Lợi nhuận ngành đường đồng loạt đi xuống
Ngành mía đường Việt Nam bước vào niên độ 2025-2026 với quý kinh doanh đầu tiên ghi nhận bức tranh kém sáng khi phần lớn doanh nghiệp niêm yết đều có lợi nhuận sụt giảm mạnh.
Đường Quảng Ngãi (QNS), doanh nghiệp đầu ngành, ghi nhận lãi ròng quý 3/2025 (tương đương quý 1 niên độ mới) giảm 28% so với cùng kỳ, đạt 381 tỷ đồng. Đây là mức lợi nhuận thấp nhất trong 10 quý gần đây. Tính chung 9 tháng, lãi ròng của QNS chưa đến 1.319 tỷ đồng, giảm 25%. Mảng đường là yếu tố chính ghìm lợi nhuận khi lũy kế 9 tháng, mảng này chỉ đạt 2.635 tỷ đồng doanh thu (giảm 18%), lãi gộp sụt tới 44%. Công ty cho biết nguyên nhân do sức cầu yếu và cạnh tranh gay gắt từ đường lỏng cũng như đường nhập lậu.
CTCP Thành Thành Công - Biên Hòa (TTC AgriS, SBT) cũng ghi nhận doanh thu quý giảm 21%, xuống 5.372 tỷ đồng, mức thấp nhất trong 3 năm. Biên lãi gộp chỉ còn 9,3%. Mảng đường (chiếm hơn 90% doanh thu) sụt 24%, biên lãi gộp mảng này giảm mạnh từ 12,3% xuống 8,1%. Dù vậy, lợi nhuận ròng của công ty chỉ giảm nhẹ 7% (đạt 201Gợi ý luôn seo và keyword cuối bài viết nhé!1 tỷ đồng) nhờ được bù đắp bởi khoản lãi từ công ty liên kết tăng hơn 53 lần và doanh thu tài chính tăng 11%.
Mía đường Sơn La (SLS) ghi nhận doanh thu mảng đường giảm tới 68%, biên lãi gộp rơi từ 45% cùng kỳ xuống còn 25,7%. Tuy nhiên, doanh thu tài chính tăng mạnh gần gấp đôi (do tiền gửi ngân hàng vọt lên 151 tỷ đồng) đã giúp công ty tránh được cú giảm sâu. Lợi nhuận ròng chỉ giảm 3%, còn 81,5 tỷ đồng, nhưng đây cũng là mức thấp nhất trong 7 quý.
Ở nhóm quy mô nhỏ, Đường Kon Tum (KTS) ghi nhận doanh thu quý tăng 20% nhưng lợi nhuận ròng lại lao dốc 44%, còn 2,5 tỷ đồng, do giá vốn tăng 30%. Mía đường Lam Sơn (LSS) ghi nhận biên lãi gộp cải thiện lên 13,4% nhưng lãi ròng vẫn giảm 30%, còn 16 tỷ đồng, do doanh thu giảm 20% và chi phí tài chính tăng 30%.
Áp lực từ đường lậu và gánh nặng tồn kho
Sự sụt giảm lợi nhuận đồng loạt bắt nguồn từ hàng loạt áp lực mang tính hệ thống. Theo phân tích của Chứng khoán Vietcombank (VCBS), giá đường trong nước quý 3/2025 duy trì xu hướng giảm, về quanh mức 17.500 đồng/kg, do nguồn cung dồi dào, sức tiêu thụ chậm và lượng tồn kho lớn. Nạn đường nhập lậu vẫn là "nút thắt" lớn, tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh và làm xói mòn thị phần của các nhà máy nội địa.
Trước tình hình đó, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cùng Bộ Tài chính khẩn trương rà soát tình hình sản xuất, tồn kho và thực trạng đường nhập lậu theo văn bản số 7951/VPCP-NN. Ông Nguyễn Văn Lộc, Chủ tịch Hiệp hội Mía đường Việt Nam, cũng cảnh báo nguy cơ đứt gãy chuỗi liên kết nông dân - doanh nghiệp nếu tình trạng giá đường thấp kéo dài.
Một chỉ báo đáng lo khác của ngành là lượng hàng tồn kho. Với QNS, lượng tồn kho tăng 30% so với đầu năm, lên 1.714 tỷ đồng tại thời điểm cuối tháng 9. Trong đó, đáng chú ý là thành phẩm chiếm 1.314 tỷ đồng, cao gấp gần 4 lần so với đầu năm. Áp lực tồn kho lớn được dự báo sẽ ảnh hưởng đến dòng tiền và chi phí vận hành của doanh nghiệp này trong các quý tới.
Ngược lại, nhiều doanh nghiệp khác đang nỗ lực giải phóng hàng tồn. So với đầu niên độ (tháng 7/2025), tồn kho của SBT giảm 13% (xuống 3.153 tỷ đồng), SLS giảm mạnh 40% (còn 308 tỷ đồng) và LSS giảm 15% (còn 1.436 tỷ đồng).
Theo dự báo của VCBS, giá đường thế giới và trong nước có thể tiếp tục giảm nhẹ trong thời gian tới. Sự phục hồi của ngành sẽ phụ thuộc rất lớn vào hiệu quả của các biện pháp quản lý thị trường, chống gian lận thương mại và khả năng tái cấu trúc nội tại của các doanh nghiệp.
Minh Triết