EU trừng phạt công ty Ấn Độ liên hệ với Nga: Ảnh hưởng gì tới thị trường dầu thế giới?

11 giờ trướcBài gốc

Nayara Energy - một công ty lọc dầu lớn của Ấn Độ có liên hệ chặt chẽ với Nga. Ảnh AFP

Lý do là Ấn Độ hiện ngày càng ít phụ thuộc vào việc xuất khẩu các sản phẩm dầu sang châu Âu. Thay vào đó, nước này có thể linh hoạt chuyển sản phẩm tinh chế sang tiêu thụ trong nước, hoặc xuất sang các thị trường khác. “Khả năng xoay chuyển sang thị trường nội địa và các điểm đến thay thế giúp giảm thiểu ảnh hưởng lan rộng của các lệnh trừng phạt”, Rystad Energy nêu trong báo cáo.

Các biện pháp trừng phạt của EU đối với Nayara bao gồm cấm xuất khẩu sản phẩm tinh chế có nguồn gốc từ dầu Nga, hạn chế tài chính và vận chuyển, cùng với áp giá trần linh hoạt đối với dầu thô Nga. Dự kiến, các nhà nhập khẩu châu Âu sẽ loại Nayara khỏi chuỗi cung ứng trong vài tháng tới vì những quy định mới này.

Phản ứng trước lệnh trừng phạt, Chính phủ Ấn Độ đã lên tiếng phản đối, cho rằng đây là hành động đơn phương và mang tính “áp đặt ngoài phạm vi quyền tài phán”, đi ngược lại các quy chuẩn quốc tế. Nayara Energy và cổ đông Nga Rosneft (nắm 49,13% cổ phần) đang xem xét các bước đi pháp lý để phản đối lệnh trừng phạt và bảo vệ quyền lợi kinh doanh.

Ông Pankaj Srivastava, Phó Chủ tịch phụ trách mảng dầu mỏ tại Rystad Energy, nhận định: “EU siết trừng phạt Nga, còn Mỹ thì kêu gọi đánh thuế người mua dầu Nga cả hai động thái đều nhằm tạo sức ép, không chỉ lên Nga mà còn cả Trung Quốc và Ấn Độ, với mục tiêu làm gián đoạn chuỗi cung năng lượng giữa các bên”.

Trong bối cảnh đó, Trung Quốc có lợi thế đàm phán cao hơn, vì vậy sự chú ý hiện nay đang chuyển sang Nayara nhà máy lọc dầu tư nhân của Ấn Độ.

Sự phụ thuộc vào dầu Nga của Ấn Độ

Ngành lọc dầu Ấn Độ đang phụ thuộc ngày càng nhiều vào dầu Nga nhờ mức giá hấp dẫn. Hiện dầu Nga chiếm khoảng 30-35% tổng sản lượng dầu được chế biến tại các nhà máy lọc dầu ở Ấn Độ cho thấy mức độ phụ thuộc đáng kể vào nguồn cung giá rẻ từ Nga, đặc biệt là với các sản phẩm trung cấp như dầu diesel và nhiên liệu máy bay.

Các nhà máy lọc dầu quốc doanh lớn của Ấn Độ hiện không bị ảnh hưởng bởi lệnh trừng phạt của EU, vì không có liên kết trực tiếp với các thực thể Nga. Tuy nhiên, Nayara Energy lại là tâm điểm trong đợt trừng phạt này, do Rosneft của Nga nắm giữ gần 49% cổ phần.

Hiện Nayara vận hành nhà máy lọc dầu Vadinar với công suất thiết kế khoảng 400.000 thùng mỗi ngày. Nhà máy này được thiết kế để tối ưu hóa sản lượng các sản phẩm trung cấp, chủ yếu là dầu diesel và nhiên liệu máy bay.

Nayara buộc phải điều chỉnh chiến lược

Trong vòng 6 tháng tới, Nayara có thể sẽ gặp khó khăn trong việc tiếp cận thị trường châu Âu, buộc công ty phải điều chỉnh hướng đi trong chiến lược xuất khẩu sản phẩm theo đánh giá của Rystad Energy.

Rystad cho rằng, để thích ứng, Nayara sẽ cần ưu tiên tiêu thụ sản phẩm trong nước, tận dụng mạng lưới bán lẻ gồm 6.500 cửa hàng trên toàn Ấn Độ. Đồng thời, công ty cũng sẽ phải đẩy mạnh xuất khẩu sang các thị trường thay thế như Trung Đông, châu Phi và Đông Nam Á.

Reliance theo dõi sát tình hình

Reliance Industries (RIL) một công ty lọc dầu tư nhân lớn khác của Ấn Độ đang theo dõi chặt chẽ các diễn biến liên quan đến lệnh trừng phạt mới của EU.

Dù không bị nhắm đến trực tiếp, RIL vẫn lo ngại nguy cơ bị ảnh hưởng gián tiếp từ các biện pháp trừng phạt thứ cấp. Nếu các sản phẩm của họ bị nghi có liên quan đến dầu của Nga, việc tiếp cận thị trường châu Âu có thể gặp rủi ro, theo cảnh báo từ Rystad.

Khó khăn trong việc xác định nguồn gốc dầu

Một thách thức lớn hiện nay, theo Rystad, là làm sao xác định rõ nguồn gốc của sản phẩm dầu tinh chế, đặc biệt đối với các nhà máy không có liên hệ với Nga như Reliance và các doanh nghiệp khác.

Lệnh trừng phạt của EU cấm nhập khẩu các sản phẩm tinh chế có nguồn từ dầu thô Nga, kể cả khi được chế biến ở nước khác. Tuy nhiên, trong thực tế, việc truy xuất nguồn gốc nguyên liệu trong sản phẩm tinh chế là vấn đề kỹ thuật khá phức tạp.

Một giải pháp đang được cân nhắc là vận hành các nhà máy theo mô hình “tách biệt” nghĩa là xử lý riêng dầu Nga và dầu không phải của Nga. Cách này giúp tạo ra sản phẩm được coi là “sạch”, không vi phạm lệnh trừng phạt.

Rystad nhận định, với công suất lọc khoảng 1,2 triệu thùng/ngày tại tổ hợp hai nhà máy ở Jamnagar, Reliance đủ khả năng để thực hiện phương án vận hành riêng rẽ này.

Ảnh hưởng được dự báo ở mức hạn chế

Theo Rystad, sau khi các lệnh trừng phạt của EU có hiệu lực với Nayara, lượng sản phẩm dầu trung cấp cung cấp cho châu Âu có thể giảm khoảng 230.000 thùng/ngày.

Tuy nhiên, ảnh hưởng này được đánh giá là không quá nghiêm trọng, nhất là trong bối cảnh tổ hợp lọc dầu Dangote (Nigeria) vừa đi vào hoạt động, giúp bổ sung nguồn cung toàn cầu.

Với các nhà khai thác Ấn Độ như Nayara, hay Reliance, chìa khóa đối phó vẫn là khả năng tiêu thụ trong nước và phân phối sản phẩm sang các thị trường thay thế.

Nguồn cung dầu thô hiện cũng không phải là vấn đề lớn, nhờ kỳ vọng OPEC+ sẽ tăng sản lượng và chính sách độc lập của Ấn Độ trong việc tiếp tục nhập dầu Nga giá rẻ.

“Với thời gian điều chỉnh tương đối đủ dài, cộng với nhiều lựa chọn về nguồn cung và thị trường, ảnh hưởng đối với Ấn Độ được dự báo sẽ không quá lớn”, ông Srivastava của Rystad nhận định.

Ngược lại, phía Nga có thể chịu ảnh hưởng nặng hơn, tùy thuộc vào diễn biến của các cuộc đàm phán hòa bình.

Nh.Thạch

AFP

Nguồn PetroTimes : https://petrotimes.vn/eu-trung-phat-cong-ty-an-do-lien-he-voi-nga-anh-huong-gi-toi-thi-truong-dau-the-gioi-730512.html