Các sản phẩm từ sâm Bố Chính được chứng nhận sản phẩm OCOP Huế 4 sao
Nâng tầm giá trị sản phẩm địa phương
Huế là địa phương nổi tiếng với nhiều sản phẩm nông, đặc sản, sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ nghề và làng nghề mang giá trị đặc trưng, khác biệt. Để phát huy tiềm năng sẵn có trong phát triển các sản phẩm chủ lực này, thời gian qua, ngành KH&CN tăng cường triển khai nhiều nhiệm vụ KH&CN về nghiên cứu chọn tạo giống, phòng trừ bệnh, xây dựng các mô hình sản xuất theo tiêu chuẩn tiên tiến, chuỗi liên kết. Đồng thời, chuyển giao, ứng dụng KH&CN trong sản xuất, bảo quản, chế biến, tiêu thụ các sản phẩm chủ lực, đặc trưng của thành phố, như: sen, lúa, rau má, dầu tràm, thanh trà, mai vàng, áo dài, thịt bò vàng A Lưới, tôm chua, ruốc, một số đặc sản vùng Tam Giang - Cầu Hai...
Thông qua một số chính sách hỗ trợ quy định tại Nghị quyết số 22 của HĐND tỉnh (nay là thành phố), Sở KH&CN cũng đã hỗ trợ áp dụng hệ thống quản lý chất lượng tiên tiến (HACCP, ISO, GMP) trong sản xuất; hỗ trợ truy xuất nguồn gốc, mã số mã vạch, công bố tiêu chuẩn, hợp chuẩn, hợp quy; hỗ trợ đầu tư công nghệ, thiết bị, máy móc phục vụ sản xuất cho các sản phẩm chủ lực của địa phương...
Bên cạnh việc ứng dụng khoa học kỹ thuật để nâng cao năng suất, chất lượng các sản phẩm thì việc xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm thông qua bảo hộ sở hữu trí tuệ (SHTT) cũng được ngành, chính quyền địa phương và các đơn vị sản xuất chú trọng phát triển. Trên địa bàn thành phố hiện có hàng trăm đơn vị tham gia sản xuất nhiều sản phẩm đặc sản, sản phẩm chủ lực, sản phẩm làng nghề, sản phẩm nông thôn tiêu biểu, sản phẩm OCOP... Đây là các sản phẩm đã được bảo hộ hoặc đang tiến hành đăng ký bảo hộ nhãn hiệu, nhãn hiệu chứng nhận, nhãn hiệu tập thể, chỉ dẫn địa lý có triển vọng phát triển mạnh gắn với phát triển du lịch dịch vụ của thành phố.
Đến nay, nhiều sản phẩm chủ lực của thành phố đã trở thành các thương hiệu quen thuộc với người tiêu dùng và đã được bảo hộ nhãn hiệu, như: bún bò Huế, tôm chua Huế, mè xững, sen Huế, thanh trà Huế, áo dài Huế, dầu tràm Huế, mây tre đan Bao La, mộc mỹ nghệ... Nhiều sản phẩm sau khi được bảo hộ SHTT được người tiêu dùng biết đến và lựa chọn, uy tín sản phẩm được nâng cao, giá trị sản phẩm gia tăng đáng kể.
Điều kiện để gắn sao OCOP
Trong bộ tiêu chí đánh giá và phân hạng sản phẩm OCOP, có nhiều tiêu chí liên quan đến "ứng dụng KH&CN", như tiêu chí: Liên kết chuỗi trong sản xuất, gia tăng giá trị, năng lực sản xuất để đáp ứng yêu cầu phân phối, sử dụng công nghệ theo hướng bền vững trong sản xuất, sở hữu trí tuệ, đảm bảo chất lượng sản phẩm... Đó là những "điều kiện cần và đủ" để công nhận sản phẩm OCOP 3 sao, 4 sao hay 5 sao. Ứng dụng KHCN càng ở mức cao, thì việc đánh giá sản phẩm OCOP tương ứng ở mức cao hơn.
Liên quan đến tiêu chí ứng dụng KHCN, cũng như các sản phẩm chủ lực, việc thực hiện bảo hộ SHTT còn giúp quy tụ, nâng quy mô sản xuất, tăng giá trị sản phẩm OCOP. Thời gian qua, sự kết nối chặt chẽ giữa Chương trình Phát triển tài sản trí tuệ của thành phố và Chương trình OCOP cũng đã thúc đẩy việc khai thác tiềm năng, thế mạnh của địa phương về sản phẩm đặc sản, ngành nghề nông thôn gắn với lợi thế về điều kiện sản xuất, vùng nguyên liệu và văn hóa truyền thống. Điển hình có khôi phục, phát triển các ngành nghề truyền thống Huế, như: Áo dài, nón lá, sen, bánh, tinh dầu...
Ngoài ra, một số chủ thể tham gia Chương trình OCOP đã trực tiếp, gián tiếp được hưởng lợi từ các kết quả nhiệm vụ KHCN các cấp. Một số đề tài, nhiệm vụ KHCN như về sản xuất cây sen theo chuỗi liên kết, sản xuất cam Nam Đông đạt tiêu chuẩn VietGAP, chăn nuôi bò vàng lấy thịt... đã giúp các địa phương tiếp nhận, làm chủ và phát triển các công nghệ để giải quyết các vấn đề về xây dựng vùng nguyên liệu, kiểm soát chất lượng, liên kết chuỗi trong sản xuất... trong Chương trình OCOP.
Bằng sự nỗ lực từ nhiều phía, đến nay, toàn thành phố có 90 sản phẩm được đánh giá, công nhận sản phẩm OCOP, đạt gần 50% trong số 186 sản phẩm, nhóm sản phẩm tiềm năng được rà soát tham gia Chương trình OCOP ở các địa phương giai đoạn 2021-2025. Trong đó, 1 sản phẩm được công nhận là sản phẩm OCOP 5 sao cấp quốc gia là sản phẩm "Bún bò Huế gia vị hoàn chỉnh"; 3 sản phẩm tiềm năng 5 sao, 18 sản phẩm đạt 4 sao, 68 sản phẩm đạt 3 sao.
Bài, ảnh: HOÀI NGUYÊN