Bộ Giáo dục và Đào Tạo (GD-ĐT) vừa công bố dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giáo dục, trong đó đề xuất phạt tiền từ 5–10 triệu đồng và buộc cách ly tạm thời khỏi môi trường học tập đối với học sinh có hành vi xúc phạm uy tín, danh dự, nhân phẩm, thân thể của nhà giáo.
Vụ việc cô giáo ở Hà Nội bị học sinh lớp 7 tấn công khiến cho dư luận bàng hoàng
Theo dự thảo, những hành vi chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự sẽ bị xử phạt hành chính, đồng thời buộc xin lỗi công khai, trừ khi người bị xúc phạm yêu cầu không công khai. Nếu hành vi gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự an toàn và hoạt động giáo dục, học sinh vi phạm có thể bị cách ly tạm thời hoặc chuyển đến cơ sở giáo dục chuyên biệt, trung tâm tư vấn học đường, y tế chuyên khoa để hỗ trợ tâm lý - hành vi.
Đây là điểm mới thể hiện sự quyết liệt trong xử lý vi phạm, hướng tới xây dựng môi trường học đường an toàn, lành mạnh. Trước đó, ngày 15/9, Bộ GD-ĐT ban hành Thông tư 19 về khen thưởng và kỷ luật học sinh, loại bỏ các hình thức kỷ luật khắt khe như cảnh cáo, đuổi học, thay bằng hình thức cao nhất là viết bản kiểm điểm. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia và giáo viên cho rằng quy định này chưa đủ sức răn đe, đặc biệt sau một số vụ việc học xúc phạm giáo viên gần đây gây bức xúc dư luận.
Từ góc độ học sinh, em Nguyễn Thu Hà (THPT Hà Nội) cho rằng: "Hình phạt nên mang tính giáo dục, giúp học sinh nhận thức trách nhiệm thay vì chỉ nộp tiền. Hà đề xuất các hình thức thay thế như lao động công ích tại trường hoặc tham gia lớp học kỹ năng ứng xử, vì “việc dành thời gian và công sức để khắc phục lỗi lầm sẽ giúp tụi em nhớ lâu hơn, thay vì tạo ra tâm lý “có tiền là xong”.
Cùng chung quan điểm trên, phụ huynh Nguyễn Thu Hường cũng bày tỏ sự băn khoăn về tính khả thi của hình thức phạt tiền. Theo chị, học sinh chưa có thu nhập thì lấy đâu ra 5–10 triệu đồng để nộp phạt, cuối cùng gánh nặng vẫn đổ lên vai cha mẹ. “Mục tiêu của giáo dục là giúp học sinh nhận thức và sửa đổi hành vi, chứ không phải đánh vào kinh tế gia đình. Chúng tôi mong nhà trường có những biện pháp giáo dục cụ thể để con hiểu ra lỗi lầm, chứ không phải chỉ là nộp phạt rồi coi như xong,” chị chia sẻ.
Bên cạnh đó, nhiều bạn đọc lại đồng tình với đề xuất xử phạt buộc cách ly tạm thời khỏi môi trường học tập đối với học sinh có hành vi xúc phạm uy tín, danh dự, nhân phẩm, thân thể của nhà giáo. Cô Hoàng Hoa chia sẻ, với hơn 20 năm kinh nghiệm giảng dạy từ phổ thông đến đại học, tôi khẳng định rằng phần lớn học sinh đã hư thì phải chuyển sang môi trường giáo dục chuyên biệt, bởi nếu cứ để ở môi trường cũ, dù thầy cô hay cha mẹ có cố gắng đến đâu, các em cũng không thay đổi.
Trên các trang diễn đần nhiều phụ huynh cho rằng, cần chuyển học sinh vi phạm sang môi trường giáo dục nghiêm khắc hơn, thậm chí là mô hình quân sự để rèn luyện. Bạn đọc Ngân Dương cho rằng, học sinh hư cần có cơ hội sửa sai, nhưng phải ở môi trường nghiêm khắc hơn để đảm bảo an toàn cho các học sinh ngoan. Nếu học sinh vị thành niên vi phạm nghiêm trọng, thậm chí vi phạm pháp luật, thì cần đưa vào trường giáo dưỡng như cách nhiều nước đang áp dụng.
Nick name GiangPham thì cho rằng, cần phân biệt rõ đối tượng học sinh để có hình thức giáo dục phù hợp. Với học sinh “cá biệt”, không thể áp dụng mô hình giáo dục phổ thông mà cần có phương pháp riêng biệt, mang tính nhân bản.
Vấn đề trách nhiệm của phụ huynh cũng được nhiều người quan tâm. Bạn đọc tranhoanges đề xuất xử phạt cả phụ huynh và học sinh bằng hình thức lao động công ích để học sinh nhận thức rõ mức độ sai trái của mình.
"Liệu cha mẹ có chấp nhận cho con theo học mô hình giáo dục “cá biệt” hay không, hay vì thương con mà không nỡ hoặc đã bỏ mặc con từ lâu. Theo tôi, nếu học sinh vi phạm nghiêm trọng như vụ đánh cô giáo vừa qua thì không thể để phụ huynh tự quyết định nữa, mà phải bắt buộc đưa học sinh đi theo hướng xử lý phù hợp", anh Hoàng Sơn đề xuất.
Cần quy trình giáo dục rõ ràng cho học sinh vi phạm
Cô N.T. N, giáo viên chủ nhiệm cấp THCS tại phường Hai Bà Trưng (Hà Nội), chia sẻ quan điểm: “Việc xử phạt học sinh cần đảm bảo hai yếu tố: tính răn đe và tính giáo dục. Nếu chỉ áp dụng hình thức phạt tiền một cách máy móc, học sinh có thể không thực sự nhận thức được hậu quả từ hành vi sai trái của mình. Do đó, cần xây dựng một quy trình xử lý rõ ràng, bắt đầu từ việc tham vấn tâm lý, sau đó là các biện pháp mang tính giáo dục như buộc tham gia hoạt động thiện nguyện, viết bản cam kết. Phạt tiền chỉ nên được xem là giải pháp cuối cùng, khi tất cả các hình thức giáo dục khác không mang lại hiệu quả”.
Mọi hình thức xử phạt cần hướng đến sự thay đổi tích cực, giúp học sinh phát triển nhân cách và xây dựng môi trường học đường an toàn, lành mạnh (ảnh minh họa)
Đồng quan điểm, một giáo viên khác cũng cho rằng: Đề xuất xử phạt hành chính từ 5–10 triệu đồng đối với hành vi xúc phạm nhà giáo là một vấn đề phức tạp, đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng từ nhiều phía. Mục tiêu bảo vệ danh dự và nhân phẩm của giáo viên là hoàn toàn chính đáng, tuy nhiên, phương pháp xử lý cần đảm bảo tính giáo dục, phù hợp với độ tuổi và tâm sinh lý của học sinh.
Thay vì chỉ tập trung vào các biện pháp mang tính trừng phạt, ngành giáo dục cần xây dựng một chiến lược tổng thể, trong đó có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội. Mục tiêu là tạo dựng một môi trường giáo dục văn minh, nơi những hành vi lệch chuẩn được điều chỉnh bằng cả kỷ luật nghiêm minh và sự thấu hiểu, cảm thông.
Nhiều chuyên gia giáo dục cũng như giáo viên đều cho rằng, việc Bộ GD-ĐT đề xuất xử phạt hành chính và buộc cách ly tạm thời khỏi môi trường học tập đối với học sinh có hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm, thân thể của giáo viên là một bước đi thể hiện quyết tâm bảo vệ môi trường học đường. Tuy nhiên, dưới góc nhìn chuyên môn, đây là một chính sách cần được cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo tính khả thi, hiệu quả và nhân văn.
Thay vì chỉ xử phạt tài chính, cần ưu tiên các biện pháp mang tính giáo dục và hỗ trợ hành vi. Những hình thức như buộc xin lỗi công khai, viết bản kiểm điểm, lao động công ích, hoặc chuyển đến cơ sở giáo dục chuyên biệt, trung tâm tư vấn tâm lý sẽ vừa mang tính răn đe, vừa giúp học sinh hiểu được hậu quả hành vi và có cơ hội sửa sai trong môi trường phù hợp.
Vai trò của phụ huynh và nhà trường là yếu tố then chốt trong quá trình xử lý. Phụ huynh cần được xem là một phần của giải pháp. Bởi, nếu cha mẹ không đồng hành hoặc thiếu trách nhiệm, mọi biện pháp xử lý sẽ khó đạt hiệu quả. Nhà trường cần phối hợp chặt chẽ với gia đình, cơ quan y tế và công an (nếu cần) để đánh giá mức độ vi phạm và lựa chọn hình thức xử lý phù hợp, nhân văn.
Có thể khẳng định, mục tiêu của việc xử lý học sinh vi phạm không phải là trừng phạt, mà là giáo dục. Mọi hình thức xử phạt cần được hướng đến sự thay đổi tích cực, giúp học sinh phát triển nhân cách và xây dựng môi trường học đường an toàn, lành mạnh.
Thu Hằng/VOV.VN