Giáo viên hạng 1 chưa trình độ thạc sĩ có tương đương giáo viên cao cấp?

5 giờ trướcBài gốc

Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố dự thảo Thông tư quy định việc xác định tương đương chức danh nhà giáo. Dự thảo lấy ý kiến đóng góp đến ngày 21/10.

Mục đích xác định tương đương chức danh nhà giáo làm cơ sở để cơ quan có thẩm quyền quyết định thay đổi vị trí việc làm nhà giáo và bổ nhiệm chức danh nhà giáo tương đương.

Theo dự thảo Thông tư quy định mã số, bổ nhiệm và xếp lương đối với nhà giáo giảng dạy trong cơ sở giáo dục công lập, giáo viên hạng III sẽ tương đương chức danh nghề nghiệp là giáo viên, giáo viên hạng II tương đương giáo viên chính, giáo viên hạng I tương đương với chức danh giáo viên cao cấp.

Trong dự thảo Thông tư quy định việc xác định tương đương chức danh nhà giáo, nhóm chức danh giáo viên dự bị đại học cao cấp; giáo viên trung cấp chính; giáo viên tiểu học cao cấp; giáo viên trung học cơ sở cao cấp; giáo viên trung học phổ thông cao cấp sẽ tương đương nhóm chức danh số 3, yêu cầu trình độ thạc sĩ trở lên.

Như vậy, giáo viên phổ thông cao cấp phải có trình độ đào tạo tối thiểu là thạc sĩ. Nếu các giáo viên hạng I hiện tại chưa đạt trình độ thạc sĩ, có thể sẽ không được là giáo viên cao cấp.

Siết chặt tiêu chuẩn để đảm bảo chất lượng đội ngũ, song vẫn còn bất cập

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, cô Trần Thị Thủy - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Cư M’Lan (xã Ea Súp, tỉnh Đắk Lắk), cho rằng việc yêu cầu giáo viên cao cấp phải có trình độ thạc sĩ là một bước đi cần thiết, góp phần tạo động lực cho giáo viên nâng cao năng lực nghề nghiệp.

Cô Trần Thị Thủy - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Cư M'lan. Ảnh: Website Trường.

“Đây sẽ là một chính sách hiệu quả nếu muốn thúc đẩy toàn bộ chất lượng của đội ngũ giáo viên. Viên chức sẽ phấn đấu để đạt được chức danh giáo viên cao cấp. Khi đó, họ phải có trình độ từ thạc sĩ trở lên, điều này sẽ trở thành động lực thúc đẩy giáo viên không ngừng học tập và phấn đấu. Đồng thời, trình độ thạc sĩ cũng là hợp lý bởi trình độ này đã qua đào tạo, có kiến thức chuyên sâu và am hiểu về giáo dục”, cô Thủy nhấn mạnh.

Theo cô Thủy, hiện nay có không ít giáo viên trẻ sau khi tốt nghiệp đại học đã tiếp tục học lên thạc sĩ. Điều này giúp họ sớm đáp ứng yêu cầu về trình độ đào tạo khi xét nâng hạng sau một thời gian công tác.

“Thực tế bây giờ có nhiều giáo viên mới ra trường học luôn trình độ thạc sĩ. Như vậy sau này, khi họ có định hướng phấn đấu từ giáo viên chính lên giáo viên cao cấp sẽ thuận lợi hơn vì không bị thiếu điều kiện về bằng cấp, chỉ cần tập trung vào thực hiện tốt nhiệm vụ. Bên cạnh đó, bằng cấp không phải là yếu tố duy nhất để xét nâng hạng. Việc bổ nhiệm giáo viên cao cấp cần gắn với nhiệm vụ chuyên môn và những đóng góp cụ thể", nữ nhà giáo nhấn mạnh.

Cô Thủy cũng đánh giá cao việc Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành dự thảo Thông tư quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên cơ sở giáo dục phổ thông. Nhờ vậy, giáo viên hiểu rằng ngoài bằng thạc sĩ, họ còn phải đạt chuẩn nghề nghiệp của giáo viên cao cấp và hoàn thành đầy đủ các nhiệm vụ tương ứng mới được hưởng mức lương của giáo viên cao cấp.

Tuy nhiên, một bất cập lớn là thời gian để giáo viên hiện tại đáp ứng thêm yêu cầu về trình độ đào tạo quá ngắn. Nhiều giáo viên hạng II đã chuẩn bị đủ hồ sơ để nâng lên hạng I, trong khi đó, dự kiến từ ngày 1/1/2026 quy định trên sẽ có hiệu lực. Vào thời điểm đó, không ít nhà giáo sẽ thiếu điều kiện về trình độ đào tạo vì chưa kịp thời bổ sung bằng thạc sĩ.

“Nhiều giáo viên đang trong quá trình hoàn thiện hồ sơ để nâng hạng sẽ không có đủ thời gian để học thạc sĩ. Trong khi đó, dù chỉ có bằng cử nhân, nhưng nhiều năm qua họ vẫn hoàn thành tốt các nhiệm vụ của giáo viên hạng I. Nếu chỉ vì thiếu bằng thạc sĩ mà không được hưởng mức lương của giáo viên cao cấp thì sẽ rất thiệt thòi cho những giáo viên này.

Đặc biệt, với những giáo viên trong độ tuổi 40 - 50, việc quay lại giảng đường học thạc sĩ 2 năm là điều không dễ dàng. Nhiều người đã có hàng chục năm cống hiến cho ngành, nhưng chỉ còn vài năm nữa là về hưu. Với họ, việc theo học thạc sĩ lúc này vừa áp lực về thời gian, vừa không thực sự cần thiết. Giáo viên lớn tuổi chỉ còn vài năm là về hưu thì chắc chắn sẽ không học thạc sĩ nữa mà chờ nghỉ hưu, nhường cơ hội cho lớp trẻ.

Tình hình này càng khó khăn hơn ở vùng sâu, vùng xa. Điều kiện địa lý xa trung tâm, thu nhập hạn chế, áp lực công việc cao khiến một số giáo viên khó có thể sắp xếp thời gian và kinh phí để học lên thạc sĩ", cô Thủy bộc bạch.

Đồng tình với ý kiến trên, cô Đinh Như Quỳnh - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Kon Dơng số 2 (xã Yang Mang, tỉnh Gia Lai) cho rằng chủ trương này là đúng đắn nhưng việc áp dụng ngay sẽ nảy sinh nhiều bất cập, đặc biệt đối với giáo viên đang ở hạng I và những người công tác tại vùng sâu, vùng xa.

Theo cô Quỳnh, hiện nay phần lớn giáo viên đều làm việc theo tâm thế quen thuộc với các quy định cũ. Việc chuyển đổi sang hệ thống chức danh mới với yêu cầu trình độ đào tạo cao hơn khiến nhiều người lúng túng, đặc biệt là đội ngũ đã gắn bó lâu năm.

“Ở những vùng thuận lợi, giáo viên có điều kiện học tập, nâng cao trình độ nên có thể đáp ứng yêu cầu này nhanh hơn. Nhưng với những nơi vùng sâu, vùng xa như chúng tôi, điều kiện để giáo viên tham gia học thạc sĩ rất khó khăn, cả về thời gian, chi phí lẫn khoảng cách địa lý.

Một vấn đề khác khiến giáo viên băn khoăn là cách xếp lương khi chuyển sang hệ thống chức danh mới. Theo quy định, từ năm 2026, giáo viên hạng I hiện nay sẽ được chuyển sang chức danh giáo viên cao cấp. Tuy nhiên, không ít người trong số này chưa có bằng thạc sĩ, dẫn đến câu hỏi chưa có lời giải: những trường hợp này sẽ được tính lương theo chức danh nào?", cô Quỳnh băn khoăn.

Nữ hiệu trưởng cũng chỉ ra sự thiếu rõ ràng trong việc phân biệt giữa trình độ đào tạo và năng lực thực hiện nhiệm vụ. Nhiều giáo viên hiện chỉ có bằng cử nhân nhưng nhiều năm qua đã đảm nhận tốt các nhiệm vụ của giáo viên hạng I. Trong khi đó, một số giáo viên có bằng thạc sĩ nhưng chưa chắc đã đảm đương được công việc ở mức độ cao cấp.

Cô cho rằng, bằng cấp là một tiêu chí quan trọng nhưng không phải yếu tố duy nhất. Việc xếp vào chức danh giáo viên cao cấp nên dựa trước hết vào năng lực, nhiệm vụ thực tế mà giáo viên đảm nhận. Nhiều người không có bằng thạc sĩ nhưng vẫn hoàn thành tốt công việc của giáo viên cao cấp, nếu vì chưa kịp thời đạt trình độ đào tạo mà bị giảm hệ số lương sẽ gây thiệt thòi cho họ.

Cô cũng cho biết, tại Trường Tiểu học Kon Dơng số 2 hiện chưa có giáo viên hạng I, giáo viên hạng II chiếm khoảng 57%. Trong số này, chỉ những giáo viên còn trẻ mới có khả năng sắp xếp thời gian để học thạc sĩ, trong khi giáo viên lớn tuổi sẽ rất khó đáp ứng yêu cầu trong thời gian ngắn.

Cô Đinh Như Quỳnh - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Thị trấn Kon Dơng số 2. Ảnh: NVCC.

Cần có lộ trình và chính sách hỗ trợ phù hợp

Từ thực tế trên, cô Đinh Như Quỳnh cho rằng nếu áp dụng yêu cầu trình độ thạc sĩ ngay từ năm 2026 thì là quá vội, đặc biệt với những người đã nhiều năm công tác, sắp nghỉ hưu. Thay vào đó, cần có lộ trình chuyển tiếp hợp lý, tạo điều kiện để giáo viên bổ sung trình độ trong một khoảng thời gian nhất định.

"Nhiều giáo viên hạng II đã thực hiện nhiệm vụ ở mức cao cấp suốt nhiều năm. Bằng thạc sĩ nếu có cũng chỉ là phần bổ sung để hoàn thiện hồ sơ, chứ năng lực thực tế thì họ đã đáp ứng rồi. Vì vậy, nên cho phép những trường hợp này tiếp tục được công nhận ở chức danh cao cấp và có thời gian nhất định để hoàn thiện văn bằng sau.

Với giáo viên trẻ, việc đặt ra yêu cầu thạc sĩ là hợp lý để khuyến khích nâng cao trình độ ngay từ đầu. Tuy nhiên, với giáo viên lớn tuổi, đã trải qua nhiều đợt thay đổi về xếp hạng, nếu tiếp tục yêu cầu học tập trong thời gian ngắn sẽ tạo thêm áp lực lớn.

Bên cạnh đó, nhiều giáo viên đã theo đuổi quá trình nâng hạng suốt nhiều năm. Nếu bây giờ lại yêu cầu thêm văn bằng trong khi thời gian chuẩn bị quá gấp, họ sẽ cảm thấy hụt hẫng và mệt mỏi. Việc chuyển đổi cũng nên có thời gian rõ ràng, tránh để giáo viên rơi vào tình trạng chờ đợi kéo dài mà không có phương án cụ thể”, cô Quỳnh chia sẻ.

Theo cô Quỳnh, phương án khả thi là giãn thời gian áp dụng yêu cầu trình độ thạc sĩ thêm vài năm để giáo viên có đủ thời gian học tập, sắp xếp công việc, đặc biệt ở các địa phương khó khăn. Đồng thời, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần có hướng dẫn cụ thể về hệ số lương trong giai đoạn chuyển tiếp để tránh thiệt thòi cho những người chưa đủ điều kiện bằng cấp nhưng đã nhiều năm thực hiện nhiệm vụ của giáo viên cao cấp.

Cùng kiến nghị cho dự thảo trên, cô Trần Thị Thủy cho rằng việc nâng chuẩn đào tạo là cần thiết nhưng cần có lộ trình thực hiện phù hợp, tránh áp dụng đột ngột gây thiệt thòi cho những người đang chờ được xét duyệt hồ sơ nâng hạng.

Tại Trường Tiểu học Cư M’Lan, hiện chưa có giáo viên hạng I, chủ yếu là hạng III và hạng II. Theo cô Thủy, đây cũng là thời điểm tốt để giáo viên trẻ bắt đầu có kế hoạch học tập nâng cao trình độ, chuẩn bị sớm cho tương lai.

“Những ai đang ở hạng II, hạng III thì có thể bắt đầu học từ bây giờ. Còn những người đã hoàn tất hồ sơ nâng hạng theo quy định cũ thì có lẽ sẽ phải tính toán lại hướng đi. Quan trọng hơn, tôi đề xuất nên áp dụng quy định bằng thạc sĩ tương đương chức danh giáo viên cao cấp ít nhất từ năm 2028, thay vì áp dụng ngay từ năm 2026.

Như vậy, những giáo viên hiện đang hạng II sẽ có kế hoạch nâng trình độ. Giáo viên hạng I cũng sẽ kịp thời bổ sung để được hưởng mức lương xứng đáng. Lộ trình như vậy sẽ hợp lý và khả thi hơn”, cô Thủy cho hay.

Bên cạnh lộ trình rõ ràng, Nhà nước cũng cần xây dựng các cơ chế tính toán giờ làm việc, xét hoàn thành nhiệm vụ, đặc biệt cho giáo viên vùng khó và những người đang giữ chức vụ quản lý. Việc vừa học thạc sĩ, vừa làm công tác quản lý là một thách thức không nhỏ, nếu không có chính sách phù hợp thì khó có thể đạt hiệu quả.

Minh Ngọc

Nguồn Giáo Dục VN : https://giaoduc.net.vn/giao-vien-hang-1-chua-trinh-do-thac-si-co-tuong-duong-giao-vien-cao-cap-post255104.gd