Gần 70% cây cao su chết, kém phát triển sau khi chuyển đổi rừng nghèo

một giờ trướcBài gốc

Trong giai đoạn 2008 - 2011, tỉnh Gia Lai triển khai chủ trương chuyển đổi rừng nghèo sang trồng cây cao su. Có 16 doanh nghiệp được giao thực hiện 44 dự án, tập trung ở các huyện (cũ) như Chư Prông, Ia Grai, Chư Pưh, Đức Cơ và Ia Pa. Tổng diện tích rừng được chuyển đổi lên tới hơn 32.400 héc-ta.

Theo báo cáo của các đơn vị, hơn 25.500 héc-ta đã được trồng cao su. Tuy nhiên, sau hơn 10 năm, thực tế cho thấy phần lớn cây còi cọc, kém phát triển, thậm chí bị chết hàng loạt. Đến nay, diện tích cao su sinh trưởng bình thường chỉ còn khoảng 7.884 héc-ta, chiếm vỏn vẹn 30,9%. Ngược lại, diện tích cây chết hoặc kém phát triển đã vượt quá 17.650 héc-ta.

Cao su nằm trong dự án tại xã Ia Pnôn bị chết

Điển hình là xã biên giới Ia Mơ - nơi có diện tích rừng nghèo được chuyển đổi nhiều với hơn 7.600 héc-ta. Nhưng hiện nay, chính nơi đây lại là "điểm đen" khi số lượng cao su chết chiếm tỷ lệ lớn. Dọc Tỉnh lộ 665 qua xã Ia Mơ, những cánh rừng cao su năm nào nay chỉ còn cỏ dại mọc um tùm. Cây trồng từ năm 2009 nhưng đến nay nhiều chỗ thân chỉ to bằng bắp tay, một số diện tích đã cháy khô, bỏ hoang.

Tại xã Ia Pnôn, tình trạng còn bi đát hơn. Nhiều vườn cao su thuộc dự án chuyển đổi, sau hơn một thập kỷ, số cây chết nhiều hơn số cây sống. Diện tích còn tồn tại thì còi cọc, không cho thu hoạch mủ khiến doanh nghiệp rơi vào cảnh bế tắc. Có doanh nghiệp từng quản lý hơn 850 héc-ta nhưng hiện chỉ còn khoảng 100 héc-ta cây sống, còn lại đã chết hoặc cháy rụi.

Theo đánh giá của ngành chuyên môn, nguyên nhân chính dẫn tới thất bại của dự án là do đất đai, thổ nhưỡng không phù hợp. Phần lớn diện tích cao su được trồng trên rừng khộp, tầng đất canh tác nông, chỉ khoảng 50cm. Đây là điều kiện khiến rễ cọc của cây cao su chỉ phát triển được trong 2 - 3 năm đầu, sau đó nhanh chóng suy kiệt, dẫn đến chết hàng loạt.

Ngoài ra, điều kiện khí hậu khắc nghiệt, mùa khô kéo dài, cộng với việc thiếu kinh phí chăm sóc khiến nhiều doanh nghiệp buộc phải bỏ mặc hàng trăm héc-ta cao su. Những vườn cây này trở thành gánh nặng cho chính quyền địa phương vì thường xuyên bị cháy rừng, gây nguy hiểm cho khu vực lân cận.

Cao su của một đơn vị tại xã Ia Mơ trồng năm 2011, đến nay chỉ to bằng bắp tay

Thất bại của dự án không chỉ gây lãng phí hàng chục nghìn héc-ta đất và vốn đầu tư, mà còn làm mất đi diện tích rừng tự nhiên nghèo - vốn giữ vai trò quan trọng trong cân bằng sinh thái. Người dân địa phương, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số, rơi vào tình cảnh thiếu đất sản xuất, trong khi đất chuyển đổi lại bị bỏ hoang, hoang hóa.

Đến nay, các doanh nghiệp vẫn loay hoay tìm hướng sản xuất mới cho số diện tích cao su bị chết. Trong đó, hầu hết các doanh nghiệp đề xuất chuyển đổi diện tích cao su chết, kém hiệu quả sang trồng trọt, chăn nuôi hoặc dự án nông nghiệp khác nhưng gặp nhiều vướng mắc về thủ tục, đặc biệt là thủ tục chuyển mục đích sử dụng rừng và nghĩa vụ trồng rừng thay thế. Trước thực trạng trên, UBND tỉnh Gia Lai vừa ban hành kết luận của ông Phạm Anh Tuấn - Chủ tịch UBND tỉnh về việc khẩn trương rà soát, đánh giá toàn diện Chương trình chuyển đổi rừng nghèo sang trồng cây cao su.

Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu Sở Nông nghiệp và Môi trường chủ trì phối hợp các đơn vị liên quan khẩn trương triển khai Dự án điều tra, kiểm kê rừng năm 2025. Trọng tâm là đánh giá toàn diện kết quả thực hiện chương trình; làm rõ nguyên nhân dẫn đến tình trạng cao su kém phát triển; đồng thời đề xuất hướng xử lý diện tích không hiệu quả. Việc chuyển đổi cần bảo đảm phù hợp với quy hoạch, điều kiện đất đai, hiệu quả kinh tế và đúng quy định pháp luật.

Đặc biệt, Chủ tịch UBND tỉnh lưu ý nghiên cứu phương án trả lại một phần diện tích đất cho địa phương để giải quyết nhu cầu sản xuất của đồng bào dân tộc thiểu số thiếu đất. Báo cáo tổng hợp phải hoàn thành trước ngày 05/10/2025 để UBND tỉnh xem xét, trình Ban Thường vụ Tỉnh ủy cho ý kiến, trước khi gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường báo cáo cấp thẩm quyền xem xét.

Chí Dũng

Nguồn CA TP.HCM : http://congan.com.vn/an-ninh-kinh-te/gan-70-cao-su-chet-kem-phat-trien-sau-khi-chuyen-doi-rung-ngheo_183739.html