Người Afghanistan hồi hương trở về Islam Qala từ Iran Ảnh: Getty Images
Làn sóng người di cư tăng đột ngột đã gây căng thẳng cho các nhóm cứu trợ và làm dấy lên cảnh báo về tình hình bất ổn ở Afghanistan - quốc gia mà tình trạng đói nghèo và biến đổi khí hậu đang ngày càng trầm trọng hơn.
Vào cuối tháng 5, Iran cho biết những người Afghanistan không có giấy tờ phải rời khỏi nước này trước ngày 6/7. Thông báo trên có khả năng ảnh hưởng đến 4 triệu trong số khoảng 6 triệu người Afghanistan mà Tehran cho biết đang sống ở nước này.
Số lượng người vượt biên đã tăng vọt kể từ giữa tháng 6, với một số ngày có khoảng 40.000 người tại thị trấn biên giới Islam Qala ở phía Tây tỉnh Herat của Afghanistan - các cơ quan của Liên hợp quốc cho biết.
Từ ngày 1/6 đến ngày 5/7, 449.218 người Afghanistan đã trở về từ Iran - phát ngôn viên của Tổ chức Di cư Quốc tế thông tin vào ngày 7/7, đồng thời nói thêm rằng tổng số người Afghanistan rời khỏi Iran trong năm 2025 cho đến nay là 906.326.
Nhiều người vượt biên cho biết họ bị chính quyền gây sức ép, hoặc bị bắt giữ và trục xuất.
Việc cắt giảm viện trợ nước ngoài ồ ạt đã tác động đến phản ứng đối với cuộc khủng hoảng, trong đó Liên hợp quốc, các nhóm phi chính phủ quốc tế và giới chức Taliban kêu gọi thêm kinh phí để hỗ trợ những người hồi hương.
Liên hợp quốc đã cảnh báo dòng người đổ về từ Iran có thể dẫn đến tình trạng mất ổn định ở Afghanistan - đất nước vốn đang phải vật lộn với đói nghèo, thất nghiệp và những cú sốc liên quan đến biến đổi khí hậu. Đồng thời, Liên hợp quốc kêu gọi các quốc gia không ép buộc người Afghanistan trở về quê nhà.
"Việc ép buộc hoặc gây sức ép để người Afghanistan hồi hương bắt buộc có nguy cơ gây thêm bất ổn trong khu vực, khiến họ tiếp tục di cư đến châu Âu" - Cao ủy Liên Hợp Quốc về Người Tị nạn thuộc Liên hợp quốc (UNHCR) cho biết trong một tuyên bố vào ngày 4/7.
Hàng trăm nghìn người Afghanistan đói khát, kiệt sức và thường bị đánh đập đã bị trục xuất khỏi Iran trong những tuần gần đây.
Trong và sau cuộc chiến kéo dài 12 ngày trong cuộc xung đột Israel - Iran vào tháng 6, các quan chức Iran đã nhiều lần nghi ngờ người Afghanistan có thể là gián điệp cho Israel, làm gia tăng những tin đồn và căng thẳng đã tồn tại từ lâu. Trong bối cảnh đó, khi hạn chót vào ngày 6/7 do chính phủ Iran đặt ra đến gần, tốc độ di cư đã tăng vọt lên trung bình khoảng 30.000 người mỗi ngày, đạt đỉnh vào ngày 4/7 với hơn 50.000 người vượt biên vào Afghanistan.
Theo VTV.vn