Doanh nghiệp xuất khẩu đang đẩy mạnh giao hàng để kịp trước thời hạn tạm hoãn áp thuế đối ứng trong 90 ngày mà Mỹ áp dụng với hơn 75 quốc gia, trong đó có Việt Nam. Điều này khiến cho nhu cầu vận chuyển hàng hóa tăng vọt và giá cước leo thang nhanh chóng.
Giá cước tàu biển tăng
Từ đầu tháng 6 tới nay, các doanh nghiệp xuất khẩu hàng hóa qua Mỹ và các tuyến EU, Địa Trung Hải… cho biết, giá cước tàu biển đang có xu hướng tăng vọt và khó có “slot” (vị trí) trống trên tàu.
Nói với PLO, đại diện một doanh nghiệp xuất khẩu cá tra cho biết, bước vào tháng 6, làn sóng GRI (làn sóng tăng cước cơ bản của các hãng tàu, được áp dụng cho tất cả hoặc một số tuyến vận tải nhất định) bắt đầu có hiệu lực, đã đẩy giá cước tăng đột biến, trong đó có các tuyến Mỹ, EU.
"Đơn hàng đã xuất không kịp, giá cước tàu còn cao và khó tìm vị trí trống, khiến chúng tôi quay cuồng trong xuất khẩu"- vị này chia sẻ.
Tương tự, ông Nguyễn Văn Việt, Tổng Giám đốc công ty Việt Thắng Jean cũng xác nhận, giá cước vận tải quốc tế đã tăng ít nhất 10% so với trước đó.
Chia sẻ cụ thể về vấn đề này, ông Nguyễn Thanh Tuấn, Ủy viên BCH Hiệp hội Logistics TP.HCM, kiêm Chủ tịch Công ty TNHH Vận chuyển Thương mại Blue Sea cho biết, từ đầu tháng 6 tới nay giá cước vận tải biển đã tăng đột biến ở các tuyến đi Mỹ.
Nếu như trước đây giá cước chỉ khoảng hơn 2.000 USD/container TEU (20 feet) thì nay đã vượt mức 3.000 USD. Đối với các tuyến qua EU, giá cước thời điểm này đã giảm nhẹ hơn so với tháng 6 khoảng 300 USD/container TEU ở mức 1.800 USD/container TEU.
Dù vậy, theo ông Tuấn, giá cước tàu cao không gây nhiều áp lực bằng việc thiếu vị trí trống trên tàu.
Giá cước và vị trí trống trên tàu đang là áp lực đối với các doanh nghiệp xuất khẩu. ẢNH: THANH TUẤN
"Cứ đầu tháng thì đã kín chỗ tới giữa tháng, rồi giữa tháng muốn đặt tàu thì đã kín tới cuối tháng. Nếu công ty nào có kế hoạch đặt hàng cụ thể và đặt trước hơn 2 tuần thì may ra vẫn còn chỗ để vận chuyển"- ông Tuấn nói.
Cũng theo vị này, ngoài tuyến Mỹ, EU, thì một số tuyến đi Địa Trung Hải, Ấn Độ, Trung Đông cũng ghi nhận đà tăng do các nước này cũng có chính sách mới về thuế, phí.
Áp lực do đâu?
Một đại diện doanh nghiệp thủy sản nhìn nhận, có nhiều nguyên nhân khiến cho giá cước tàu biển tăng. Vị này cho rằng, rất có thể chính tâm lý bất ổn và nỗi lo về thuế quan đã đẩy giá cước tăng cao ngay cả khi chưa xảy ra các sự cố về năng lực vận tải hay tắc nghẽn cảng.
Theo các doanh nghiệp có thể áp lực thuế quan đã khiến giá cước tàu tăng. ẢNH: THANH TUẤN
Vị này cũng cho biết, rất có thể đợt tăng giá này sẽ chỉ là "cú sốc" ngắn hạn, bởi nó khác với đợt tăng giá cước vận tải hồi đại dịch COVID-19. Lý giải quan điểm này, vị này cho biết nhu cầu tăng cao hiện này chủ yếu nhằm phục vụ mục đích dữ trữ, phòng khi các chính sách thuế của Mỹ thay đổi.
Ông Nguyễn Thanh Tuấn cũng nêu thêm thực trạng, hiện nay Trung Quốc đang gom tàu để kịp các đơn hàng xuất khẩu của nước này qua khối Mỹ và EU. Chính vì thế giá cước cũng như các vị trí trống trên tàu dành cho đơn hàng Việt Nam trở nên khó khăn hơn.
Cạnh đó, tại nội địa, áp lực từ các quy định hiện hành đối với tài xế, đã khiến lượng tài xế chở hàng ra cảng giảm, từ đó ảnh hưởng tới thời gian, chi phí cho các đơn hàng xuất khẩu.
Doanh nghiệp đẩy mạnh đơn hàng
Ở góc độ doanh nghiệp, ông Phạm Văn Việt thông tin, đơn vị đang gấp rút hoàn thành đơn hàng trước ngày 20-6 để hàng hóa kịp xuống tàu và vận chuyển cho bạn hàng trước thời điểm Mỹ áp dụng thuế đối ứng mới.
"Trong tháng 5 và tháng 6, chúng tôi giảm đơn hàng của các thị trường truyền thống khác để tập trung nhân lực và nhà máy để hoàn thành các đơn hàng đi Mỹ.
Sau tháng 7, thì lại tập trung sản xuất đơn hàng cho các thị trường như EU, Nhật, Hàn Quốc... Với thị trường Mỹ, chúng tôi sẽ chờ kết quả mới về mức thuế đối ứng, từ đó có sự điều chỉnh về đơn hàng"- ông Việt nói.
Cũng theo vị này, để giảm bớt các chi phí cứng, doanh nghiệp trong ngành may mặc như Việt Thắng Jean đã tăng cường đổi mới công nghệ nhằm tăng năng suất. Đồng thời chủ động tăng cường mẫu mã cá nhân hóa, mở rộng thị trường tiêu thụ nhằm nỗ lực duy trì tăng trưởng 2 con số.
Công ty chế biến gỗ Đức Thành (TP.HCM) cũng thông tin, đối với thị trường khách hàng, châu Á hiện đang là thị trường xuất khẩu chủ yếu của doanh nghiệp, tiếp đó là châu Âu. Trong khi thị trường châu Mỹ chỉ chiếm tỉ trọng nhỏ.
Dù vậy, với thị trường Mỹ, đơn vị này cũng đang tận dụng thời gian Mỹ công bố tạm hoãn áp thuế đối ứng 90 ngày với các nước để gấp rút hoàn thiện nhiều đơn hàng lớn và sẵn sàng làm việc cả đêm để kịp tiến độ giao hàng cho đối tác.
Bà Lê Hằng, Phó tổng thư ký Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam cho biết, từ nay đến tháng 7 - thời điểm Mỹ sẽ quyết định mức thuế chính thức áp với một số sản phẩm từ Việt Nam, dự kiến hoạt động xuất khẩu sang thị trường này sẽ tiếp tục thận trọng.
Vì thế, theo bà Hằng, các doanh nghiệp cần tính toán thời điểm giao hàng hợp lý để vừa tránh rủi ro về thuế, vừa không mất đơn hàng. Trong kịch bản thuế vẫn ở mức 10%, ngành có thể duy trì xuất khẩu ổn định. Tuy nhiên, nếu mức thuế 46% được áp dụng, hoạt động xuất khẩu sẽ sụt giảm đáng kể và buộc phải tái cơ cấu thị trường quyết liệt hơn.
"Về dài hạn, ngành cần tranh thủ các hiệp định thương mại tự do (FTA) như CPTPP, EVFTA, UKVFTA để mở rộng thị trường, đồng thời nâng cấp hạ tầng, giảm chi phí logistics và tăng khả năng đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.
Chính phủ cũng cần có chính sách tín dụng, hỗ trợ vùng nuôi và đầu tư chế biến để tăng năng lực cạnh tranh toàn ngành"- bà Hằng đề xuất.
THU HÀ