Vụ 'xây nhầm nhà' ở Hải Phòng: Không thể xem là tranh chấp dân sự đơn thuần

3 giờ trướcBài gốc

Những ngày qua, vụ việc "xây nhầm nhà" trên đất người khác tại Hải Phòng được dư luận đặc biệt quan tâm. Nhất là mới đây, gia đình bà Trần Thị Kim Loan (người có đất) đã gửi đơn tố giác tội phạm đối với ông Đỗ Văn Hữu (người xây nhà 'nhầm' vị trí) đến cơ quan công an.

Dư luận đặt câu hỏi, khi vụ việc đang được giải quyết dân sự, việc tố giác tội phạm (hình sự) có được xử lý hay không?

Về vụ việc này, Luật sư Đinh Đức Duy (Giám đốc Công ty Luật Minh Nghiêm, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội) cho rằng, không thể coi việc xây dựng trên đất của người khác trong trường hợp này chỉ là tranh chấp dân sự đơn thuần.

Căn cứ Điều 105, 115 Bộ luật Dân sự năm 2015 thì tài sản là vật, tiền, giấy tờ có giá và quyền tài sản. Quyền sử dụng đất được xem là quyền tài sản được pháp luật bảo hộ. Do đó, quyền sử dụng đất của bà Loan là hợp pháp, được Nhà nước công nhận và bảo hộ.

Cũng theo luật sư Duy, khi có đơn của bà Loan chính quyền địa phương đã lập biên bản, nhiều lần yêu cầu dừng thi công. Trường hợp, người vi phạm thừa nhận nhầm lẫn, dừng thi công và khắc phục thì có thể xem xét là vô ý vi phạm.

Tuy nhiên, trong vụ việc này, dù đã bị yêu cầu đình chỉ xây dựng, ông Hữu vẫn cố tình xây dựng, hoàn thiện thì phải xem xét là hành vi cố ý, có chủ đích. Từ đó, xử phạt hành chính và buộc phải chấp hành biện pháp khắc phục hậu quả phá dỡ công trình, phần công trình bị vi phạm.

Tại phiên tòa sơ thẩm, tòa nhận định việc ông Hữu xây nhà trên đất của bà Loan là không hợp pháp. Tòa buộc vợ chồng ông Hữu tháo dỡ toàn bộ công trình, trả lại thửa đất cho bà Loan là đúng quy định của pháp luật.

Căn nhà của ông Đỗ Văn Hữu ( khoanh đỏ) được "xây nhầm" trên thửa đất của bà Trần Thị Kim Loan.

Luật sư Duy cho rằng, nếu chỉ là tranh chấp ranh giới hoặc nhầm lẫn về vị trí đất thì quan hệ phát sinh chỉ mang tính chất dân sự, được giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự là phù hợp. Tuy nhiên trong tình huống này, người vi phạm đã bị cơ quan chức năng đình chỉ, yêu cầu ngừng xây dựng nhưng không chấp hành. Điều này cho thấy sự coi thường pháp luật, cố ý vi phạm pháp luật với chủ đích, ý thức vi phạm ngay từ ban đầu của ông Hữu. Hành vi này không chỉ xâm phạm trực tiếp đến quyền sử dụng đất hợp pháp của bà Loan mà còn ảnh hưởng đến trật tự quản lý đất đai, gây khó khăn cho hoạt động quản lý của chính quyền địa phương, tạo tiền lệ xấu trong xã hội.

"Không thể coi việc xây dựng trên đất của người khác trong trường hợp này chỉ là tranh chấp dân sự đơn thuần, cần xem xét có dấu hiệu hình sự hay không", luật sư Duy nói.

Nguyên đơn cần làm gì nếu vụ việc có dấu hiệu hình sự

Về việc bà Loan gửi đơn tố giác tội phạm đến cơ quan công an, luật sư Duy cho rằng về nguyên tắc một hành vi có thể đồng thời phát sinh quan hệ dân sự và yếu tố hình sự.

Tuy nhiên, cơ quan điều tra sẽ không khởi tố vụ án trong trường hợp hành vi đó chỉ là quan hệ dân sự thông thường; hoặc đã được giải quyết bằng một bản án dân sự có hiệu lực pháp luật.

Theo Điều 157 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, chỉ khi có dấu hiệu tội phạm thì cơ quan điều tra mới được ra quyết định khởi tố vụ án.

Luật sư Đinh Đức Duy, Giám đốc Công ty Luật Minh Nghiêm

Trong vụ việc này, cơ quan điều tra cần xác định người vi phạm có dấu hiệu tội phạm chiếm đoạt quyền sử dụng đất hay đây là hành vi vi phạm các quy định về sử dụng đất đai hoặc một trong các tội danh khác theo quy định của Bộ luật hình sự năm 2015.

"Chỉ khi cơ quan điều tra chứng minh được dấu hiệu tội phạm thì mới đủ cơ sở pháp lý để ra quyết định khởi tố vụ án hình sự, nhằm đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người bị xâm hại", luật sư Duy thông tin.

Đồng quan điểm, luật gia Đường Hiểu Thanh (Hội Luật gia TP. Hà Nội) cho rằng, trong vụ việc này cơ quan điều tra sẽ xem xét ở nhiều góc độ. Nếu có dấu hiệu tội phạm, nguyên đơn (bà Loan) có thể đề nghị tòa án đình chỉ giải quyết vụ án dân sự để cơ quan điều tra, xem xét xử lý hình sự.

Luật gia Đường Hiểu Thanh cũng đề nghị xem xét trách nhiệm của chính quyền địa phương trong việc không quyết liệt xử lý vi phạm ngay khi phát hiện vi phạm. Bởi nếu chính quyền địa phương quyết liệt từ đầu, thì ông Hữu không thể hoàn thiện công trình như hiện nay.

Ngày 23/9/2024, bà Trần Thị Kim Loan mua lô đất rộng 60m2 tại thôn 7, xã Kiền Bái (huyện Thủy Nguyên, Hải Phòng) nay là tổ dân phố số 7, phường Thiên Hương (TP Hải Phòng).

Ngày 19/10/2024, bà Loan được UBND huyện Thủy Nguyên cấp sổ đỏ cho lô đất trên.

Ngày 20/11/2024, gia đình bà Loan phát hiện ông Đỗ Văn Hữu (ở thôn 7, xã Kiền Bái) đã xây dựng nhà ở 2 tầng trên thửa đất của gia đình đã được cấp sổ đỏ.

Sau đó, chính quyền địa phương đã hòa giải nhưng không thành. Vụ việc đã được TAND khu vực 1 TP. Hải Phòng giải quyết.

Tại phiên tòa sơ thẩm, HĐXX tuyên buộc ông Đỗ Văn Hữu phải di chuyển toàn bộ đồ đạc, tự tháo dỡ toàn bộ công trình xây dựng để trả lại thửa đất cho gia đình bà Loan.

Sau phiên tòa, ông Đỗ Văn Hữu đã kháng cáo bản án sơ thẩm.

Trong khi chờ phiên tòa phúc thẩm, bà Loan đã gửi đơn tố giác tội phạm đến Cơ quan điều tra.

Thanh Hiếu

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/vu-xay-nham-nha-o-hai-phong-khong-the-xem-la-tranh-chap-dan-su-don-thuan-post1780952.tpo