Giá điện sẽ điều chỉnh 3 tháng/lần, người dùng lợi hay thiệt?

3 ngày trướcBài gốc

Điều chỉnh tăng/giảm giá điện 3 tháng/lần

Bộ Công Thương vừa có báo cáo gửi Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn về dự thảo Nghị định quy định cơ chế, thời gian điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân. Dự thảo được hoàn thiện sau khi Bộ Công Thương lấy thêm ý kiến của Ngân hàng Nhà nước liên quan đến bình quân lãi suất liên ngân hàng thời hạn 6 tháng để làm căn cứ tính toán mức lợi nhuận định mức cho tính toán lợi nhuận cho ngành điện. Việc điều chỉnh tăng, giảm giá điện được thực hiện 3 tháng/lần.

Bộ Công thương đề xuất điều chỉnh giá điện 3 tháng/lần.

Theo dự thảo, trường hợp giá bán lẻ điện bình quân tính toán giảm từ 1% trở lên so với giá bán lẻ điện bình quân hiện hành, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) có trách nhiệm giảm giá bán lẻ điện bình quân ở mức tương ứng. Trong thời hạn 5 ngày làm việc kể từ ngày thực hiện điều chỉnh, EVN có trách nhiệm lập hồ sơ báo cáo Bộ Công Thương để kiểm tra, giám sát.

Trường hợp giá bán lẻ điện bình quân cần điều chỉnh tăng từ 2% đến dưới 5% so với giá bán lẻ điện bình quân hiện hành, EVN lập hồ sơ phương án giá bán lẻ điện bình quân báo cáo Bộ Công Thương kiểm tra, rà soát và cho ý kiến. Trong thời hạn 15 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ phương án giá bán lẻ điện bình quân của EVN, Bộ Công Thương có trách nhiệm có ý kiến bằng văn bản. EVN quyết định việc điều chỉnh tăng giá bán lẻ điện bình quân sau khi Bộ Công Thương có ý kiến. Trong thời hạn 5 ngày làm việc kể từ ngày thực hiện điều chỉnh, EVN có trách nhiệm báo cáo Bộ Công Thương để giám sát.

Trường hợp giá bán lẻ điện bình quân cần điều chỉnh tăng từ 5% đến dưới 10% so với giá bán lẻ điện bình quân hiện hành, EVN được phép điều chỉnh tăng giá bán lẻ điện bình quân ở mức tương ứng sau khi báo cáo và được Bộ Công Thương chấp thuận. Trong thời hạn 15 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ hồ sơ phương án giá bán lẻ điện bình quân của EVN, Bộ Công Thương có trách nhiệm trả lời bằng văn bản để Tập đoàn Điện lực Việt Nam triển khai thực hiện. Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày thực hiện điều chỉnh, EVN có trách nhiệm báo cáo Bộ Công Thương để giám sát;

Trường hợp giá bán lẻ điện bình quân cần điều chỉnh tăng từ 10% trở lên so với giá bán lẻ điện bình quân hiện hành, trên cơ sở hồ sơ phương án giá điện do EVN trình, Bộ Công Thương chủ trì kiểm tra, rà soát và gửi lấy ý kiến các Bộ, cơ quan liên quan. Trên cơ sở ý kiến góp ý các Bộ, cơ quan liên quan, Bộ Công Thương tổng hợp, báo cáo Chính phủ xem xét, cho ý kiến. Trường hợp cần thiết, Bộ Công Thương phối hợp với các Bộ, cơ quan liên quan báo cáo Ban Chỉ đạo điều hành giá trước khi báo cáo Chính phủ.

Giá điện phải sát với giá trị trường

Theo PGS.TS Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính), chính sách điều chỉnh cần rút ngắn, kịp thời và sát chi phí thực tế sản xuất điện trong bối cảnh nguyên liệu đầu vào (than, khí, dầu...) thường xuyên biến động theo thế giới. Việc này cũng giúp giảm áp lực, rủi ro về tài chính cho doanh nghiệp cung cấp điện và khuyến khích sử dụng năng lượng tiết kiệm.

Thực tế, việc điều chỉnh giá năng lượng thời gian qua không diễn ra định kỳ như quy định. Hiện giá bán lẻ điện thực hiện theo Quyết định 05/2024, thời gian giữa hai lần thay đổi là 3 tháng khi chi phí đầu vào làm giá thành tăng từ 3% trở lên. Nhưng năm nay nhà chức trách mới tăng giá một lần, vào giữa tháng 10, ở mức 4,8%.

Chuyên gia năng lượng Đào Nhật Đình đặt vấn đề về tính khả thi đề xuất rút ngắn thời gian điều chỉnh giá điện của Bộ Công Thương. Việc minh bạch chi phí sản xuất cho từng loại nguồn điện, khâu vận hành - cơ sở đưa ra mức giá phù hợp cũng là bài toán được đặt ra.

Chuyên gia Đào Nhật Đình dẫn ví dụ ở Thái Lan, điện khí LNG chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu nguồn của nước này. Tuy nhiên, LNG trên thị trường thế giới biến động liên tục, nên họ điều chỉnh giá thành 3 tháng một lần, làm cơ sở thay đổi mức bán lẻ. Tuy nhiên, tại Việt Nam, chi phí sản xuất, kinh doanh điện thường công bố mỗi năm 1 lần nên nhiều người vẫn băn khoăn về tính minh bạch, hiệu quả của ngành, nhất là khi thị trường điện chưa cạnh tranh hoàn toàn.

"Việt Nam nên thành lập Hội đồng Năng lượng độc lập, đánh giá nhiên liệu đầu vào và định kỳ 3 tháng họp một lần. Sau đó, họ có thể được quyết định điều chỉnh giá theo quy định", chuyên gia này nói thêm.

PGS.TS Đinh Trọng Thịnh (Học viện Tài chính) cho rằng, để minh bạch, ngành điện cần kiểm toán độc lập với chi phí đầu vào, quản lý kinh doanh. Việc minh bạch này là cần thiết, giúp doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, người dân dễ dàng chấp thuận, không gây các phản ứng trái chiều khi tăng giá.

"Phải công khai cụ thể thủy điện bao nhiêu, điện than bao nhiêu, điện khí bao nhiêu và năng lượng tái tạo bao nhiêu? Giá mua của các loại điện trên bao nhiêu? Từ đó mới ra được giá thành sản xuất thế nào? Cơ quan quản lý nhà nước cần xem chi phí nào hợp lý để chấp thuận cho tính vào giá thành sản xuất điện. Tôi cho rằng không để EVN tự tính, tự đưa vào giá thành sản xuất được. Với sự độc quyền như vậy, việc tính toán giá thành cho các yếu tố đầu ra, đầu vào, lương thưởng... vẫn chưa công khai, minh bạch. Do vậy, nếu giao thẩm quyền cho EVN cứ 3 tháng/lần được điều chỉnh giá điện thì cần phải thận trọng trong việc xem xét. Khi đã minh bạch thì dù có tăng giá thế nào người dân cũng sẽ ủng hộ", PGS.TS Đinh Trọng Thịnh nêu quan điểm.

Về lâu dài, giới chuyên môn cho rằng để giá điện theo thị trường, nhà điều hành cần sớm áp dụng cơ chế giá điện hai thành phần, thay vì điều chỉnh tần suất tăng, giảm trong năm.

Tô Hội

Nguồn SK&ĐS : https://suckhoedoisong.vn/gia-dien-se-dieu-chinh-3-thang-lan-nguoi-dung-loi-hay-thiet-169250327213551796.htm