Giảm gánh nặng y tế từ việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với đồ uống có đường

3 giờ trướcBài gốc

TS. Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam cho rằng, thuế là thông điệp thể hiện trách nhiệm của chính phủ với sức khỏe người dân.

Tại Hội thảo cung cấp thông tin báo chí về tác hại của đồ uống có đường và vai trò của thuế tiêu thụ đặc biệt diễn ra chiều ngày 28/4, những cảnh báo được đưa ra không còn dừng lại ở các con số mà là tiếng chuông cảnh tỉnh về một cuộc khủng hoảng y tế đang âm ỉ lan rộng.

Bà Đinh Thị Thu Thủy, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế), nhấn mạnh, cứ tiêu thụ thêm 100ml nước ngọt mỗi ngày, chỉ số khối cơ thể (BMI) sẽ tăng lên rõ rệt, làm tăng nguy cơ thừa cân, béo phì gấp 1,2 lần ở trẻ nhỏ từ 6 tuổi.

Không chỉ là lời cảnh báo mang tính học thuật, đây là thực tế đang diễn ra từng ngày trong các gia đình Việt, khi thói quen “ăn ngọt, uống ngọt” trở thành điều bình thường trong sinh hoạt của nhiều gia đình.

Trẻ em lớn lên cùng những lon nước có ga và người lớn thì coi đó là phần thưởng nhanh chóng, tiện lợi nhưng ít ai để ý rằng, cơ thể không thể phân biệt đường thật với “đường chết”.

Trên thực tế, đường, đặc biệt là đường tự do trong đồ uống không cung cấp dinh dưỡng cần thiết, nhưng lại có khả năng gây nghiện và “bẻ cong” cảm giác đói no của não bộ.

Khi đường dạng lỏng đi vào cơ thể, nó không tạo cảm giác no, khiến người dùng tiếp tục ăn nhiều hơn, hấp thụ năng lượng quá mức. Đặc biệt, đường fructose thường có trong nước ngọt được chuyển hóa trực tiếp tại gan, gây tích tụ mỡ mới, làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ và rối loạn lipid máu, những bước đệm cho hàng loạt bệnh lý nghiêm trọng khác.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi người không nên tiêu thụ quá 50g đường mỗi ngày, và tốt nhất là dưới 25g. Nhưng hiện nay, chỉ cần một lon nước ngọt phổ biến trên thị trường đã chứa tới gần 40g đường gần chạm ngưỡng khuyến cáo cho cả ngày. Tệ hơn, mức tiêu thụ đồ uống có đường tại Việt Nam hiện đã tăng gấp bốn lần so với năm 2009.

Bà Thủy cũng chia sẻ, đồ uống có đường hiện chiếm tới 25% lượng đường tự do tiêu thụ ở người trưởng thành, và đến 40% ở thanh thiếu niên. Điều này phản ánh rõ ràng rằng, nếu không can thiệp kịp thời, chúng ta sẽ phải đối mặt với một thế hệ lớn lên cùng bệnh tật.

Trước thực trạng đó, chính sách áp thuế tiêu thụ đặc biệt được nhìn nhận không chỉ dưới lăng kính tài chính mà là một biện pháp y tế cộng đồng khẩn cấp.

Bà Thủy khẳng định, thuế tiêu thụ đặc biệt không chỉ giúp làm giảm tiêu dùng đồ uống có đường, mà còn đóng vai trò như một lá chắn y tế nhằm giảm gánh nặng chi phí khám chữa bệnh, nâng cao chất lượng sống, bảo vệ ngân sách quốc gia khỏi những tổn thất do bệnh tật kéo dài gây ra.

Mặc dù cơ quan chức năng đã đề xuất lộ trình áp thuế từ năm 2027 (8%) và nâng lên 10% từ năm 2028, song WHO và các chuyên gia khuyến nghị mức thuế nên đạt ít nhất 40% để thực sự tạo ra thay đổi hành vi tiêu dùng. Tại nhiều quốc gia, mức thuế này đã giúp giảm đáng kể lượng tiêu thụ nước ngọt, đồng thời thúc đẩy doanh nghiệp cải tiến sản phẩm theo hướng lành mạnh hơn.

TS.Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam cho rằng, thuế là thông điệp thể hiện trách nhiệm của chính phủ với sức khỏe người dân. Khi người dân hiểu rõ tác hại, và khi giá thành tăng đủ để khiến họ cân nhắc, sự thay đổi sẽ xảy ra.

Không chỉ WHO, Liên Hợp Quốc và nhiều tổ chức y tế toàn cầu đều đã đưa ra lập trường rõ ràng rằng thuế với đồ uống có đường là một trong những biện pháp hiệu quả, ít tốn kém nhất để phòng chống bệnh không lây nhiễm.

Tính đến năm 2023, đã có 104 quốc gia và vùng lãnh thổ áp dụng thuế đối với đồ uống có đường tăng gần gấp ba lần so với năm 2009. Trong khu vực ASEAN, 6 nước đã đi trước Việt Nam gồm Thái Lan, Malaysia, Philippines, Lào, Campuchia và Brunei.

Hầu hết các nước đều ghi nhận hiệu quả rõ rệt sau một thời gian ngắn áp dụng: người tiêu dùng chuyển sang lựa chọn ít đường hơn, tỷ lệ béo phì ở trẻ giảm, và doanh nghiệp nhanh chóng thích nghi bằng cách đổi mới công thức sản phẩm.

Cuộc chiến với “vị ngọt độc hại” không dễ dàng, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa chính sách, truyền thông và thay đổi nhận thức cộng đồng. Nhưng nếu không hành động ngay hôm nay, những lon nước ngọt ngỡ như vô hại ấy sẽ tiếp tục gieo rắc nguy cơ gây bệnh tật cho người tiêu dùng.

Việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt được kỳ vọng là khởi đầu cho một chiến lược dài hơi nhằm thay đổi thói quen tiêu dùng, mở đường cho thế hệ tương lai lớn lên khỏe mạnh hơn, sáng suốt hơn và không bị ràng buộc bởi những lựa chọn gây hại được "bọc đường".

D.Ngân

Nguồn Đầu Tư : https://baodautu.vn/giam-ganh-nang-y-te-tu-viec-tang-thue-tieu-thu-dac-biet-voi-do-uong-co-duong-d274760.html