Giữ nhịp khua luống trên đất Sơn Thủy

một giờ trướcBài gốc

Khua luống được biểu diễn trong Lễ hội Mường Xia, xã Sơn Thủy.

Theo các cụ cao niên ở xã Sơn Thủy cho biết, khua luống theo tiếng Thái gọi là “quánh long”. Khua luống có vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần của đồng bào dân tộc Thái nói chung và người dân xã Sơn Thủy nói riêng. Khua luống bắt nguồn từ lao động, sản xuất của người dân nơi đây. Trong khi giã gạo, người phụ nữ thường khua thêm vài nhịp chày vào thành tạo nên những âm thanh hấp dẫn, xua tan những áp lực của cuộc sống. Trải qua thời gian, khua luống trở thành loại hình nghệ thuật được biểu diễn trong các dịp lễ, tết. Để diễn xướng khua luống, người dân sẽ chọn cây gỗ to đục một lỗ hổng rộng để tạo âm thanh và dùng những chiếc gậy bằng gỗ vừa tay cầm dài khoảng 1,5m để đánh vào thân gỗ. Tham gia khua luống thường có từ 6 đến 8 người nữ, trong đó một người làm cái, một người gõ nhịp và các cặp còn lại dùng những chiếc gậy gỗ gõ vào thành của cây gỗ theo nhịp.

Trải qua biến thiên của thời gian, đồng bào dân tộc Thái ở xã Sơn Thủy vẫn gìn giữ và phát huy trò diễn xướng khua luống. Vào những ngày lễ, tết, các sự kiện chính trị của địa phương, tiếng khua luống vang lên hòa cùng với tiếng chiêng, tạo nên không khí vui tươi, phấn khởi, thúc giục mọi người tạm gác công việc của gia đình, cá nhân đến chung vui, tham gia công việc của tập thể.

Bà Ngân Thị Thinh, người tâm huyết với loại hình diễn xướng khua luống ở bản Chung Sơn, chia sẻ: "Khua luống đã ngấm vào “máu thịt” tôi ngay từ thuở nhỏ. Mỗi khi nghe tiếng khua luống vang lên tôi lại xin phép bố mẹ đến xem các bà, các mẹ diễn xướng. Nhìn đôi tay nhịp nhàng của các bà, các mẹ thực hiện diễn xướng khua luống, cùng với âm thanh rộn rã tôi rất đam mê và mong muốn được học. Được sự chỉ dẫn tận tình của những nghệ nhân trong bản, tôi đã biểu diễn thành thạo khua luống. Từ đó, tôi tích cực tham gia vào các hoạt động văn hóa, văn nghệ của bản. Để gìn giữ và phát huy loại hình diễn xướng này, tôi tranh thủ thời gian nông nhàn, vận động chị em trong bản tham gia học cách diễn xướng khua luống. Đây là cách để người dân gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa của ông cha để lại".

Qua tìm hiểu thực tế được biết mặc dù đời sống của người dân trên địa bàn xã Sơn Thủy còn nhiều khó khăn, nhưng người dân luôn có ý thức gìn giữ và phát huy loại hình diễn xướng khua luống. Hiện nay, xã Sơn Thủy có 9/11 bản có đội diễn xướng khua luống hoạt động thường xuyên, thu hút đông đảo người dân tham gia, thúc đẩy phong trào văn nghệ quần chúng của xã ngày càng phát triển. Đây không chỉ là “chất keo” gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc Thái mà còn hun đúc tinh thần đoàn kết, yêu thương, góp sức xây dựng đời sống văn hóa trong khu dân cư.

Ông Phạm Ngọc Thanh, Phó Chủ tịch UBND xã Sơn Thủy, cho biết: Dân số của xã Sơn Thủy chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số, trong đó dân tộc Thái chiếm khoảng 70%. Đồng bào dân tộc Thái luôn có ý thức gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc nói chung và trò diễn khua luống nói riêng. Dù không có giai điệu trầm bổng, luyến láy giống như các nhạc cụ hiện đại, nhưng âm thanh mộc mạc của khua luống làm lòng người thổn thức, rộn ràng. Để nghệ thuật diễn xướng khua luống của dân tộc Thái có sức lan tỏa mạnh mẽ trong đời sống của Nhân dân, xã Sơn Thủy luôn quan tâm tổ chức các hoạt động giao lưu, hội thi, hội diễn văn nghệ quần chúng, đưa nghệ thuật trình diễn khua luống vào các chương trình văn nghệ để quảng bá bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc Thái. Chỉ đạo các nhà trường trên địa bàn triển khai các hoạt động ngoại khóa mời nghệ nhân truyền dạy cho học sinh cách trình diễn khua luống. Huy động nguồn lực xã hội hỗ trợ kinh phí để khuyến khích các đội diễn xướng khua luống tập luyện và truyền dạy cho người dân trong bản nói riêng và xã Sơn Thủy nói chung.

Bài và ảnh: Xuân Hòa

Nguồn Thanh Hóa : http://baothanhhoa.vn/giu-nhip-khua-luong-tren-dat-son-thuy-270246.htm