Trong khi Trung Quốc tiếp tục xuất hiện nhiều tỷ phú trẻ tự thân lập nghiệp, qua đó cho thấy sự năng động của nền kinh tế. Một số ý kiến cho rằng Bắc Kinh cần xây dựng môi trường hỗ trợ tốt hơn vì đổi mới sáng tạo vẫn đang vướng nhiều rào cản.
Vương Ninh, người sáng lập kiêm CEO 38 tuổi của Pop Mart, là một trong những tỷ phú trẻ nhất Trung Quốc. Ảnh: SCMP.
Tỷ phú Trung Quốc trẻ hơn
Theo báo cáo gần đây của ngân hàng Thụy Sỹ UBS, khoảng 98% người siêu giàu (có tài sản từ 1 tỷ USD trở lên) tại Trung Quốc đại lục là các doanh nhân thế hệ đầu còn tương đối trẻ, phản ánh sức sống cũng như năng lực tạo ra của cải của nền kinh tế nước này.
Tuy nhiên, một số nhà phân tích cho rằng xu hướng tăng cường sở hữu nhà nước của Bắc Kinh, cùng việc thiếu vắng cơ chế chia sẻ rủi ro - tức cơ chế bảo vệ người dám chịu rủi ro thất bại thường đi kèm đổi mới sáng tạo - đã làm suy yếu tinh thần kinh doanh.
“Chúng tôi nhận thấy các tỷ phú tự thân chiếm tỷ trọng rất lớn trong nhóm người giàu tại Trung Quốc, điều này cho thấy thị trường Trung Quốc vẫn là động lực mạnh mẽ và sôi động giúp tạo ra của cải mới”, bà Marina Lui, người đứng đầu mảng quản lý tài sản Trung Quốc của UBS, phát biểu tại cuộc họp báo ở Thượng Hải hôm 9/12.
Theo bà, các tỷ phú mới của Trung Quốc “có xu hướng trẻ hơn so với các khu vực khác, thường ở độ tuổi 40-50”.
Báo cáo tỷ phú thường niên của UBS cho biết Trung Quốc đại lục có 470 tỷ phú trong năm nay, chỉ đứng sau Mỹ với 924 người, tuy nhiên các tỷ phú tại Trung Quốc nhìn chung trẻ hơn và có quy mô gia đình nhỏ hơn.
Báo cáo cũng chỉ ra rằng đổi mới công nghệ là động lực quan trọng thúc đẩy quá trình tạo ra của cải, trong đó có Vương Truyền Phúc và Lã Hướng Dương, những nhà sáng lập hãng xe điện BYD, được xem là các nhân vật dẫn dắt tiêu biểu.
Nhà sáng lập kiêm CEO của BYD, ông Vương Truyền Phúc. Ảnh: Bloomberg.
Rào cản đổi mới của khu vực tư nhân
Trong những năm gần đây, Bắc Kinh ngày càng nhấn mạnh vai trò của đổi mới sáng tạo, coi đó là động lực cốt lõi cho tăng trưởng kinh tế mới trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ quốc tế ngày càng gay gắt.
“Kiên trì phát triển dựa trên đổi mới sáng tạo” đã được xếp là ưu tiên thứ 2 trong 8 nhiệm vụ lớn cho năm tới tại Hội nghị công tác kinh tế trung ương thường niên, kết thúc vào tuần trước.
Tuy vậy, theo ông Wang Jianye, cựu kinh tế gia của Quỹ Tiền tệ Quốc tế, năng lực đổi mới sáng tạo của khu vực tư nhân, vốn là động lực chính của khởi nghiệp và sức sống kinh tế, vẫn gặp nhiều hạn chế, trong đó có khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn.
“Phần lớn dòng vốn đổ vào các doanh nghiệp nhà nước, nhưng liệu họ có thực sự có khả năng đổi mới sáng tạo hay không?”, ông Wang đặt câu hỏi tại hội nghị tổ chức ở Đại học New York Thượng Hải ngày 5/12.
Theo ông, các doanh nghiệp tư nhân quy mô nhỏ và các công ty khởi nghiệp thường phải dựa vào vốn tự có hoặc các kênh tài trợ ngoài ngân hàng, do không có đủ tài sản thế chấp và bảo lãnh theo yêu cầu của ngân hàng.
Một rào cản khác là văn hóa thường đặt nặng việc tránh sai sót hơn là khuyến khích tinh thần trách nhiệm và sáng tạo, theo ông Yan Hong, Giáo sư tài chính tại Đại học Giao thông Thượng Hải, phát biểu tại hội nghị ở Đại học New York Thượng Hải.
Ông kêu gọi xây dựng hệ thống chia sẻ rủi ro nhằm bảo vệ quan chức, doanh nghiệp và các nhà nghiên cứu trước những hệ quả nghiêm trọng khi thử nghiệm thất bại hoặc chấp nhận rủi ro đổi mới. “Nếu mọi người sợ mắc sai lầm, sẽ rất khó để đổi mới hoặc thúc đẩy cải cách”, ông nói.
Theo kết quả khảo sát các tổ chức đầu tư nhà nước do công ty tư vấn Viện LP (Trung Quốc) công bố vào tháng trước, chỉ 41,91% số đơn vị được hỏi đã thiết lập cơ chế chia sẻ rủi ro, và chỉ 42,86% xây dựng được cơ chế khuyến khích.
Lạc Chi