Theo MXV, nhóm năng lượng ghi nhận sự bứt phá mạnh mẽ khi cả năm mặt hàng chủ lực đều tăng giá trong tuần qua. Đáng chú ý, hai loại dầu thô tiêu chuẩn thế giới đồng loạt bật tăng hơn 7,5%, đưa giá dầu WTI lên 61,5 USD/thùng và dầu Brent đạt 65,9 USD/thùng - mức cao nhất kể từ đầu quý III/2025.
Nguyên nhân chính đến từ diễn biến căng thẳng trên mặt trận địa chính trị. Ngày 21/10, giới đầu tư quốc tế bất ngờ trước thông tin cuộc gặp dự kiến giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Budapest (Hungary) bị hoãn sau cuộc điện đàm giữa hai Ngoại trưởng.
Ngay sau đó, Nhà Trắng công bố loạt biện pháp trừng phạt mới nhằm vào hai tập đoàn dầu khí lớn của Nga là Lukoil và Rosneft, làm dấy lên lo ngại nguồn cung dầu từ quốc gia xuất khẩu lớn thứ hai thế giới có thể bị gián đoạn.
Căng thẳng gia tăng khiến các nước nhập khẩu lớn như Trung Quốc và Ấn Độ cân nhắc tạm ngừng nhập dầu thô Nga qua đường biển. Đến ngày 23/10, nhiều nhà máy lọc dầu quốc doanh tại hai nước này được cho là đã tính tới việc dừng mua hàng, khiến giá dầu thế giới tiếp tục tăng mạnh, thêm 6 - 7,5% chỉ trong 3 phiên cuối tuần.
Bên cạnh yếu tố nguồn cung, tâm lý thị trường còn được củng cố bởi kết quả tích cực từ cuộc đàm phán thương mại cấp cao Mỹ - Trung diễn ra cuối tuần tại Kuala Lumpur (Malaysia), với sự tham dự của Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent và Phó Thủ tướng Trung Quốc Hà Lập Phong. Cuộc đối thoại được kỳ vọng sẽ giúp hạ nhiệt căng thẳng thương mại và khôi phục chuỗi cung ứng toàn cầu, qua đó thúc đẩy nhu cầu năng lượng trong thời gian tới.
Đáng chú ý, cuộc gặp tại Malaysia được xem là bước đệm quan trọng cho Hội nghị Thượng đỉnh APEC dự kiến tổ chức cuối tháng 10 tại Seoul (Hàn Quốc), nơi Tổng thống Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có thể gặp mặt trực tiếp.
Ông Trump bày tỏ kỳ vọng hai bên sẽ đạt được một thỏa thuận “công bằng và thực chất”, góp phần củng cố niềm tin vào triển vọng tiêu thụ năng lượng toàn cầu.
Ở trong nước, mặc dù giá dầu thế giới tăng mạnh, Liên Bộ Công Thương - Tài chính vẫn quyết định điều chỉnh giảm giá bán lẻ xăng dầu trong kỳ điều hành ngày 24/10.
Cụ thể, giá các mặt hàng xăng dầu giảm từ 1% đến 3%; trong đó, dầu diesel giảm mạnh nhất - 538 đồng/lít (tương đương 2,92%), đưa giá bán xuống dưới 18.000 đồng/lít. Giá xăng E5 RON92 và RON95 cũng giảm nhẹ lần lượt 176 và 177 đồng/lít. Liên Bộ tiếp tục không trích lập và không chi Quỹ Bình ổn giá, đồng thời duy trì khoảng cách giá hợp lý giữa hai loại xăng nhằm khuyến khích tiêu dùng nhiên liệu sinh học theo định hướng Chính phủ.
Song hành với nhóm năng lượng, thị trường nông sản cũng ghi nhận diễn biến tích cực trong tuần qua. Nổi bật nhất là lúa mì, với giá hợp đồng CBOT tăng 1,74% lên 188,31 USD/tấn - mức cao nhất trong hơn ba tuần. Đà tăng được hỗ trợ bởi cả yếu tố cung - cầu và dòng tiền đầu cơ quay trở lại thị trường.
Hoạt động đấu thầu nhập khẩu quy mô lớn của một số quốc gia đóng vai trò chất xúc tác quan trọng. Algeria đã mua khoảng 600.000 tấn lúa mì với giá 258,5 USD/tấn (C&F), kích hoạt làn sóng mua lan tỏa từ các thương nhân châu Âu và làm giảm áp lực bán trên sàn kỳ hạn. Cùng lúc, tin đồn Trung Quốc tìm mua lúa mì từ EU và Argentina càng khiến giới đầu tư đẩy mạnh mua vào, tạo hiệu ứng tăng giá ngắn hạn.
Trên khía cạnh kỹ thuật, sau giai đoạn bán ròng kéo dài, các quỹ đầu cơ và nhà đầu tư phi thương mại đồng loạt mua bù vị thế, tạo hiệu ứng “cover short” trên sàn Chicago và Euronext - một yếu tố quan trọng giúp khuếch đại đà tăng trong ngắn hạn.
Bên cạnh đó, việc Chính phủ Mỹ tạm ngừng hoạt động một phần từ đầu tháng 10 khiến thị trường thiếu các báo cáo cung - cầu định kỳ của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA). Sự thiếu minh bạch dữ liệu đã làm gia tăng tâm lý đầu cơ, khiến giá dễ bị tác động bởi tin đồn thương mại. Đồng thời, các lệnh trừng phạt mới của Mỹ nhắm vào các tập đoàn dầu khí Nga cũng làm dấy lên lo ngại gián đoạn logistics tại khu vực Biển Đen - tuyến vận chuyển ngũ cốc then chốt toàn cầu - gián tiếp hỗ trợ giá lúa mì.
Dù vậy, triển vọng dài hạn vẫn chịu sức ép từ nguồn cung dồi dào. Hội đồng Ngũ cốc Quốc tế (IGC) mới đây nâng dự báo sản lượng lúa mì niên vụ 2025–2026 lên kỷ lục 827 triệu tấn, nhờ sản lượng tăng tại Nga, Argentina và Mỹ. Riêng Nga đã thu hoạch khoảng 135 triệu tấn ngũ cốc, trong đó lúa mì đạt 93,5 triệu tấn - mức cao nhất trong nhiều năm, theo dữ liệu của IKAR.
Đáng chú ý, đồng peso Argentina tiếp tục mất giá mạnh khiến lúa mì nước này trở thành loại rẻ nhất thế giới, chỉ quanh 204 - 210 USD/tấn FOB. Diễn biến này có thể hạn chế dư địa tăng giá trong trung hạn, nhưng đồng thời khiến thị trường dễ biến động mạnh, khi các nhà nhập khẩu cân nhắc giữa yếu tố giá rẻ, chất lượng và chi phí logistics.
Tuần giao dịch 20 - 26/10 ghi nhận sự trở lại rõ rệt của dòng vốn đầu tư vào nhóm năng lượng và nông sản, giúp chỉ số MXV-Index vượt mốc 2.300 điểm - mức cao nhất kể từ tháng 6/2025.
Giới phân tích cho rằng trong ngắn hạn, giá hàng hóa có thể tiếp tục duy trì đà tăng nếu căng thẳng địa chính trị chưa hạ nhiệt và nhu cầu năng lượng vẫn ổn định. Tuy nhiên, rủi ro điều chỉnh kỹ thuật có thể xuất hiện khi nguồn cung toàn cầu cải thiện và các yếu tố đầu cơ suy yếu.
Sơn Nguyễn