Gạt tư duy 'xin - cho', tạo môi trường minh bạch để doanh nghiệp tư nhân bứt phá

một giờ trướcBài gốc

Triển khai cổng pháp luật "3 dễ”: dễ hiểu, dễ tiếp cận và dễ thực thi

Tại Phiên đối thoại cấp cao Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam năm 2025 vừa qua, bà Phạm Thị Bích Huệ - Phó Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Western Pacific, Trưởng Ban Tổ chức VPSF 2025 khẳng định, thể chế chính là gốc rễ của mọi vấn đề phát triển.

Bà Phạm Thị Bích Huệ - Phó Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Western Pacific, Trưởng Ban Tổ chức VPSF 2025.

Theo bà, một thể chế tốt sẽ trở thành bệ phóng mạnh mẽ cho đất nước và doanh nghiệp, trong khi một thể chế còn bất cập lại có thể trở thành rào cản lớn nhất, kìm hãm sự phát triển và làm chậm nhịp hội nhập của Việt Nam.

Dựa trên các cuộc trao đổi sôi nổi, đa chiều và thực chất từ các chuyên gia, học giả và cộng đồng doanh nhân trong suốt hành trình của diễn đàn, bà Huệ đã đúc kết ba nút thắt lớn đang cản trở sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân.

Trước hết là tình trạng thể chế pháp luật còn chồng chéo và thay đổi quá nhanh, gây ra rủi ro pháp lý cũng như chi phí tuân thủ cao cho doanh nghiệp.

Nút thắt thứ hai là sự thiếu vắng một kênh phản hồi chính sách thực sự hiệu quả; điều này dẫn đến tình trạng tư duy “xin - cho” vẫn tồn tại và sự bất bình đẳng trong tiếp cận nguồn lực.

Thứ ba là Việt Nam vẫn thiếu một khung pháp lý cũng như đội ngũ nhân lực chất lượng cao để có thể bắt kịp các xu thế mới như trí tuệ nhân tạo (AI), kinh tế số và kinh tế xanh.

Toàn cảnh phiên đối thoại cấp cao Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam năm 2025.

Trước những nút thắt đó, Phó Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam cho rằng, cần thiết lập cơ chế đồng kiến tạo thể chế với sự tham gia của cả khu vực công và tư trong quá trình xây dựng luật.

Bà nhấn mạnh đến việc vận hành sandboxđa ngành để thử nghiệm các mô hình mới, đồng thời triển khai “cổng pháp luật ba dễ”: dễ hiểu, dễ tiếp cận và dễ thực thi. Thúc đẩy một hệ thống phản hồi chính sách trực tuyến, minh bạch, đi kèm với cơ chế đồng giám sát và đồng bảo hiểm rủi ro về chính sách, nhằm giúp doanh nghiệp yên tâm đầu tư và sản xuất.

Thành lập sở giao dịch hàng hóa nông sản

Là doanh nghiệp tư nhân chuyên xuất khẩu các mặt hàng nguyên liệu như tiêu, cà phê và nhiều loại gia vị, với doanh số hàng năm đạt khoảng 350 triệu USD và thị trường trải rộng tới 120 quốc gia, tại phiên đối thoại cấp cao Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam 2025, ông Phan Minh Thông - Chủ tịch HĐQT kiêm TGĐ Tập đoàn Phúc Sinh đã đưa ra bốn kiến nghị quan trọng.

Ông Phan Minh Thông - Chủ tịch HĐQT, TGĐ Hội Tập đoàn Phúc Sinh phát biểu tại chương trình.

Trước hết, ông nhấn mạnh cần thúc đẩy đầu tư vào chế biến sâu và phát triển vùng nguyên liệu. Theo ông, việc này không chỉ giúp giải quyết những vấn đề mang tính mùa vụ mà còn nâng cao giá trị sản phẩm và vị thế của doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Đồng thời, quá trình này sẽ tạo ra nhiều cơ hội việc làm mới. Ông dẫn chứng từ thực tiễn, cho thấy tiềm năng to lớn của cây dừa tại Bến Tre và cà phê Arabica ở Sơn La nếu được đầu tư đúng hướng.

Tổng Giám đốc Tập đoàn Phúc Sinh cũng đề xuất thành lập các sở giao dịch hàng hóa. Bởi, Việt Nam hiện là một trong những quốc gia xuất khẩu hàng đầu thế giớivề nhiều loại nông sản, nguyên liệu.

Với lợi thế buôn bán rộng khắp toàn cầu và nguồn vốn trong nước ngày càng lớn mạnh, việc thành lập sở giao dịch hàng hóa sẽ mở ra khối lượng công việc khổng lồ, đồng thời thu hút thêm nhiều dòng vốn đầu tư quốc tế vào Việt Nam.

Đặc biệt, cần tập trung vào việc chuẩn hóa các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Ông cho rằng cần có cơ chế đảm bảo tính minh bạch, dữ liệu và hệ thống quản trị cho khối doanh nghiệp này.

Điều đó sẽ tạo thuận lợi cho các hoạt động mua bán, sáp nhập - vốn là xu thế phổ biến trên thế giới. Theo ông Thông, các sản phẩm từ sở giao dịch hàng hóa và hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp sẽ trở thành nền tảng quan trọng khi Việt Nam tiến tới xây dựng trung tâm tài chính.

Ông Phan Minh Thông cũng nêu vấn đề về quy định thuế VAT đối với hàng xuất khẩu nguyên liệu. Từ ngày 1/7, các doanh nghiệp xuất khẩu nguyên liệu phải chịu mức thuế VAT 5%, sau đó lại phải làm thủ tục hoàn thuế.

Với các mặt hàng có tỷ lệ xuất khẩu rất cao như hạt tiêu (trên 90%) hay cà phê (hơn 85%), quy định này tạo ra khối lượng công việc khổng lồ, mất thời gian, không tạo thêm giá trị và tiềm ẩn nguy cơ gây tắc nghẽn hồ sơ.

Ông kiến nghị cần xem xét lại, trở về quy định trước ngày 1/7, tức là miễn thuế VAT cho những doanh nghiệp xuất khẩu nguyên liệu có tỷ lệ xuất khẩu trên 80%.

Các doanh nhân tại Phiên đối thoại cấp cao Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam năm 2025.

Chuyển đổi số trong nông nghiệp vốn là một quá trình đầy phức tạp, vì vậy, ông Nguyễn Thanh Mỹ - Chủ tịch HĐQT Rynan Technologies Việt Nam cho rằng, cần được triển khai qua ba bước then chốt: số hóa dữ liệu, số hóa quy trình, và xây dựng cơ sở dữ liệu lớn để phát triển các nền tảng phần mềm dưới dạng dịch vụ.

Do đặc thù đa dạng và phân tán, mô hình chuyển đổi số nên được phát triển theo hướng phân quyền, có sự đồng hành của ngành Nông nghiệp các tỉnh cùng các doanh nghiệp tư nhân có năng lực.

Từ thực tiễn này, ông cho rằng, Chính phủ cần trao cơ hội cho doanh nghiệp tư nhân dẫn dắt quá trình chuyển đổi số nông nghiệp ở cấp tỉnh. Bởi sự linh hoạt và tính sáng tạo nhanh chóng của khu vực tư nhân là lợi thế vượt trội so với các tập đoàn viễn thông nhà nước.

Đặc biệt, Chính phủ cần sớm ban hành bộ tiêu chí đánh giá và chứng nhận năng lực cho các doanh nghiệp đủ điều kiện tham gia thực hiện Nghị quyết 57. Đây sẽ là cơ sở để các doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư, nghiên cứu và thương mại hóa các sản phẩm phục vụ chuyển đổi số trong nông nghiệp.

Ông Nguyễn Thanh Mỹ - Chủ tịch HĐQT Rynan Technologies Việt Nam kiến nghị tại phiên đối thoại cấp cao.

Khai phóng tinh thần dám thử nghiệm, dám đổi mới

Hòa chung kỳ vọng phát triển kinh tế xanh của thế giới và Việt Nam, ông Đinh Hồng Kỳ - Chủ tịch HĐQT CTCP Secoin, đã nêu tính cấp thiết của việc chuyển đổi mô hình từ kinh tế xanh tuần hoàn sang kinh tế tái tạo. Đây là một cấp độ cao hơn khi không chỉ dừng lại ở việc giảm phát thải và tái sử dụng tài nguyên, mà còn hướng tới việc tái tạo tài nguyên và phục hồi hệ sinh thái.

Theo ông, nếu Việt Nam khởi động chiến lược quốc gia về kinh tế tái tạo, tích hợp cả tín chỉ carbon và tín chỉ đa dạng sinh học, đất nước có thể nắm lấy cơ hội dẫn dắt khu vực Đông Nam Á trong lĩnh vực này.

Ông Đinh Hồng Kỳ - Chủ tịch HĐQT CTCP Secoin phát biểu tại chương trình.

Bên cạnh đó, ông Kỳ đề xuất thành lập Quỹ đầu tư công thông minh để đồng hành cùng khu vực tư nhân trong những lĩnh vực mũi nhọn như hạ tầng số, công nghệ sinh học và năng lượng tái tạo. Đồng thời, ông cũng cho rằng các đô thị lớn cần có một Trung tâm điều hành đô thị và khí hậu nhằm giám sát các yếu tố năng lượng, khí thải, nước và giao thông theo thời gian thực, góp phần nâng cao chất lượng quản trị đô thị bền vững.

Trong tư duy phát triển, ông Kỳ nhấn mạnh cần khai phóng tinh thần dám thử nghiệm, dám đổi mới. Thay vì tư duy “không quản được thì cấm”, Việt Nam nên xây dựng một “sandbox quốc gia” - cơ chế thử nghiệm cho phép doanh nghiệp tự do đổi mới, chỉ dừng lại khi có rủi ro an ninh rõ ràng.

Đi cùng với đó là việc ban hành bộ quy tắc phục vụ doanh nghiệp trong khu vực công, chuyển vai trò của Nhà nước từ quản lý và cấp phép sang đồng kiến tạo và hậu kiểm minh bạch.

Về chiến lược thu hút đầu tư, ông Kỳ nhấn mạnh Việt Nam cần chuyển từ tư duy “FDI bằng mọi giá” sang “FDI có điều kiện”. Việc tiếp nhận vốn đầu tư nước ngoài phải gắn liền với chuyển giao công nghệ, cũng như yêu cầu liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp trong nước để tham gia thực chất vào chuỗi cung ứng toàn cầu, thay vì chỉ dừng lại ở khâu gia công.

Châu Linh - Xuân Tùng - Trọng Quân

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/gat-tu-duy-xin-cho-tao-moi-truong-minh-bach-de-doanh-nghiep-tu-nhan-but-pha-post1778905.tpo