Giáo viên có đôi điều chia sẻ về đánh giá thường xuyên, định kì theo Thông tư 22

4 giờ trướcBài gốc

Thông tư 22 quy định về đánh giá học sinh trung học cơ sở và học sinh trung học phổ thông áp dụng cho Chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Sau thời gian thực hiện (bắt đầu từ năm học 2021-2022), người viết là giáo viên bậc trung học phổ thông nhận thấy cần tiếp tục phát huy những ưu điểm của Thông tư này để việc đánh giá ngày càng thực chất, linh hoạt và khơi dậy năng lực học tập của học sinh.

Trong phạm vi bài viết này, người viết chia sẻ 3 điều cùng bạn đọc về đánh giá thường xuyên; đánh giá định kì và cách đánh giá học sinh hiệu quả qua dự án.

Ảnh minh họa: giaoduc.net.vn

Đánh giá thường xuyên: Không chỉ viết tại lớp

Đánh giá thường xuyên là hoạt động đánh giá kết quả rèn luyện và học tập của học sinh diễn ra trong quá trình thực hiện hoạt động dạy học theo yêu cầu cần đạt được quy định trong Chương trình giáo dục phổ thông; cung cấp thông tin phản hồi cho giáo viên và học sinh để kịp thời điều chỉnh trong quá trình dạy học; hỗ trợ, thúc đẩy sự tiến bộ của học sinh; xác nhận kết quả đạt được của học sinh trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ rèn luyện và học tập. (Khoản 2 Điều 2 Thông tư 22).

Theo Điều 6 Thông tư 22, đánh giá thường xuyên được thực hiện qua nhiều hình thức: hỏi - đáp, viết, thuyết trình, thực hành, thí nghiệm, sản phẩm học tập. Mục tiêu là giúp giáo viên theo dõi tiến trình học tập và hỗ trợ học sinh kịp thời.

Tuy nhiên, thực tế tại nhiều trường phổ thông, hình thức này đang bị “đơn điệu hóa” - hầu hết chỉ dừng ở bài viết tại lớp. Điều đó khiến hoạt động đánh giá chưa phản ánh được năng lực đa dạng của học sinh.

Nếu chỉ đánh giá qua bài viết, giáo viên khó nhận ra năng lực giao tiếp, hợp tác, tư duy sáng tạo hay khả năng ứng dụng của học sinh.

Mỗi hình thức kiểm tra mà Thông tư gợi mở đều có ý nghĩa riêng. Cụ thể, hình thức hỏi - đáp giúp kiểm tra hiểu biết; thuyết trình rèn năng lực diễn đạt, phản biện; sản phẩm học tập phản ánh khả năng sáng tạo và vận dụng.

Việc sử dụng linh hoạt các hình thức này không chỉ làm đa dạng hình thức đánh giá mà còn giúp giáo viên hỗ trợ học sinh được tốt hơn thông qua kết quả, chứ không đơn thuần là đánh giá để chấm điểm.

Đánh giá định kì: Đa dạng hóa để đảm bảo công bằng và thực chất

Đánh giá định kì là hoạt động đánh giá kết quả rèn luyện và học tập sau một giai đoạn trong năm học nhằm xác định mức độ hoàn thành nhiệm vụ rèn luyện và học tập của học sinh theo yêu cầu cần đạt được quy định trong Chương trình giáo dục phổ thông; cung cấp thông tin phản hồi cho cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên, học sinh để điều chỉnh hoạt động dạy học; xác nhận kết quả đạt được của học sinh. (Khoản 3 Điều 2 Thông tư 22)

Điều 7 Thông tư 22 quy định đánh giá định kì gồm giữa kì và cuối kì, được thực hiện qua bài kiểm tra (trên giấy hoặc máy tính), bài thực hành, dự án học tập.

Nhưng hiện nay, không ít trường vẫn chỉ tổ chức duy nhất bài kiểm tra viết. Trong khi đó, hình thức thực hành và dự án học tập - vốn được khuyến khích - lại rất ít được áp dụng do ngại quy trình thiết kế tiêu chí đánh giá và cách chấm tỉ mỉ.

Thực tế, chính hai hình thức này mới thể hiện đúng năng lực vận dụng kiến thức vào thực tế, mục tiêu cốt lõi của Chương trình giáo dục phổ thông hiện hành.

Một bài dự án nhỏ, bài thực hành nhóm hay sản phẩm học tập tích hợp công nghệ đều có thể thay thế bài thi truyền thống, giúp học sinh được làm thật, hiểu thật. Khi đó, điểm số trở thành kết quả tự nhiên của quá trình trải nghiệm, chứ không phải sức ép từ thi cử.

Đánh giá học sinh qua dự án: Làm thế nào cho hiệu quả?

Một trong những hướng đi mới của giáo dục hiện nay là đánh giá năng lực học sinh qua dự án học tập. Phương pháp này giúp chuyển trọng tâm từ “học để thi” sang “học để làm”, đồng thời khuyến khích học sinh thể hiện năng lực toàn diện thay vì chỉ ghi nhớ kiến thức.

Tại trường nơi người viết đang công tác, hình thức đánh giá này đã được triển khai từ Chương trình cũ sang Chương trình mới và mang lại hiệu quả rõ rệt.

Thay vì làm các bài kiểm tra thường xuyên, định kì theo cách viết truyền thống, học sinh được thực hiện những dự án gắn với thực tế và theo môn học.

Ví dụ, môn Ngữ văn đã có dự án “Sáng tạo thần thoại Việt” (lớp 10), “Góc nhìn phóng sự học đường” (lớp 12).

Ở những dự án này, học sinh không chỉ đọc hiểu và cảm thụ văn bản mà còn sáng tạo sản phẩm học tập số, đó là viết lại câu chuyện thần thoại theo góc nhìn hiện đại, thực hiện video phóng sự về đời sống học đường, hay thiết kế poster giới thiệu tác phẩm dân gian bằng Canva hoặc PowerPoint.

Quá trình làm việc nhóm, phản biện và trình bày giúp học sinh rèn luyện kỹ năng hợp tác, sáng tạo nội dung, truyền thông số và tư duy phản biện.

Giáo viên đóng vai trò người hướng dẫn và đánh giá theo tiêu chí rõ ràng, bao gồm: mức độ hiểu vấn đề, tính sáng tạo, khả năng trình bày và hiệu quả hợp tác. Việc chấm điểm không chỉ dựa vào sản phẩm mà còn phản ánh toàn bộ quá trình học tập và nỗ lực của học sinh.

Theo quan sát thực tế, hình thức này giúp học sinh hứng thú, tự tin hơn, giảm áp lực kiểm tra và phát triển kỹ năng ứng dụng công nghệ trong học tập. Các em được học thật, làm thật, hiểu sâu kiến thức và rèn luyện năng lực vận dụng - đúng tinh thần của Chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Nhìn chung, Thông tư 22 không chỉ thay đổi quy trình kiểm tra, mà còn thay đổi tư duy đánh giá của người thầy.

Khi giáo viên mạnh dạn thoát khỏi lối mòn “chấm điểm - ghi sổ”, áp dụng linh hoạt các hình thức hỏi – đáp, sản phẩm, dự án…, việc dạy học sẽ trở nên nhẹ nhàng, nhân văn và hiệu quả hơn rất nhiều so với hình thức chỉ đánh giá qua bài viết.

Quan trọng nhất, học sinh được nhìn nhận toàn diện hơn, đúng với tinh thần “đánh giá để phát triển năng lực và phẩm chất”, chứ không chỉ để xếp loại.

Tài liệu tham khảo:

https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Giao-duc/Thong-tu-22-2021-TT-BGDDT-danh-gia-hoc-sinh-trung-hoc-co-so-485242.aspx

(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.

Cao Nguyên

Nguồn Giáo Dục VN : https://giaoduc.net.vn/giao-vien-co-doi-dieu-chia-se-ve-danh-gia-thuong-xuyen-dinh-ki-theo-thong-tu-22-post255841.gd