Gìn giữ di sản trong đời sống đương đại

20 giờ trướcBài gốc

PV: Thưa ông, trong bối cảnh toàn cầu hóa và đô thị hóa diễn ra mạnh mẽ hiện nay, đâu là thách thức lớn nhất đối với việc bảo tồn văn hóa phi vật thể của các dân tộc thiểu số ở Việt Nam?

Ông Lương Việt Anh.

ThS. Lương Việt Anh: Quá trình đô thị hóa diễn ra mạnh mẽ làm thay đổi cấu trúc không gian sống, thay đổi về đời sống kinh tế, công việc, lối sống của người dân. Những chuyển dịch này đang đặt ra thách thức lớn đối với việc bảo tồn và gìn giữ các giá trị văn hóa phi vật thể của cộng đồng dân tộc thiểu số – những giá trị vốn gắn bó chặt chẽ với môi trường sống truyền thống và văn hóa bản địa.

Sự thay đổi môi trường sống khiến nhiều phong tục, tập quán, ngôn ngữ và nghệ thuật truyền thống cứ mai một dần. Không gian diễn xướng văn hóa bị thu hẹp, các nghề thủ công mai một, trong khi cơ hội truyền dạy giữa các thế hệ ngày càng khó khăn. Nếu không có giải pháp kịp thời, quá trình đô thị hóa có thể khiến nhiều giá trị văn hóa phi vật thể bị đứt gãy, mất mát không thể phục hồi.

Những năm gần đây, Đảng và Nhà nước đã có những nhiều chính sách, đầu tư nguồn lực cho việc bảo tồn văn hóa phi vật thể của các dân tộc thiểu số, nhưng một số chính chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế.

Theo ông, làm thế nào để vừa giữ gìn được bản sắc văn hóa truyền thống, vừa tạo điều kiện để những di sản này được phát huy trong đời sống đương đại, đặc biệt là qua vai trò của người trẻ?

- Vấn đề gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống và tạo điều kiện để những di sản này được phát huy vai trò trong đời sống đương đại, theo tôi trong chương trình giáo dục địa phương cần phải tích hợp kiến thức về di sản di sản. Tổ chức tham quan, trải nghiệm di sản ở các địa phương khác nhau để thu hút sự quan tâm của người trẻ, từ đó họ hiểu rõ và có ý thức gìn giữ và trân trọng giá trị của di sản.

Bộ, ngành chủ quản tiếp tục đầu tư nguồn lực để trùng tu, bảo tồn, phát huy giá trị các di tích lịch sử văn hóa, văn hóa phi vật thể thông qua các lễ hội, trò chơi dân gian, ẩm thực... Khuyến khích sáng tạo, làm mới di sản, các sản phẩm văn hóa truyền thống trên cơ sở kế thừa, phù hợp với thị hiếu của giới trẻ.

Nhà nước cần có những chính sách hỗ trợ tài chính hiệu quả cho các dự án bảo tồn văn hóa truyền thống cho người trẻ. Tăng cường chia sẻ kinh nghiệm giữa các địa phương trong việc bảo tồn các lễ hội, các nghề thủ công truyền thống, văn hóa ẩm thực…tạo mọi điều kiện thuận lợi để họ có cơ hội và trách nhiệm bảo tồn, phát huy di sản văn hóa truyền thống.

Lễ hội mừng lúa mới là một nghi lễ rất quan trọng trong đời sống của người dân đồng bào Cơ Tu (Huế). Ảnh: P. Sỹ

Tuy nhiên, tôi cho rằng chính những người trẻ cần phải chủ động tham bảo tồn, phát huy di sản văn hóa truyền thống trên quê hương mình. Chủ động sáng tạo ra các không gian, các câu lạc bộ, các cuộc thi, các sự kiện văn hóa mang tính truyền thống để gìn giữ di sản cho các thế hệ kế tiếp.

Từ góc độ chính sách, theo ông cần xây dựng một chiến lược quốc gia bài bản và dài hạn cho việc bảo tồn văn hóa phi vật thể các dân tộc thiểu số? Và những yếu tố nào cần được ưu tiên trong chiến lược này?

- Nhà nước cần triển khai các chính sách đồng bộ, kết hợp hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo tồn văn hóa. Đồng thời, cần tạo sinh kế bền vững, giúp người dân yên tâm ổn định cuộc sống, từ đó có điều kiện và động lực để gìn giữ, phát huy các giá trị văn hóa phi vật thể của chính mình.

Trong công tác tuyên truyền, giáo dục về giá trị văn hóa phi vật thể cần ưu tiên, tạo mọi điều kiện để cộng đồng dân tộc thiểu số có cơ hội tiếp cận các giá trị văn hóa phi vật chung, từ đó họ sẽ có ý thức, trách nhiệm bảo tồn, gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa của mình.

Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh công tác đào tạo đội ngũ cán bộ văn hóa người dân tộc thiểu số, hỗ trợ xây dựng thiết chế văn hóa cơ sở phù hợp với điều kiện từng vùng. Việc khuyến khích người trẻ tham gia vào hoạt động gìn giữ, truyền dạy văn hóa cũng rất quan trọng, góp phần tạo nên sự tiếp nối giữa các thế hệ, tránh nguy cơ mai một các giá trị văn hóa truyền thống trong bối cảnh hiện đại hóa và toàn cầu hóa ngày càng sâu rộng.

Trân trọng cảm ơn ông!

Phạm Sỹ (thực hiện)

Nguồn Đại Đoàn Kết : https://daidoanket.vn/gin-giu-di-san-trong-doi-song-duong-dai-10311661.html