Các trường huấn luyện drone tại Ukraine cho biết nhóm học viên trẻ am hiểu công nghệ và game thủ thường trở thành phi công xuất sắc nhất nhờ quen joystick và khả năng tập trung dài trên màn hình. Trong bối cảnh thiếu đạn pháo, tổng tư lệnh Ukraine cho hay drone hiện chiếm khoảng 60% các cuộc tấn công ở tiền tuyến. Vì vậy, đào tạo phi công drone được coi là yếu tố then chốt trong năng lực tác chiến của Ukraine.
Dronarium là một trong những trường đào tạo phi công drone của Ukraine - Ảnh: Reuters
Tổng quan
Trên khắp Ukraine, các cơ sở huấn luyện đang đào tạo người điều khiển drone để do thám, xác định mục tiêu và tấn công vào xe tăng hoặc binh sĩ Nga. Ba lãnh đạo tại hai trường huấn luyện drone nói với Insider rằng người trẻ có kinh nghiệm game hoặc nền tảng công nghệ tiếp thu kỹ năng nhanh, phù hợp với tốc độ thay đổi nhanh của tác chiến bằng drone. Thông tin này được các lực lượng và quân đội phương Tây theo dõi khi họ đầu tư mạnh cho chương trình drone phục vụ xung đột tương lai.
Yêu cầu kỹ thuật và năng lực
Dmytro Slediuk, trưởng bộ phận đào tạo tại Dronarium (cơ sở ở Kyiv và Lviv), cho biết game thủ trẻ “thực sự giỏi vì hệ thống vận động tay đã phát triển tốt”. Tetyana, cựu binh Ukraine hiện là trưởng bộ phận nghiên cứu và phát triển tại Dronarium, nhấn mạnh người từng chơi game, quen joystick có lợi thế khi điều khiển drone FPV (góc nhìn thứ nhất).
Bên cạnh kỹ năng lái, người vận hành giỏi phải hiểu cách drone hoạt động và giới hạn năng lực. Theo các giảng viên, việc đào tạo học viên có nền tảng CNTT hoặc kỹ thuật thuận lợi hơn so với các ngành nghề khác do dễ nắm bắt nguyên lý hệ thống.
Kinh nghiệm với joystick giúp thao tác chính xác, phản xạ tay mắt tốt.
Nền tảng kỹ thuật hỗ trợ hiểu nguyên lý, xử lý sự cố và khai thác tính năng.
Khả năng tập trung lâu trước màn hình là lợi thế trong nhiệm vụ trinh sát và tấn công.
Những năng lực trên thường xuất hiện ở nhóm học viên trẻ; theo Tetyana, với người trên 50 tuổi, điều khiển một số loại drone sẽ khó hơn.
Chiến thuật và vai trò trên chiến trường
Theo tổng tư lệnh Ukraine, drone chiếm khoảng 60% các cuộc tấn công ở tiền tuyến. Trong điều kiện thiếu đạn pháo và nhiều loại vũ khí khác, Ukraine ngày càng dựa vào drone giá rẻ để tạo lợi thế bất đối xứng, có thể phá hủy thiết bị trị giá hàng triệu USD. Tuy nhiên, hiệu quả phụ thuộc lớn vào tay nghề phi công, khiến công tác tuyển chọn và huấn luyện trở nên quyết định.
Drone có thể thu thập thông tin tình báo và tiến hành các cuộc tấn công ở Ukraine - Ảnh: Getty Images
Tuyển chọn và quá trình huấn luyện
Vitalii Pervak, Giám đốc điều hành trường huấn luyện Karlsson, Karas & Associates, cho hay người điều khiển drone tốt không phải lúc nào cũng trở thành phi công chiến đấu giỏi. Sau một năm đào tạo, đội ngũ của ông xác định một số yếu tố hiệu quả: nhóm 18–27 tuổi dễ đào tạo nhất; họ ghi nhớ thông tin và lĩnh hội kỹ năng nhanh. Càng lớn tuổi, việc học càng khó.
Những người có tư duy kỹ thuật tiếp thu huấn luyện dễ hơn và hiểu rõ sự phức tạp khi sử dụng drone trong chiến đấu. Người từng là lập trình viên hoặc game thủ thường có thể tập trung vào màn hình trong thời gian dài; những nhóm khác cần rèn luyện kỹ năng này. Về thể chất, trường đã đào tạo thành công cả người có vấn đề về thị lực hoặc thính lực, chấn thương lưng và đầu.
Kinh nghiệm thực chiến và góc nhìn từ phương Tây
Các lãnh đạo trường huấn luyện không phải là những người duy nhất đánh giá cao game thủ. Một đơn vị drone đặc biệt của Ukraine là Typhoon từng chia sẻ với Insider rằng game thủ là những phi công drone tuyệt vời, nhưng cảnh báo chiến tranh ngoài đời thực phức tạp và nguy hiểm hơn mọi trò chơi. Một thành viên Typhoon nói: “Mọi người nghĩ lái drone quân sự giống như chơi game Call of Duty, cho đến khi họ nhận ra rằng không có nút chơi lại”.
Từ phía phương Tây, Tanner Yackley, cựu binh sĩ điều khiển drone của Không quân Mỹ rời ngành năm 2018, cho biết môi trường tác chiến đòi hỏi đưa ra quyết định sống còn mỗi ngày và “không có trò chơi nào có thể chuẩn bị cho bạn”. Khi NATO theo dõi chiến sự và lo ngại xung đột mở rộng, lực lượng của họ cũng thích nghi: một số binh sĩ Mỹ và châu Âu được huấn luyện trên hệ thống phòng không mới sử dụng tay cầm Xbox để điều khiển drone đánh chặn.
Một số game thủ điều khiển drone Ukraine hiện giữ vai trò chính để chống lại Nga - Ảnh: Getty Images
Thách thức đối với hệ thống huấn luyện
Dù đạt nhiều kết quả, các trường huấn luyện drone ở Ukraine đối mặt nhiều khó khăn: kinh phí hạn chế, phụ thuộc vào drone viện trợ và nguy cơ bị Nga tấn công. Giáo trình phải cập nhật liên tục theo diễn biến chiến trường; giảng viên thường ra tiền tuyến rồi quay lại điều chỉnh bài giảng chỉ sau vài tuần. Những vòng lặp này nhằm đảm bảo nội dung đào tạo phản ánh đúng yêu cầu kỹ thuật và chiến thuật mới nhất.
Trong bối cảnh drone trở thành lực lượng chủ lực ở tiền tuyến, kinh nghiệm từ các cơ sở huấn luyện của Ukraine cung cấp dữ liệu thực tiễn đáng chú ý cho giới quan sát quân sự và các chương trình drone của phương Tây.
CTVX