Gạo Ông Cua ST25 khẳng định vị thế gạo Việt

35 phút trướcBài gốc

Từ những “phòng thí nghiệm” ngay trên đồng ruộng, kỹ sư Hồ Quang Cua đã đưa hạt gạo Việt trở thành hạt gạo ngon nhất thế giới bằng những bước đi bài bản. Ảnh tư liêu: LS

Với việc liên tục nằm trong nhóm những loại gạo ngon nhất thế giới qua nhiều năm, gạo Ông Cua ST25 tiếp tục khẳng định vị thế tiên phong của Việt Nam trên bản đồ gạo thế giới. Kết quả này là minh chứng “ngọt ngào” cho hành trình miệt mài, kiên trì của vị kỹ sư nông nghiệp miền Tây theo đuổi hành trình trồng lúa an toàn.

Trước áp lực đất đai bạc màu vì lạm dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật hóa học, trong khi khí hậu ngày càng cực đoan, cách đây 8 năm, kỹ sư Hồ Quang Cua đã âm thầm khởi xướng hành trình trồng lúa hữu cơ. Đây là lựa chọn “sống còn” cho hạt gạo Việt Nam trong bối cảnh các hàng rào kỹ thuật từ các thị trường quốc tế ngày càng được siết chặt.

Tuy nhiên, sự lựa chọn của ông Cua không suôn sẻ. Theo tiêu chuẩn quốc tế, lúa hữu cơ đòi hỏi vùng canh tác phải liền thửa, không ô nhiễm từ bên ngoài và kiểm soát chặt chẽ các hoạt động lân cận. Điều này khó thực hiện trong bối cảnh sản xuất nhỏ lẻ ở Đồng bằng sông Cửu Long. Đặc biệt, sau năm 2017, thiết bị bay không người lái (drone) trong nông nghiệp được ứng dụng ngày càng rộng rãi trên đồng ruộng. Mặc dù mang lại hiệu quả, nhưng drone phun phân, thuốc hóa học từ các vùng canh tác lân cận ảnh hưởng vùng trồng lúa hữu cơ.

Trước thực tế này, kỹ sư Hồ Quang Cua chuyển hướng sang xây dựng quy trình canh tác lúa an toàn theo nguyên lý tuần hoàn, với mục tiêu giảm đến mức thấp nhất sử dụng hóa chất, đồng thời kiểm soát dư lượng đầu ra một cách chặt chẽ. Lựa chọn này cũng phù hợp với bối cảnh sản xuất lúa an toàn đang ngày càng phát triển, vừa tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên vừa phù hợp với xu hướng thị trường.

Trên những cánh đồng lúa - tôm ở vùng bán đảo Cà Mau, kỹ sư Hồ Quang Cua cùng các cộng sự âm thầm chọn lọc và áp dụng thực tế những sản phẩm sinh học của các nhà khoa học trong và ngoài nước.

Để hạn chế phân hóa học, họ ứng dụng các chế phẩm vi sinh như: phân hữu cơ; các loại nấm, vi khuẩn phân giải hữu cơ; vi sinh vật cố định đạm, phân giải lân… giúp phân hủy rơm rạ ngay trên đồng, giải phóng kali, vi lượng, giúp đất phì nhiêu trở lại. Trên mặt ruộng, các loại nấm xanh, nấm trắng, nấm tím, nấm bột thay thế thuốc bảo vệ thực vật hóa học, phun lên cây lúa để gây bệnh cho sâu rầy, khống chế dịch hại một cách tự nhiên. Từ đó, một hệ sinh thái tự nhiên được xây dựng.

Sau một thời gian dùng chế phẩm Tricoderma của Tiến sĩ Dương Minh (Đại học Cần Thơ) xử lý đất, rơm rạ kết hợp bón phân hữu cơ, kỹ sư Hồ Quang Cua vỡ òa niềm vui khi thấy rõ những vết đùn của trùn - hình ảnh “sự kỳ diệu của thiên nhiên” đã lâu rồi ông mới bắt gặp lại trên những cánh đồng lúa. “Chính hoạt động cày xới âm thầm của trùn đất, kết hợp với các yếu tố cộng hưởng khác, đã cung cấp lượng phân hữu cơ cho đất khỏe mạnh, giảm phèn, tăng độ tơi xốp và giúp cây lúa phát triển mạnh mẽ”, ông Cua tiết lộ.

Nhờ sử dụng tốt chế phẩm sinh học trong trồng lúa, vừa qua, ông Hồ Quang Cua lần đầu chọn sản phẩm gạo ST25 được trồng trong vụ lúa Hè Thu để đi dự thi và dành giải Nhất cuộc thi “Gạo ngon nhất thế giới” năm 2025. Theo GS. Nguyễn Thơ, Hội Khoa học kỹ thuật Bảo vệ thực vật Việt Nam, gạo Ông Cua ST25 đạt giải Nhất cuộc thi “Gạo ngon nhất thế giới” vào năm 2019 và năm 2023 được trồng trong vụ lúa Đông Xuân - vụ lúa cho chất lượng gạo tốt và ổn định nhất, hơn hẳn vụ Hè Thu và Thu Đông.

“Sở dĩ gạo ST25 trồng trong vụ Hè Thu được ông Cua tự tin đem đi thi vì nhờ áp dụng chế phẩm sinh học tốt trong canh tác lúa. Do đó, gạo cho chất lượng ngon, gạo nấu hôm trước để đến hôm sau vẫn không có mùi thiu”, GS. Nguyễn Thơ bật mí.

GS. Nguyễn Thơ cũng khẳng định nếu chế phẩm sinh học tốt và được sử dụng hợp lý sẽ tác động tích cực đến cây trồng và môi trường, giúp cây lúa khỏe, hạn chế sâu bệnh.

Không chỉ vậy, sau mỗi vụ lúa, khi rơm rạ được để phân hủy tự nhiên tại chỗ hoặc được hỗ trợ phân hủy bằng các loại nấm hay vi sinh vật có lợi, sẽ biến thành chất hữu cơ dễ tiêu, giúp cải thiện nền đáy và giảm lượng chất hữu cơ yếm khí gây hại trong môi trường nước; đồng thời tạo trùn chỉ và những loại ốc rất nhỏ làm thức ăn tốt cho tôm con.

Đặc biệt, trong vụ nuôi kế tiếp, nếu tiếp tục phun bổ sung vi sinh hoặc nấm, quá trình phân giải hữu cơ sẽ diễn ra ngay từ đầu. Điều này giúp hạn chế lượng rơm rạ tồn lưu quá nhiều gây hư nước (một nguyên nhân phổ biến dẫn đến tôm bị bệnh hoặc chậm lớn), giúp môi trường nước sạch, ổn định và giàu dinh dưỡng.

Ngoài ra, thay vì phun thuốc hóa học, kỹ sư Hồ Quang Cua sử dụng thiên địch, vi sinh vật từ các loài ong ký sinh, nấm xanh, nấm trắng… tiêu diệt sâu rầy, hình thành hệ sinh thái phòng thủ tự nhiên cho những cánh đồng khỏe mạnh.

Cây lúa phát triển nhờ vi sinh vật, nguồn thải từ con tôm. Rơm rạ được trả về cho đất tạo nguồn dinh dưỡng hữu cơ cho đất nuôi dưỡng cây lúa, nguồn thức ăn cho con tôm,… Đó là lợi ích của nông nghiệp tuần hoàn. Cứ thế, đến nay, quy trình canh tác lúa tuần hoàn được Anh hùng Lao động Hồ Quang Cua nhân rộng trên 2.000ha.

Nhiều năm miệt mài không bỏ cuộc và gặt hái được nhiều thành công từ con đường đã lựa chọn, kỹ sư nông nghiệp Hồ Quang Cua đúc kết, khi tổ chức sản xuất theo hướng an toàn được nhiều lợi ích như: môi trường sinh sống của bà con nông dân, môi trường phát triển của cây lúa tốt hơn; trên không giảm hiệu ứng nhà kính, dưới làm cho cây lúa tổng hợp được protein tạo ra mùi thơm cho hạt gạo; vi sinh vật gây hại sẽ giảm hẳn khu vực cây lúa sinh sống trước khi thu hoạch… Như vậy sẽ tạo ra sản phẩm vừa ngon, an toàn. Từ đó, người tiêu dùng có được sản phẩm ngon, an toàn; kéo theo xuất khẩu gạo cũng dễ dàng hơn.

Sau 5 năm theo đuổi con đường sản xuất lúa an toàn, vùng lúa ST25 của kỹ sư Hồ Quang Cua đã trải dài từ các xã của thành phố Cần Thơ đến các xã ở tỉnh Cà Mau, An Giang, với gần 2.000 hộ dân tin tưởng tham gia. Mỗi năm, vùng nguyên liệu này cung cấp trên 10.000 tấn lúa an toàn cho thị trường. Thống kê thực tế từ các vụ mùa cho thấy, năng suất ruộng lúa ST25 sản xuất an toàn ổn định ở mức 6 tấn/ha, giá bán cao hơn từ 2.000-3.000 đồng/kg so với lúa thường.

Hiện nay, thương hiệu “Gạo Ông Cua ST25” đã được bảo hộ tại nhiều thị trường trên thế giới như: Anh, EU, Trung Quốc, Austrailia, Hoa Kỳ... Hành trình sản xuất lúa ST25 an toàn của Anh hùng Lao động Hồ Quang Cua không đơn giản là tạo ra hạt gạo sạch mà còn khẳng định quyết tâm vì một nền sản xuất văn minh, có trách nhiệm.

Để có vùng sản xuất rộng lớn, ông chủ thương hiệu “Gạo Ông Cua ST25” chia sẻ bí quyết thu hút nông dân đồng hành cùng sản xuất, đó là không áp công thức cứng nhắc cho nông dân mà phải linh hoạt, chuyển giao quy trình kỹ thuật canh tác theo kiểu “mưa dầm thấm lâu”. Cùng đó, doanh nghiệp phải chấp nhận bỏ ra chi phí ban đầu thu mua lúa với giá cao hơn giá thị trường để nông dân tin tưởng, chấp nhận. Để mô hình sản xuất lúa an toàn tồn tại, cần có sự chung tay, uyển chuyển và tử tế giữa doanh nghiệp và người trồng lúa.

Thu Hiền (TTXVN)

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/kinh-te/gao-ong-cua-st25-khang-dinh-vi-the-gao-viet-20251121092913881.htm