Giải quyết vụ việc xây nhà trên đất người khác: Chính quyền địa phương nên quyết liệt

6 giờ trướcBài gốc

Mới đây, báo Pháp Luật TP.HCM thông tin một số trường hợp xây nhà trên đất của người khác, điển hình như trường hợp ở Hải Phòng.

Trong vụ việc này, điểm đáng chú ý là chủ đất đã phát hiện việc xây nhầm từ trước nhưng đến hiện tại ngôi nhà đã hoàn thiện, sau đó hai bên mới kéo nhau ra tòa.

Nhiều bạn đọc đặt câu hỏi về trách nhiệm của chính quyền địa phương đến đâu và khi chẳng may gặp chuyện tương tự thì người dân cần ứng xử như thế nào để đảm bảo quyền lợi.

Báo ngay cho chính quyền địa phương

Trao đổi với PV, luật sư Cao Ngọc Sơn (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho biết: Khi phát hiện một người nào đó có hành vi lấn chiếm, xâm phạm đến phần đất thuộc quyền sử dụng hợp pháp của mình, người dân nên báo ngay cho chính quyền địa phương, cụ thể là UBND cấp xã nơi có bất động sản để đề nghị giải quyết. Đây là biện pháp nhanh nhất.

Ngoài ra, khi phát hiện người khác ngang nhiên xây dựng trên đất của mình, khi yêu cầu dừng thi công vẫn cố tình thực hiện thì người dân có thể gửi đơn tố giác tội phạm đến cơ quan công an có thẩm quyền. Lý do là hành vi tự ý xây nhà, công trình trên đất của người khác có thể phạm vào Điều 172 Bộ luật Hình sự 2015 về tội “Công nhiên chiếm đoạt tài sản”.

Liên quan đến trách nhiệm của chính quyền địa phương, một phó chủ tịch xã ở TP.HCM, chia sẻ: Khi tiếp nhận thông tin người dân phản ánh, khiếu nại về việc bị người khác xây dựng trên đất của mình, việc đầu tiên là phải mời các bên lên làm việc, đề nghị họ cung cấp giấy tờ chứng minh quyền sử dụng hợp pháp đối với thửa đất đó.

Trường hợp xác định chính xác việc xây dựng đó là nhầm trên đất của người khác thì cán bộ địa phương phải có biện pháp ngăn chặn, không cho xây dựng tiếp. Sau đó, xét đến hành vi xây dựng cụ thể để giải quyết.

Nếu công trình xây dựng đó nằm trong quy hoạch không cần xin giấy phép xây dựng thì chính quyền địa phương sẽ lập biên bản hiện trạng và ngăn chặn không cho xây dựng tiếp rồi tiến hành hòa giải. Nếu hòa giải không thành thì hướng dẫn người dân khởi kiện ra tòa để giải quyết tranh chấp.

Chia sẻ thêm, vị phó tịch UBND cấp xã này cho biết chính quyền địa phương phải thực hiện nghiêm, quyết liệt. Nếu bên vi phạm cố tình không thực hiện theo chỉ đạo, vẫn cố tình xây dựng tiếp thì cán bộ phải áp dụng các biện pháp nghiệp vụ để xử lý. Trường hợp vượt ngoài khả năng của mình như bên vi phạm chống đối, hành hung cán bộ,…thì UBND cấp xã có trách nhiệm chuyển hồ sơ lên cơ quan công an để đề nghị giải quyết.

"Trường hợp nếu theo quy hoạch khu đất, thửa đất đó phải xin giấy phép xây dựng thì có thể xác định công trình này xây dựng không phép. Khi đó chính quyền địa phương sẽ áp dụng quy định xử phạt hành chính đối với công trình xây dựng không phép. Theo đó, UBND cấp xã phải đình chỉ thi công công trình xây dựng, ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính, ra thông báo đề nghị chủ công trình phải tháo dỡ, trả lại hiện trạng ban đầu,… Nếu họ không chấp hành thì UBND cấp xã phải thực hiện biện pháp cưỡng chế theo quy định", vị cán bộ nói.

Ngôi nhà ông Đỗ Văn Hữu xây trên đất nhà bà Trần Thị Kim Loan ở Hải Phòng. Ảnh: NS

Khởi kiện, đề nghị áp dụng biện pháp ngăn chặn

Luật sư Ngô Việt Bắc (Đoàn Luật sư TP.HCM) phân tích thêm, thực tế, hành vi lấn chiếm, tự ý xây dựng trên đất của người khác không phải là hiếm, điển hình như một số vụ báo chí vừa thông tin.

Điều này có thể xảy ra với bất kỳ ai nên khi phát hiện người khác xây nhà trên đất của mình, người sử dụng hợp pháp cần chuẩn bị hồ sơ chứng minh quyền sử dụng. Bước đầu tiên có thể thương lượng với bên kia để tìm ra hướng giải quyết phù hợp. Trường hợp không tự thương lượng được thì người bị ảnh hưởng quyền lợi có thể gửi đơn khiếu nại đến UBND cấp xã để đề nghị giải quyết. Đối với tranh chấp đất đai, UBND cấp xã chỉ là tổ chức hòa giải, thực hiện các công việc trong thẩm quyền. Trường hợp hòa giải ở địa phương không thành thì người dân phải lựa chọn phương án khởi kiện ra tòa.

Đáng chú ý, theo luật sư Bắc, khi đã khởi kiện tại tòa, đương sự có quyền đề nghị tòa áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời để giữ nguyên hiện trạng chờ giải quyết. Tuy nhiên, nếu thấy hòa giải bất thành thì nên sớm kiện ra tòa (sau khi đã hòa giải ở phường) để tránh chuyện công trình hoàn thiện, việc xử lý sau này gặp nhiều rắc rối.

Cuối cùng, luật sư Ngô Việt Bắc đưa ra một lưu ý nhỏ đó là người dân cần có trách nhiệm bảo vệ tài sản của mình, đặc biệt là bất động sản để tránh trường hợp bị người khác chiếm dụng, thậm chí là xây nhà trên đất của mình, đến khi mọi chuyện đã rồi thì việc giải quyết hậu quả là rất phức tạp.

Bị xử lý hình sự khi phá dỡ bức tường do người khác xây dựng trên đất của gia đình

Đó là trường hợp của bà N.T.L.H (phường Thạnh Mỹ Lợi, TP.HCM) bị TAND TP Thủy Nguyên, TP Hải Phòng xét xử về tội “Hủy hoại tài sản” đối với hành vi phá dỡ bức tường do người khác xây dựng trên đất của gia đình bà.

Theo hồ sơ, năm 2019, bà H được cha mẹ ủy quyền làm thủ tục chuyển nhượng quyền sử dụng đất đối với thửa đất do cha mẹ của bà đứng tên tại TP Thủy Nguyên, TP Hải Phòng. Bà có nhờ cán bộ địa chính xã đo lại đất thì phát hiện gia đình ông P.V.T xây tường bao lấn sang đất nhà bà. Bà có yêu cầu gia đình ông T phá dỡ bức tường xây lấn sang đất nhà bà. Sự việc đã được chính quyền địa phương hòa giải nhưng không thành vì gia đình ông T không chịu phá dỡ. Bà H có nói với gia đình ông T nếu không tự phá dỡ thì bà sẽ thuê người đến phá dỡ. Sau đó, bà H thuê người đem dụng cụ đến phá dỡ toàn bộ bức tường.

Ông T gửi đơn tố giác đến cơ quan công an TP Thủy Nguyên. Qua quá trình điều tra, kết luận định giá tài sản xác định chi phí xây dựng bức tường hơn 10 triệu đồng….

Ngày 15-5-2025, tại phiên tòa sơ thẩm, TAND TP Thủy Nguyên, TP Hải Phòng tuyên phạt bà H 12 tháng tù cho hưởng án treo 24 tháng thử thách. Hiện bà H đang kháng cáo bản án sơ thẩm lên TAND TP Hải Phòng.

Từ câu chuyện trên, luật sư Cao Ngọc Sơn lưu ý, người dân không nên tự ý đập phá, tháo dỡ những công trình này để tránh rước họa vào thân bởi hành vi đó nếu đủ yếu tố cấu thành thì có thể vi phạm vào tội “Hủy hoại tài sản” theo Điều 178 Bộ luật Hình sự.

Trường hợp, nếu phát hiện người khác xây dựng công trình trên đất của mình, ngoài việc báo ngay cho chính quyền địa phương để đề nghị can thiệp hoặc khởi kiện ra tòa thì người dân cần giữ bình tĩnh, giữ nguyên hiện trạng để chờ cơ quan có thẩm quyền giải quyết. Đó cũng là bằng chứng để việc giải quyết sự việc được chính xác, khách quan.

NGUYỄN CHÍNH

Nguồn PLO : https://plo.vn/giai-quyet-vu-viec-xay-nha-tren-dat-nguoi-khac-chinh-quyen-dia-phuong-nen-quyet-liet-post871903.html