Giáo sư Kolotov: Cách mạng tháng Tám và Tuyên ngôn Độc lập 1945 là điểm khởi đầu lịch sử cho một đất nước Việt Nam mới

6 giờ trướcBài gốc

Giáo sư Vladimir Kolotov, nhà Việt Nam học, Viện trưởng Viện Hồ Chí Minh thuộc Đại học tổng hợp Quốc gia St. Petersburg, LB Nga. Ảnh: Duy Trinh/TTXVN

Giáo sư có đánh giá thế nào về ý nghĩa lịch sử của sự ra đời Nhà nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa vào năm 1945, đặc biệt là việc chỉ trong thời gian ngắn sau khi giành chính quyền, Việt Nam đã tổ chức thành công cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên để thành lập Quốc hội khóa 1, đồng thời ban hành bản Hiến pháp đầu tiên?

Sự ra đời của Nhà nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa là một quá trình do Chủ tịch Hồ Chí Minh chuẩn bị và thực hiện dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Trong thời gian chế độ quân phiệt Nhật mất hiệu lực ở Việt Nam và chế độ thực dân Pháp chưa được thiết lập lại, thì lực lượng cách mạng với sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thực hiện thành công Cách mạng tháng Tám và tuyên bố độc lập.

Thời điểm đó, Cách mạng tháng Tám được tổ chức và diễn ra tại Hà Nội, Huế và Sài Gòn. Tại miền Nam, cùng tổ chức Đảng, vai trò và dấu ấn của ông Trần Văn Giàu lúc đó rất rõ nét trong việc tổ chức cách mạng một cách thành công vào ngày 25/8/1945 và giành chính quyền. Ông đã áp dụng được vào thực tế những kiến thức đã nhận được trong thời gian học tại trường Đại học Đông Phương tại Liên Xô (1931 - 1933).

Những sự kiện đó liên quan đến nhiều việc tiếp sau, đó là tổ chức thành công Tổng tuyển cử để thành lập Quốc hội khóa I và ban hành bản Hiến pháp đầu tiên, đồng thời chuẩn bị kháng chiến chống thực dân Pháp quay trở lại. Đấy là những việc lớn được thực hiện trong bối cảnh đất nước Việt Nam khi đó gặp rất nhiều khó khăn, cơ sở vật chất chưa vững vàng.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đoàn kết được xung quanh mình những người lỗi lạc cùng chí hướng như Trần Văn Giàu, Võ Nguyên Giáp, Phạm Văn Đồng… để phá vỡ ách áp bức thống trị của thực dân. Tôi nghĩ đó là những thành tựu có ý nghĩa lịch sử và được ghi bằng chữ vàng vào lịch dân tộc Việt Nam.

Theo Giáo sư, đâu là yếu tố quyết định giúp một đất nước vừa thoát khỏi ách đô hộ, lại có nền tảng phong kiến kéo dài hàng ngàn năm, có thể kiến tạo nhanh chóng một Nhà nước dân chủ, độc lập với thiết chế lập hiến hiện đại như vậy?

Theo tôi, yếu tố quyết định ở đây là Đảng Cộng sản Việt Nam. Đảng Cộng sản Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và chỉ 15 năm sau sau khi thành lập, Đảng đã tổ chức thành công cuộc Cách mạng tháng Tám và tuyên bố Việt Nam độc lập. Sau đó, Đảng lãnh đạo quân đội và nhân dân Việt Nam chống lại thực dân Pháp và cuộc xâm lược của Mỹ, thống nhất đất nước và chống lại chế độ diệt chủng của Khmer đỏ. Sau khi hoàn thành được nhiệm vụ thống nhất đất nước, vào năm 1986, Đảng Cộng sản Việt Nam soạn thảo kế hoạch phát triển kinh tế gọi là Đổi mới, làm thay đổi mạnh mẽ nền kinh tế và đời sống của toàn dân.

Và bây giờ Việt Nam đang phấn đấu thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XIII với mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam trở thành một quốc gia đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa, nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Có thể nói, trong suốt 95 năm qua, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn luôn lãnh đạo và dẫn dắt nhân dân Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác không chỉ trên mặt trận quân sự mà còn trên mặt trận kinh tế và khoa học công nghệ.

Cho nên, tôi cho rằng yếu tố quyết định dẫn tới thắng lợi của Cách mạng Việt Nam chính là Đảng Cộng sản Việt Nam - lực lượng đã lan tỏa tư tưởng Hồ Chí Minh và tổ chức bảo vệ quyền lợi của dân tộc mình.

Giáo sư đã nhắc đến tư tưởng Hồ Chí Minh trong việc Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo nhân dân Việt Nam thực hiện cách mạng. Vậy, theo Giáo sư, tư tưởng Hồ Chí Minh đã đóng vai trò như thế nào trong việc kiến thiết một nhà nước pháp quyền dân chủ nhân dân Việt Nam?

Chủ nghĩa Marx - Lenin, Tư tưởng Hồ Chí Minh chính là kim chỉ nam của lực lượng cách mạng Việt Nam, hay đó chính là tư tưởng của dân tộc Việt Nam. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh có câu: "Đảng muốn vững thì phải có chủ nghĩa làm cốt, trong đảng ai cũng phải hiểu, ai cũng phải theo chủ nghĩa ấy. Đảng mà không có chủ nghĩa cũng như người không có trí khôn, tàu không có bàn chỉ nam". Như vậy, tư tưởng của Hồ Chí Minh có thể được coi như là chủ nghĩa của Đảng Cộng sản Việt Nam, có ý nghĩa rất quan trọng.

Có thể nói, Việt Nam độc lập, thịnh vượng, tự do và có chủ quyền thực sự như hiện nay, về một mặt nào đó, chính là sự cụ thể hóa di sản tư tưởng Hồ Chí Minh, hay nói một cách ngắn gọn là theo tư tưởng Hồ Chí Minh thì sẽ đạt được cách mạng thành công.

Thưa Giáo sư, nhìn từ góc độ lịch sử và chính trị học, ông có nhận định như thế nào về ảnh hưởng lâu dài của những bước đi đầu tiên của việc xây dựng Nhà nước dân chủ, độc lập ở Việt Nam năm 1945 đối với quá trình phát triển đất nước Việt Nam hiện nay?

Tôi nghĩ đó là những bước đi định mệnh. Những diễn biến dồn dập mang tính lịch sử, bước ngoặt vào tháng 8, tháng 9 năm 1945 của dân tộc Việt Nam đã tạo điểm khởi đầu lịch sử cho một đất nước Việt Nam mới. Kết quả của những sự kiện đó vạch ra con đường phát triển mới của Việt Nam. Và như tôi đã nói, trên con đường đó, Đảng Cộng sản Việt Nam luôn luôn lãnh đạo và dẫn dắt nhân dân Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Vào thời điểm Chiến tranh Lạnh, Việt Nam là một trong những điểm nóng và chỉ duy nhất Việt Nam là quốc gia trong khu vực Đông Bắc Á và Đông Nam Á phá bỏ được thế đối đầu phân cực, thống nhất được đất nước vào năm 1975.

Hiện tại, Việt Nam là một quốc gia có chủ quyền, thật sự được hưởng độc lập, tự do và tự quyết định định hướng phát triển của mình. Việt Nam không có căn cứ quân sự nước ngoài trên lãnh thổ của mình. Đây là kết quả của sự lan tỏa tư tưởng Hồ Chí Minh và sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Là một học giả quốc tế, nhiều năm nghiên cứu về Việt Nam và Hồ Chí Minh, Giáo sư cho rằng bài học nào từ những sự kiện lịch sử năm 1945 có giá trị đặc biệt cho Việt Nam trong quá trình phát triển và hội nhập quốc tế hiện nay?

Trong giai đoạn 1945 của Việt Nam, khi đó cả phong kiến lẫn tư sản đều thất bại trong việc bảo vệ quyền lợi của Việt Nam. Họ không có tư tưởng giành độc lập mà chỉ có tư tưởng làm tay sai cho Pháp, hay cho Mỹ sau này.

Chính vì thế, lực lượng mới là Đảng Cộng sản Việt Nam đã lãnh sứ mệnh lịch sử của dân tộc, bước chân lên chính trường để lan tỏa tư tưởng độc lập dưới lá cờ đỏ sao vàng. Đảng Cộng sản Việt Nam chỉ biết hoạt động vì quyền lợi của nhân dân và chống lại thực dân Pháp, chế độ quân phiệt Nhật một cách cách mạng triệt để. Đây chính là bài học lớn nhất đối với tiến trình phát triển Việt Nam hiện nay và sau này. Bài học về vai trò lãnh đạo, dẫn dắt của một lực lượng chính trị thật sự bảo vệ quyền lợi của dân tộc.

Cùng với đó, một bài học nữa mà tôi cho rằng rất quan trọng từ cuộc Cách mạng tháng Tám của Việt Nam đó chính là sự đoàn kết. Toàn dân tộc phải đoàn kết thành một khối thống nhất để đạt được thành công lớn trong bảo vệ quyền lợi của chính mình.

Cần phải nhắc lại lịch sử đấu tranh chống ngoại xâm của Việt Nam đã cho thấy các lực lượng phong kiến, tư sản đã không có tư tưởng bảo vệ quyền lợi của dân tộc nên không thể thu phục được lòng dân và dù họ tổ chức nhiều cuộc khởi nghĩa song đều bị thất bại. Chỉ đến khi Đảng Cộng sản Việt Nam mới ra đời, nhưng đã ngay lập tức tổ chức và lãnh đạo được nhân dân giành chính quyền, qua đó chứng minh Đảng là lực lượng bảo vệ quyền lợi của nhân dân, để từ đó tạo nên một khối đoàn kết có sức mạnh mà như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: "Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết. Thành công, thành công, đại thành công". Trong khi chiến lược của thực dân thời đó là "chia để trị".

Đấy cũng chính là nguyên tắc để đảm bảo sự ổn định, phát triển của Việt Nam hiện đại, một quốc gia có chủ quyền, được hưởng tự do và tự quyết định con đường phát triển của mình, tự chịu trách nhiệm về số phận của mình. Và thực tiễn cho thấy Việt Nam hiện có mức tăng trưởng kinh tế rất cao, đời sống nhân dân không ngừng được nâng cao. Đó là điều mà Chủ tịch Hồ Chí Minh và những người yêu nước Việt Nam bao nhiêu đời mong đợi, mong muốn và bây giờ mong muốn đó trở thành hiện thực.

Trân trọng cảm ơn Giáo sư Vladimir Kolotov!

Việt Đức (TTXVN)

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/thoi-su/giao-su-kolotov-cach-mang-thang-tam-va-tuyen-ngon-doc-lap-1945-la-diem-khoi-dau-lich-su-cho-mot-dat-nuoc-viet-nam-moi-20250902055531618.htm