Gần 60% doanh nghiệp xuất khẩu sang EU còn 'mơ hồ' về thẩm định chuỗi cung ứng

11 giờ trướcBài gốc

Thông tin trên được đưa ra tại Hội thảo "Xuất khẩu Việt Nam trước yêu cầu thẩm định chuỗi cung ứng của thị trường châu Âu" do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức sáng 21/10 tại Hà Nội.

Hiện trạng về nhận thức

Ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng thư ký VCCI cho biết, EU và một số nước thành viên như Đức, Pháp, Hà Lan đang siết chặt các quy định nhằm giám sát, ngăn chặn rủi ro về quyền con người và môi trường trong toàn bộ chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp lớn tại khu vực này.

Hai văn bản pháp lý then chốt là Luật về nghĩa vụ thẩm định chuỗi cung ứng của doanh nghiệp (SCDDA) của Đức (có hiệu lực từ 1/1/2023) và Chỉ thị về thẩm định tính bền vững của doanh nghiệp (CSDDD) của EU (có hiệu lực từ 25/7/2024).

Mặc dù các luật này chủ yếu áp dụng cho doanh nghiệp lớn có trụ sở tại châu Âu, nhưng tác động của chúng lan tỏa đến toàn bộ chuỗi cung ứng. Điều này có nghĩa là các doanh nghiệp Việt Nam, dù ở vai trò nhà cung cấp nguyên liệu, nhà sản xuất hay đơn vị logistics, đều nằm trong phạm vi ảnh hưởng và buộc phải tuân thủ nếu muốn tiếp tục hợp tác.

Ông Tuấn nhấn mạnh, việc từ chối cung cấp thông tin hoặc không đáp ứng tiêu chuẩn có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng như bị từ chối đơn hàng, thậm chí bị loại khỏi chuỗi cung ứng.

Trong bối cảnh đó, mức độ sẵn sàng của doanh nghiệp Việt Nam lại đang ở mức rất thấp. Khảo sát nhanh do VCCI thực hiện tháng 7-8/2025 cho thấy phần lớn các chủ thể ở Việt Nam chưa từng nghe nói tới các quy định thẩm định chuỗi cung ứng. Với Chỉ thị CSDDD của EU, văn bản có mức độ nhận biết cao nhất, thì cũng có tới 48% phản hồi chưa từng biết tới, 46,7% đã nghe nói nhưng chưa tìm hiểu sâu.

Ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng thư ký VCCI.

Và dù phần lớn dự đoán đúng về các khía cạnh thẩm định (quyền con người, môi trường), do không biết chính xác về tính chất và các yêu cầu của Chỉ thị CSDDD và Luật SCIDDA đối với các nhà cung cấp, đa số các ý kiến phản hồi tỏ ra lo lắng quá mức về ảnh hưởng của các quy định này tới xuất khẩu của Việt Nam sang EU trong hiện tại và tương lai.

Ông Tuấn chỉ ra một thực tế đáng báo động từ khảo sát, có tới 59,3% doanh nghiệp xuất khẩu sang EU chưa từng nghe nói đến các quy định này; 36,6% chỉ mới nghe nói nhưng chưa tìm hiểu chi tiết.

"Điều này cho thấy khoảng cách rất lớn giữa những thay đổi chính sách đang diễn ra rất mạnh mẽ tại châu Âu và mức độ sẵn sàng của cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam. Sự thiếu thông tin này dẫn đến tình trạng doanh nghiệp lo lắng quá mức nhưng lại chưa có sự chuẩn bị phù hợp để thích ứng.", Phó Tổng thư ký VCCI đánh giá.

Tuy nhiên, nhìn từ một góc độ khác, những quy định này không chỉ là thách thức mà còn là cơ hội. Bà Vanessa Steinmetz - Giám đốc Viện Friedrich Naumann Foundation (FNF) Việt Nam, cho rằng khuôn khổ tiếp cận thị trường EU đang thay đổi và doanh nghiệp cần chủ động thích ứng.

Các quy định mới nhằm mục tiêu làm cho chuỗi cung ứng minh bạch và bền vững hơn. Đây là cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam nâng cao tiêu chuẩn, xây dựng lòng tin với đối tác và người tiêu dùng.

"Đối với nhiều doanh nghiệp, điều này nghe có vẻ rất phức tạp và đáng lo ngại. Tuy nhiên, cốt lõi của nó là xây dựng niềm tin giữa nhà sản xuất, nhà cung cấp và người tiêu dùng. Đối với Việt Nam, điều này cũng mở ra những cơ hội mới. Những doanh nghiệp thể hiện sự minh bạch, trách nhiệm và quản trị tốt sẽ trở thành đối tác mạnh mẽ và cạnh tranh hơn trên thị trường quốc tế", bà Vanessa Steinmetz nói.

Doanh nghiệp cần hành động ngay

TS Nguyễn Thị Thu Trang - Trưởng nhóm nghiên cứu, Phòng WTO và Hội nhập, Ban Pháp chế, VCCI.

Để biến thách thức thành cơ hội, TS Nguyễn Thị Thu Trang - Trưởng nhóm nghiên cứu, Phòng WTO và Hội nhập, Ban Pháp chế, VCCI, đã đưa ra những khuyến nghị cụ thể.

Đối với doanh nghiệp, theo bà Trang, hành động quan trọng nhất là phải bảo đảm tuân thủ nghiêm túc các quy định pháp luật Việt Nam về lao động và môi trường. Đây là nền tảng cơ bản nhất.

Chủ động tìm hiểu, nâng cao nhận thức về các quy định của EU để có sự chuẩn bị phù hợp về nguồn lực và quy trình. Tích cực trao đổi, phối hợp với các đối tác EU trong việc thực hiện các biện pháp thẩm định khi được yêu cầu.

Đối với hiệp hội và cơ quan quản lý, cần tăng cường thông tin về các quy định mới thông qua hội thảo, khóa tập huấn, tài liệu hướng dẫn. Nhận diện và cảnh báo doanh nghiệp về các rủi ro vi phạm quyền lao động, môi trường. Hỗ trợ doanh nghiệp trong việc xác minh, chứng thực sự tuân thủ, đồng hành cùng họ duy trì và phát triển bền vững tại thị trường xuất khẩu quan trọng này.

"Với các ngành hàng chủ lực như dệt may, da giày chiếm tỷ trọng lớn trong kim ngạch xuất khẩu sang EU, việc chủ động nắm bắt và thích ứng với "luật chơi" mới không còn là một lựa chọn, mà là yêu cầu bắt buộc để tồn tại và phát triển", bà Trang nhấn mạnh.

Nguyệt Minh

Nguồn Doanh Nghiệp : https://doanhnghiepvn.vn/doanh-nghiep/gan-60-doanh-nghiep-xuat-khau-sang-eu-con-mo-ho-ve-tham-dinh-chuoi-cung-ung/20251021094526356