Nhiều dự án lớn đang tiếp tục được triển khai, hứa hẹn năm 2025 giải ngân vốn đầu tư công sẽ tích cực hơn. Ảnh: Đức Thanh
Tăng tốc giải ngân, tiền đã được chi dùng hiệu quả
Sự quyết liệt trong chỉ đạo, điều hành của Chính phủ và sự nỗ lực của các bộ, ngành, địa phương, các chủ đầu tư, nhà thầu… trong giải ngân vốn đầu tư công đã mang lại hiệu quả rõ rệt. Theo Bộ Tài chính, ước giải ngân vốn đầu tư công đến ngày 30/6/2025 đạt trên 268.100 tỷ đồng, bằng 32,5% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, cao hơn cùng kỳ năm trước cả về số tuyệt đối và tương đối (giải ngân cùng kỳ năm 2024 đạt 188.400 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 28,2% - PV).
Như vậy, giải ngân vốn đầu tư công đã có sự bứt tốc rất rõ rệt. Tiền đã được chi dùng hiệu quả, vơi bớt nỗi lo “có tiền mà không tiêu được” như bao lâu nay vẫn được nhắc tới.
Là một động lực tăng trưởng quan trọng của nền kinh tế, giải ngân vốn đầu tư công luôn được quan tâm thúc đẩy, nhất là trong những năm gần đây, khi kinh tế khó khăn, các động lực xuất khẩu và tiêu dùng chịu nhiều áp lực. Tuy vậy, nỗi lo giải ngân chậm vẫn luôn được nhắc tới.
Thậm chí, trong phiên thảo luận tại Quốc hội mới đây, một số đại biểu Quốc hội vẫn nhấn mạnh điều này. “Dù Chính phủ đã rất nỗ lực, điều hành quyết liệt, mạnh mẽ, ban hành nhiều giải pháp thiết thực, nhưng tiến độ giải ngân vẫn chậm”, đại biểu Dương Văn Phước (Quảng Nam) nói và lấy con số giải ngân của quý I/2025 - đạt 9,35% kế hoạch, thấp hơn cùng kỳ năm 2024, để chứng minh điều này.
“Điều này cho thấy các điểm nghẽn chủ yếu vẫn là do thể chế và con người. Sự chậm trễ này không những làm suy giảm hiệu quả nguồn lực của Nhà nước, mà còn hạn chế vai trò dẫn dắt của đầu tư công”, đại biểu Dương Văn Phước nói.
Nỗi lo này là có thật. Tuy vậy, cũng phải thấy rằng, các con số được viện dẫn là của quý I. Giờ đây, sau 2 quý, tỷ lệ giải ngân đã đạt 32,5% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Giải ngân vốn đầu tư công không chậm, mà ngược lại, có thể coi là một điểm sáng của nền kinh tế.
Trên thực tế, chuyện giải ngân vốn đầu tư công có xu hướng chậm trong những tháng đầu năm, tăng mạnh trong những tháng cuối năm là câu chuyện mang tính quy luật và có tính đặc thù. Bởi thông thường, đầu năm là giai đoạn các địa phương tập trung vào khâu chuẩn bị dự án, phân bổ chi tiết; trong khi đó, các nhà thầu cũng cần thời gian thi công, tích lũy khối lượng đủ để nghiệm thu, thanh toán, để cuối năm tăng tốc giải ngân.
Số liệu cho thấy, giải ngân vốn đầu tư công 6 tháng đầu năm những năm gần đây thường chỉ ở mức 27-29%, nhưng cả năm, tỷ lệ giải ngân vẫn đạt 93-95%. Xét về tỷ lệ giải ngân 6 tháng những năm gần đây, thì 6 tháng đầu năm 2025 có tỷ lệ giải ngân cao nhất, hứa hẹn năm 2025 giải ngân vốn đầu tư công sẽ tích cực hơn, nhất là khi nhiều dự án lớn vẫn đang tiếp tục được triển khai.
Hơn nữa, điều quan trọng là chất lượng đầu tư công. Báo cáo Thường trực Chính phủ tại phiên họp về giải ngân đầu tư công mới đây, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, vốn đầu tư công đã được bố trí tập trung hơn, tiếp tục khắc phục tình trạng đầu tư dàn trải, phân tán, lãng phí… “Vốn đầu tư công được dồn lực vào các dự án quan trọng quốc gia, dự án trọng điểm, tạo ra động lực mới, không gian mới cho phát triển kinh tế - xã hội”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nói.
Quyết tâm giải ngân 100% vốn kế hoạch năm 2025
Giải ngân vốn đầu tư công đang rất tích cực. Tuy vậy, có một thực tế là, vẫn có những bộ, ngành, địa phương, sau nửa đầu năm, tỷ lệ giải ngân vẫn ở mức thấp. Cụ thể, còn tới 58 bộ, ngành, địa phương giải ngân dưới mức trung bình cả nước. Đây là một áp lực không nhỏ, khi mà tổng nguồn lực đầu tư công năm nay rất lớn và mục tiêu nhất quán mà Chính phủ đặt ra là giải ngân 100% kế hoạch, chứ không chỉ là 95% như những năm gần đây.
Báo cáo của Bộ tài chính cho thấy, các công trình, Dự án trọng điểm cơ bản đều đạt và vượt tiến độ, yêu cầu đề ra, không Dự án nào bị chậm. Đến nay, đã hoàn thành, đưa vào khai thác 16 tuyến cao tốc, nâng tổng số đường bộ cao tốc của cả nước từ 1.327 km lên 2.268 km, đảm bảo hoàn thành mục tiêu 3.000 km đường cao tốc vào năm 2025.
“Đây là một thách thức rất lớn”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhận định như vậy, nhưng cũng khẳng định quyết tâm giải ngân 100% kế hoạch, để đưa nền kinh tế có thể đạt tốc độ tăng trưởng trên 8% trong năm nay.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, trong hội nghị về giải ngân đầu tư công mới đây, cũng nêu rõ, đầu tư công là một trong những động lực tăng trưởng quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm, sinh kế cho người dân.
“Đầu tư công góp phần quan trọng thúc đẩy tăng trưởng, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế. Việc này cũng tạo nền tảng phát triển kết cấu hạ tầng, kích hoạt đầu tư toàn xã hội, thu hút tư nhân và dòng vốn đầu tư nước ngoài”, Thủ tướng nhấn mạnh và tiếp tục chỉ đạo phải giải ngân 100% kế hoạch trong năm nay.
Nhiều giải pháp tiếp tục được nỗ lực thực hiện, bao gồm tháo gỡ về thể chế, giải phóng mặt bằng... Các địa phương đang chạy đua để tăng tốc giải ngân đầu tư công, không để gián đoạn trong giai đoạn sáp nhập, tinh gọn bộ máy… Bên cạnh đó, một phần việc quan trọng được Chính phủ nỗ lực thực hiện, đó là tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho các dự án tồn đọng kéo dài để khơi thông nguồn lực cho đầu tư và phát triển kinh tế - xã hội.
“Tôi đồng tình với sự quyết liệt của Chính phủ trong việc xử lý dứt điểm khó khăn, vướng mắc của các dự án chậm triển khai, tồn đọng để khơi thông nguồn lực cho phát triển”, đại biểu Trịnh Xuân An (Đồng Nai) phát biểu trên diễn đàn Quốc hội.
Theo ông, việc xử lý các dự án vướng mắc không nên chỉ dừng lại ở TP.HCM, Đà Nẵng và Khánh Hòa…, mà cần có giải pháp tổng thể đối với 2.200 dự án trên toàn quốc. “2.200 dự án này tính ra tương đương hơn 230 tỷ USD, rất lớn. Đề nghị Chính phủ sớm phân loại và báo cáo cấp có thẩm quyền và Quốc hội có cơ chế chung, đồng thời cần phân quyền cho phép địa phương được chủ động nhất có thể để xử lý các dự án vướng mắc, tạo nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội”, đại biểu Trịnh Xuân An nói.
Khi các dự án này được tháo gỡ vướng mắc, không chỉ góp phần thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, mà nguồn lực xã hội cũng được khơi thông. Theo các đại biểu Quốc hội, nếu làm được như vậy, mục tiêu tăng trưởng GDP 8% trong năm nay sẽ đạt được, đồng thời tạo tiền đề bứt phá trong những năm tiếp theo.
Hà Nguyễn