Hai thành viên phi hành đoàn đi ngang qua các máy bay phản lực tư nhân tại một sân bay dân dụng ở Thượng Hải. (Nguồn: Getty Images)
Máy bay thuộc sở hữu của những người Trung Quốc thuộc tầng lớp thượng lưu được cho là đang xuất hiện ngày càng nhiều tại các trung tâm như Singapore và Nhật Bản, trong khi ngày càng nhiều tỷ phú và giám đốc điều hành doanh nghiệp chuyển sang sử dụng khoang hạng nhất trên các chuyến bay thương mại hoặc dịch vụ máy bay phản lực theo hình thức sở hữu chung khi đi du lịch nước ngoài.
Công ty dịch vụ hàng không Asian Sky Group có trụ sở tại Hong Kong (Trung Quốc) cho biết, số lượng máy bay phản lực thương mại tại Trung Quốc đại lục đã giảm xuống còn 249 chiếc vào năm ngoái, so với 270 chiếc vào năm 2023. Đội bay cho thuê cũng giảm xuống còn 46 chiếc tính đến tháng 6 năm nay, so với hai năm trước đó.
Ngược lại, đặc khu hành chính Hong Kong, Singapore đều lại ghi nhận mức tăng số lượng máy bay phản lực thương mại trong năm 2024.
Năm nay, chính quyền Trung Quốc bắt đầu ra yêu cầu máy bay tư nhân phải được đăng ký và phê duyệt bởi các cơ quan chức năng ít nhất 5 ngày làm việc trước khi được cấp phép hạ cánh, tăng từ 3 ngày như trước đây.
Khung thời gian này được giải thích là giúp chính quyền có đủ thời gian để kiểm tra từng chuyến bay, những đề xuất về an ninh cũng như khả năng sử dụng không phận, nhưng ngược lại có thể làm gián đoạn kế hoạch đi lại.
Máy bay thương mại cũng không được phép cất cánh hoặc hạ cánh trong giờ cao điểm của các chuyến bay tại Thượng Hải, Quảng Châu, Thâm Quyến và Bắc Kinh – những thành phố có 6 trong số 10 sân bay bận rộn nhất Trung Quốc.
Ông Charles Chang, Giáo sư Tài chính tại Đại học Fudan ở Thượng Hải tiết lộ, những người giàu nhất Trung Quốc đang đặt máy bay ở nước ngoài để tránh những hạn chế này. Ông bình luận, các quy định của giới chức trách trong nước đang khiến việc “bay ra khỏi Trung Quốc trở nên khó khăn hơn”.
Một số cá nhân có tài sản ròng lớn cũng đã rời khỏi Trung Quốc, mang theo máy bay riêng, theo ông Alfredo Montufar-Helu, Giám đốc điều hành tại Công ty tư vấn Ankura Consulting có trụ sở tại Trung Quốc. Ông nói họ vẫn có thể ghé thăm, nhưng “Trung Quốc không còn là nơi cư trú chủ yếu”.
Ngân hàng UBS của Thụy Sỹ thông tin, năm 2024 đã có 3 tỷ phú Trung Quốc chuyển ra nước ngoài khiến tổng số tỷ phú tại quốc gia tỷ dân giảm từ 520 năm 2023 xuống còn 427, chủ yếu do những suy thoái trong lĩnh vực bất động sản, biến động trên thị trường tài chính cùng việc sở hữu tư nhân trở nên kém hấp dẫn hơn.
Một số cá nhân có tài sản ròng cao và các giám đốc điều hành doanh nghiệp đang chuyển sang các chuyến bay thương mại, không chỉ khoang hạng nhất mà các hạng ghế phổ thông cùng nhiều lựa chọn khác.
“Nhóm này, họ vẫn sẽ đi du lịch, nhưng họ chỉ đơn giản là sẽ đi máy bay”, ông Charles Chang nói.
Thay vì mua máy bay riêng, nhiều tỷ phú Trung Quốc cũng chuyển sang thuê máy bay phản lực tư nhân. Theo đó, họ có thể bay khoang hạng nhất đến châu Âu hoặc Mỹ rồi chuyển sang máy bay phản lực thương mại do các công ty như Flexjet hoặc NetJets sắp xếp, theo David Dixon, Chủ tịch Công ty bán máy bay phản lực thương mại Jetcraft Asia có trụ sở tại Hong Kong (Trung Quốc) chia sẻ.
Những khó khăn của nền kinh tế được cho là nguyên nhân chính dẫn đến sự sụt giảm số lượng máy bay tư nhân tại Trung Quốc, theo các chuyên gia kinh tế. “Khi tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc chậm lại… sức mua suy yếu, dẫn đến sự sụt giảm nhu cầu đối với máy bay phản lực thương mại”, Asian Sky Group cho biết trong một báo cáo hồi tháng 3/2025 về ngành công nghiệp máy bay phản lực thương mại. “Một ví dụ điển hình là thị trường bất động sản, vốn đã hạ nhiệt đáng kể trong những năm gần đây”.
Mặc dù suy giảm, các cơ quan hàng không dân dụng Trung Quốc vẫn đang tìm cách cải thiện cơ sở hạ tầng cho máy bay phản lực tư nhân, với kế hoạch tăng số lượng sân bay dân dụng từ 234 vào năm 2019 lên 450 vào năm 2035, theo số liệu của Tân Hoa xã.
Trên phạm vi toàn cầu, nhà sản xuất thiết bị hàng không vũ trụ Honeywell của Mỹ dự báo sẽ giao 8.500 máy bay phản lực thương mại mới trong thập kỷ tới, với tổng giá trị 283 tỷ USD và tốc độ tăng trưởng trung bình hàng năm là 3%.
(theo SCMP)
Hồ Minh