể. Đối với tài sản cần điều chuyển hoặc chuyển đổi công năng để phục vụ mục tiêu công cộng, địa phương phải khẩn trương thực hiện và sớm đầu tư nâng cấp, sửa chữa để đưa vào sử dụng.
Cùng với quỹ nhà, đất, Bộ Tài chính yêu cầu rà soát toàn bộ xe ô-tô, máy móc, thiết bị theo tiêu chuẩn, định mức; điều chuyển ngay tài sản còn sử dụng được và thanh lý tài sản đã hư hỏng, lạc hậu. Các yêu cầu mua sắm mới phải bảo đảm đúng dự toán ngân sách, tuân thủ quy định về đấu thầu và cơ chế mua sắm tập trung. Ủy ban nhân dân cấp tỉnh cần công bố thời hạn đăng ký mua sắm tập trung theo quy định của Nghị định 186/2025/NĐ-CP.
Bộ Tài chính cũng đề nghị tăng cường đào tạo, tập huấn cho đội ngũ cán bộ địa phương làm công tác quản lý tài sản công; Bộ sẵn sàng cung cấp tài liệu và cử cán bộ hỗ trợ khi có yêu cầu.
Sự chủ động của từng địa phương, khi đi đôi với trách nhiệm giải trình rõ ràng, sẽ tạo chuyển biến thực chất trong công tác xử lý tài sản công, hướng tới quản lý minh bạch và hiệu quả hơn.
MINH PHƯƠNG