Giấc mơ xa vời của người Palestine

một ngày trướcBài gốc

Các thành viên của cộng đồng người Palestine tham gia hoạt động diễu hành ủng hộ Palestine ở Chile, ngày 25/7. (Ảnh AP)

Bước đi này xuất phát từ nhiều lý do, từ cảm giác thất vọng với Israel đến áp lực trong nước, cho đến sự phẫn nộ trước hình ảnh nhiều người Palestine đang chết đói. Dù lý do là gì, người Palestine hoan nghênh những quan điểm này và coi đó là sự tiếp sức cho mục tiêu của họ. Ngược lại, Chính phủ Israel bác bỏ, coi đó là sự khuyến khích cực đoan.

Tổng thống Mỹ Donald Trump dường như ngày càng bất đồng với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, đặc biệt là về tình trạng đói kém của người dân Dải Gaza.

Ông Trump muốn hòa bình khu vực, để ông sẽ được khen ngợi vì điều đó, cụ thể là giải Nobel Hòa bình. Tổng thống Mỹ muốn Ả-rập Xê-út bình thường hóa quan hệ với Israel, mở rộng Hiệp định Abraham mà ông đã dàn xếp giữa Israel và một số quốc gia Ả-rập khác trong nhiệm kỳ đầu tiên. Nhưng Riyadh kiên quyết yêu cầu phải có điều kiện về lộ trình không thể đảo ngược hướng tới một nhà nước Palestine.

Động thái gần đây của các đồng minh của Mỹ như Pháp, Anh và Canada dù hầu như chỉ mang ý nghĩa biểu tượng nhưng cũng khiến Washington ngày càng bị cô lập vì sự ủng hộ của họ dành cho Israel.

Thành lập nhà nước Palestine có thể giúp chấm dứt cuộc xung đột đã cướp đi sinh mạng của hơn 60.000 người Palestine ở Dải Gaza kể từ sau vụ tấn công của Hamas vào Israel ngày 7/10/2023, cũng như đưa các con tin vẫn đang bị giam giữ ở Dải Gaza về nhà.

Tuy nhiên, cho đến nay vẫn khó hình dung về nhà nước Palestine, bởi vì một nhà nước Palestine hiện đại chưa từng tồn tại.

Khi Israel lập quốc sau Thế chiến II, họ nhanh chóng được quốc tế công nhận. Cùng thời kỳ đó, người Palestine được nhớ đến với tên gọi al-Naqba, nghĩa là "thảm họa" khi hàng trăm nghìn người phải chạy trốn hoặc buộc phải rời bỏ nhà cửa.

Kể từ đó, Israel nhiều lần mở rộng lãnh thổ, đáng kể nhất là trong "Chiến tranh 6 ngày" năm 1967, khi Israel lật ngược thế cờ trước liên minh các quốc gia Ả-rập và giành được Đông Jerusalem, Bờ Tây và Dải Gaza. Ngược lại, lãnh thổ của người Palestine càng bị thu hẹp và chia cắt.

Hình ảnh gần nhất về một nhà nước Palestine trong tương lai đã được phác thảo trong tiến trình hòa bình vào những năm 1990, được gọi là Hiệp định Oslo.

Nói một cách khái quát, nhà nước Palestine được hình dung trong hiệp định mà các nhà đàm phán Palestine và Israel đồng ý sẽ dựa trên đường biên giới năm 1967 của Israel.

Cái bắt tay lịch sử trên bãi cỏ Nhà Trắng giữa Thủ tướng Israel Yitzhak Rabin và nhà lãnh đạo Palestine Yasser Arafat mà Tổng thống Mỹ Bill Clinton thời điểm đó tiếp đón tạo nên một trong những thành tựu của ngoại giao quan trọng thời hiện đại. Vụ ám sát ông Rabin do một phần tử cực hữu cuồng tín gây ra năm 1995 đã cướp đi nhà lãnh đạo hòa giải của Israel.

Và dù Hiệp định Oslo vẫn tồn tại trong các cuộc đàm phán và học thuật, nhưng đến nay vẫn hầu như chưa có sáng kiến nào để thực hiện. Những điều được đưa ra trước đây giờ có vẻ còn thực tế nữa.

Cơn thịnh nộ gia tăng

Trong những năm gần đây, các khu định cư của Israel ở Bờ Tây mà họ chiếm đóng đã mở rộng ồ ạt, đe dọa cơ hội thành lập một nhà nước Palestine trong khu vực.

Một câu hỏi lớn nữa là ai sẽ lãnh đạo nhà nước Palestine trong tương lai. Chính quyền Palestine – lực lượng đang quản lý một số khu vực ở Bờ Tây, đang gặp nhiều thách thức.

Dẫu không có tất cả những vấn đề phức tạp này, Thủ tướng Israel Netanyahu vẫn sẽ không chấp nhận một nhà nước Palestine. Gần đây, ông tuyên bố đó sẽ là "bệ phóng để hủy diệt Israel".

Một số thành viên trong nội các của ông còn cứng rắn hơn nhiều, không chỉ từ chối chấp nhận một nhà nước độc lập mà còn muốn sáp nhập lãnh thổ của người Palestine.

Những bộ trưởng ủng hộ chính phủ của Thủ tướng Netanyahu kêu gọi bỏ đói người Palestine ở Dải Gaza thay vì nuôi sống họ, và sẽ làm sụp đổ chính phủ liên minh nếu ông Netanyahu đề nghị nhượng bộ trước áp lực quốc tế ngày càng tăng lên Israel.

Vì thế, ông Netanyahu không hề có ý định lùi bước trước sức ép từ Pháp, Anh và bất kỳ nước nào khác. Tuy nhiên, nếu cơn thịnh nộ gia tăng trong cộng đồng quốc tế, ông Trump có thể sẽ thay đổi lập trường.

Bình Giang

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/giac-mo-xa-voi-cua-nguoi-palestine-post1765972.tpo