Dự thảo Nghị định quy định chính sách tiền lương, chế độ phụ cấp đối với nhà giáo vẫn đang nhận được sự quan tâm rất lớn của giáo viên. Trong đó, chế độ phụ cấp trách nhiệm công việc của tổ trưởng/tổ phó chuyên môn được đề xuất tăng từ 0,25 lên 0,3 và 0,15 lên 0,2. Tuy nhiên, tại Khoản 3, Điều 7, dự thảo Nghị định quy định: “Các hoạt động chuyên môn đã được giảm định mức tiết dạy, giờ giảng hoặc quy đổi ra tiết dạy, giờ giảng thì không được tính hưởng phụ cấp trách nhiệm công việc theo quy định tại Điều này, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác”.
Từ góc độ thực tiễn của một tổ trưởng chuyên môn tại trường trung học phổ thông ở một tỉnh phía Nam, người viết cho rằng cắt bỏ tiết giảm định mức là chưa phù hợp.
Ảnh minh họa: Phạm Thi
Thứ nhất, phụ cấp trách nhiệm không bù được thời gian quản lý. Hiểu cơ bản, phụ cấp trách nhiệm (hệ số 0,3/0,2) là khoản tiền bổ sung được cấp cho nhân viên nhằm bù đắp cho những trách nhiệm, nhiệm vụ hoặc công việc đặc thù mà họ đảm nhiệm. Khoản phụ cấp này thường áp dụng cho các vị trí có yêu cầu cao về chuyên môn, quản lý, hoặc công việc có khối lượng công việc lớn hơn so với bình thường.
Trong khi đó, giảm định mức tiết dạy (3 tiết/tuần) là việc quy đổi thời gian lao động. Công việc của tổ trưởng chủ yếu mang tính quản lý hành chính, đòi hỏi thời gian để đầu tư cho công việc như kiểm duyệt hồ sơ sổ sách và dự giờ (thao giảng, chuyên đề, nghiên cứu bài học, hoặc dự giờ khi có dấu hiệu bất thường) chẳng hạn. Ngoài ra, tổ trưởng còn thường xuyên dự họp các chuyên đề cấp sở (với bậc trung học phổ thông) và triển khai lại cho tổ.
Vì vậy, chế độ phụ cấp trách nhiệm không thể bù đắp cho quỹ thời gian mà tổ trưởng dành cho công tác quản lý. Nếu cắt giảm 3 tiết (tương đương khoảng 108 tiết/năm học), tổ trưởng phải dạy đủ như một giáo viên bình thường thì tổ trưởng không có quỹ thời gian để hoàn thành công tác quản lý. Nhưng để hoàn thành công việc thì họ phải làm thêm ngoài giờ. Do đó, họ không có thời gian nghỉ ngơi để tái tạo sức lao động, dẫn đến nguy cơ không đảm bảo hiệu quả công việc.
Thứ hai, tổ trưởng chuyên môn đang chịu nhiều áp lực hơn. Bối cảnh giáo dục hiện nay có nhiều thay đổi. Xu hướng tinh gọn bộ máy, sáp nhập nhiều trường học dẫn đến số lớp tăng. Điều đó đồng nghĩa với số lượng thành viên trong tổ cũng, thậm chí có nơi gấp đôi so với trước. Theo đó, khối lượng công việc của tổ trưởng cũng tăng theo chứ không còn là “kiêm nhiệm nhẹ nhàng”.
Theo Điều 14 Thông tư 32/2020/TT-BGDĐT về Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp họcnêu tổ chuyên môn có 6 nhiệm vụ. Những nhiệm vụ này hầu hết là do tổ trưởng đảm nhiệm.
Ngoài ra, “tổ ghép” đa môn cũng là một thách thức không nhỏ. Nhiều tổ ghép nhiều môn như tổ Khoa học xã hội, Khoa học tự nhiên,… đều quy về một mối quản lý thống nhất. Vì thế, có tổ ghép 4 môn gồm Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý và Giáo dục kinh tế và pháp luật, với 17 thành viên. Việc lập sổ Kế hoạch giáo dục tổ chuyên môn cũng tốn thời gian gấp nhiều lần so với tổ đơn môn, bởi phải tổng hợp nội dung 4 bộ môn lại. Trong khi đó, mỗi bộ môn có đặc trưng riêng nên tổ trưởng vừa quản lý vừa tự học hỏi. Hoặc, khi kiểm tra định kỳ, tổ trưởng phải kiểm duyệt đề của tất cả các thành viên trong tổ. Công việc này không thể tính bằng giờ lao động mà tính bằng trách nhiệm và lương tâm, đạo đức của một nhà giáo.
Vì thế, thời gian dành cho việc quản lý, “tự bồi dưỡng” chuyên môn cần được tính vào giờ giảm tiết định mức tiết dạy. Điều đó sẽ tạo động lực để tổ trưởng hoàn thành nhiệm vụ và chịu trách nhiệm trước hiệu trưởng.
Thứ ba, giảm định mức tiết dạy để tổ trưởng chuyên môn có thể tham gia nhiều hoạt động cần thiết. Tổ trưởng chuyên môn còn là thành viên trong các hội đồng, các ban của nhà trường, và còn phải “thực hiện các nhiệm vụ khác do hiệu trưởng phân công”. Cùng với đó, tổ trưởng còn tham gia nhiều cuộc họp như: họp ban lãnh đạo mở rộng, triển khai văn bản khẩn, xử lý sự vụ học sinh, hội đồng thi đua khen thưởng, hội đồng kỷ luật, hội đồng tuyển sinh,… Nhiều cuộc họp thường diễn ra vào giờ hành chính. Nếu tổ trưởng không được giảm tiết thì họ không có thời gian để dự họp. Còn nếu xếp thời khóa biểu tránh giờ họp thì lịch dạy sẽ bị xé lẻ, buộc tổ trưởng phải “trực trường” suốt cả ngày, dẫn đến lãng phí thời gian.
Tổ trưởng chuyên môn có trọng trách trong việc quản lý nhiều mặt của tổ. Nếu chỉ được hưởng phụ cấp 0,3 (hiện hành là 0,25 có tăng nhưng không đáng kể - chỉ tăng 0,05) sẽ khiến nhiều tổ trưởng không thiết tha. Việc cắt giảm định mức tiết dạy (3 tiết/tuần), tức là 12 tiết/tháng là một thiệt thòi lớn về thu nhập. Nếu quy ra tiền dạy thêm giờ thì quyền lợi của việc giảm tiết lớn hơn nhiều so với tiền phụ cấp tăng thêm.
Như vậy, tổng thu nhập thực tế của tổ trưởng chuyên môn sẽ có xu hướng giảm trong khi áp lực công việc tăng lên nên những giáo viên giỏi chuyên môn có khả năng sẽ từ chối nhận nhiệm vụ tổ trưởng.
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
Trần Văn Tâm